انسان از زمانی که خود را شناخته، با سنگ و گوهر انس و الفت داشته است. استفاده از طلسمهای سنگی توسط انسان، قدمتی به عمق تاریخ بشر دارد. اولین طلسمهایی که در کاوشهای باستانشناسی از انسان نخستین به دست آمده، مربوط به 60 هزار سال پیش است و به دوره پارینه سنگی فوقانی تعلق دارد. انسان از این طلسمها عمدتاً برای محافظت از خود در برابر نیروهای منفی طبیعت، مثل انواع بیماریها، آسیبها و بلایای طبیعی و غیرطبیعی مانند جنگها و غیره استفاده میکرد. به این ترتیب بشر از ابتدا اعتقاد به نوعی قدرت در برخی از سنگهای طبیعی یعنی گوهرها یا سنگهای قیمتی داشته است. به مرور زمان انسان سعی کرد از سنگهای قیمتی طبیعی برای درمان بیماریها استفاده کند که به آن گوهر درمانی گفته میشود. تاریخچه گوهر درمانی و اینکه بشر از چه زمانی اقدام به انجام چنین کاری کرد، به نوبه خود شنیدنی است که در این مقاله تراث به بررسی آن در طول تاریخ و در میان اقوام مختلف میپردازیم.
تاریخچه گوهر درمانی
در ادامه مقاله تاریخچه گوهر درمانی به بررسی و مقایسه گوهر درمانی در دوران باستان، قرون وسطی، عصر جدید، عصر مدرن و … میپردازیم.
گوهر درمانی در دوران باستان
استفاده از کریستالها و سنگهای قیمتی برای اهداف درمانی، عملی است که در قرون متمادی، ادیان و اقلیمهای مختلف را دربرگرفته است.
تاریخچه استفاده از گوهرها به چندین هزار سال قبل برمیگردد. تصور میشود که از 4000 سال پیش این موضوع آغاز شده است. اولین اشارات تاریخی به استفاده از گوهرها از سومریهای باستان (حدود 4500 تا 2000 سال قبل از میلاد مسیح) در بین النهرین به دست آمده است.
سومریان از کریستالها در فرمولهای جادویی خود استفاده میکردند. آنها با استفاده از سنگهای نرم مانند گچ و هماتیت، مهرهایی استوانهای ایجاد کرده و روی آن تصاویر و عبارات به خط میخی حک میکردند. روی این مهرها غالباً تصاویر موقعیتهای مختلف یک شخص در زندگی، وقایع مهم مانند تولد و ازدواج و مراسم مذهبی درج میشد.
نوشتههایی که قدمت آنها به 400 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد، مشاهداتی در مورد قدرتهایی که گوهرهای مختلف از خود ساطع میکردند را نشان میدهد. در تمدنهای باستان، وقتی حادثهای ناگوار رخ میداد سعی میکردند با پوشیدن حرز یا طلسمهای دیگر از سنگ قیمتی خاصی در اطراف گردن تأثیر منفی آن را خنثی کنند.
بیشتر بخوانید: گوهر درمانی چیست؟
منشأ و تاریخچه گوهر درمانی به مصر باستان، بین النهرین، هند، یونان باستان و روم باستان گره خورده است.
- گوهر درمانی در مصر باستان
شاید شناخته شدهترین کاربرد گوهرها در طول تاریخ به دوران مصر باستان برگردد. مصریان باستان برای تهیه سنگهای قیمتی معادن را استخراج کرده و از آنها برای ساخت جواهرات استفاده میکردند.
گوهرها یا سنگهای قیمتی به دلیل خواص متافیزیکی آنها بسیار محبوب بودند. مصریها به طور خاص، از گوهر به عنوان وسیلهای برای حفظ سلامتی و محافظت از خود استفاده میکردند. آنها اغلب یک اسکاراب لاجورد را با این اعتقاد که از آنها در زندگی پس از مرگ محافظت میکند، همراه با مردگان خود دفن میکردند.
طلسم برای مصریهای باستان نماینده خدایان مصری و قدرتهای خاص آنها بود و از آن به وفور برای اطمینان از رفاه حال خود استفاده میکردند. شکل طلسم، تزیینات، نوشتهها، رنگ و مواد تشکیل دهنده آن و همچنین آیینهای مذهبی که در آن به کار برده میشد، قدرت طلسم را مشخص میکرد.
طلسمها به صورت سنگ، انگشتر، گردنبند یا سایر جواهرات روی بدن پوشیده میشدند و نوید دهنده آرامش در زندگی پس از مرگ بودند. همچنین مصریان طلسمها را روی مومیاییها یا بین بانداژهای مومیایی قرار میدادند. این طلسمها معمولاً بزرگتر از آنهایی بودند که زندهها میپوشیدند.
سلاطین یا اشخاصی که از موقعیت اجتماعی بالایی برخوردار بودند، به احترام خدایان و الههها، اغلب خود را با بلورها و سنگهای خاصی میآراستند. به عنوان مثال خانمهای خاندان سلطنتی، اغلب جواهرات با سنگهای خرد شده لاجورد که با ایسیس (الهه آسمان) مرتبط بود میپوشیدند.
- گوهر درمانی در هند باستان
هیچ فرهنگی به اندازه هندیان باستان در کتاب مقدس خود، دانش گستردهای در مورد استفاده از سنگهای قیمتی نداشتهاند. وداها حاوی کاملترین اطلاعات درباره دانش گوهرها، شرح آنها، قدرتها و نسخههایی برای استفاده مؤثر از آنها هستند. دستورالعملهای مربوط به کاربرد سنگهای قیمتی به ویژه در متون “Jyotish” و “Guruda Purana” یافت میشود.
این متون شرح مفصلی درباره نحوه استفاده از سنگهای قیمتی برای اقدامات شفابخش در مقابله با عدم تعادل در بدن، با قرار دادن آنها روی بدن و همچنین در تهیه اکسیرها و داروها ارائه میدهند. پادشاهان و ملکهها به دلیل اعتقاد به قدرتهای غیبی که این سنگها با خود داشتند، از آنها در تاجهای خود استفاده میکردند. سنگهای قیمتی به عنوان پایهای برای هدایت نیروهای ظریف طبیعت و افزایش قدرت و توانایی فرد پوشنده برای دستیابی به اهداف مطلوبی مانند افزایش ثروت، نفوذ و محبوبیت، جلوگیری از بیماریهای جسمی و جلوگیری از بلایا مورد استفاده قرار میگرفت.
- گوهر درمانی در یونان باستان
اعتقادات و اساطیر یونان باستان نقش زیادی در درک مدرن ما در تاریخچه گوهر درمانی از سنگهای شفابخش و کریستالها دارد. یونانیان باستان خصوصیات زیادی را به گوهرها نسبت میدادند و بسیاری از نامهایی که امروزه از آنها استفاده میکنیم، ریشه یونانی دارند. به عنوان مثال کلمه “کریستال” یا گوهر از کلمه یونانی “krýstallos” گرفته شده است که به “یخ” ترجمه میشود.
یونانیان باستان معتقد بودند که بلورهای شفاف کوارتز یخی است که هیچ وقت آب نمیشود. همچنین کلمه “آمتیست” که یک سنگ قیمتی است، در زبان یونان باستان به معنای “مست نیست” است و از آن به عنوان طلسم برای کمک به رفع خماری ناشی از مصرف الکل یا جلوگیری از مسومیت استفاده میکردند.
هماتیت از کلمه خون گرفته شده است و دلیل نامگذاری آن رنگ قرمزی است که هنگام اکسید شدن ایجاد میکند. هماتیت سنگ آهن است و یونانیان باستان آهن را با برج حمل، خدای جنگ مربوط میدانستند. سربازان یونانی قبل از نبرد، هماتیت را روی بدن خود میمالیدند و معتقد بودند که آنها را آسیب ناپذیر میکند.
در روایت افلاطون از آتلانتیس، به گوهر درمانی اشاره شده است. طبق گفته افلاطون، آتلانتیها از سنگهای قیمتی برای خواندن ذهن و انتقال افكار استفاده میكردند.
در فرهنگهای مختلف باستان، سنگهای قیمتی به عنوان اشیایی که میتوانند در درمان بیماریها کمک کنند، در نظر گرفته میشدند. هوپیها که افراد بومی آمریکا در آریزونا بودند، از کریستالهای کوارتز برای کمک به تشخیص بیماریها استفاده میکردند. همچنین پلینی بزرگ و جالینوس معتقد بودند که برخی از گوهرها خاصیت دارویی دارند.
در اروپا، اعتقاد به قدرت شفابخشی گوهرها (به ویژه طلسمهای کریستال) تا قرون وسطی ادامه داشت. در متون معروف به lapidaries که تا قرن 17 در اروپای قرون وسطایی و اوایل اروپای مدرن محبوب بود، خواص دارویی ادعا شده سنگهای قیمتی و همچنین قدرتهای دیگری که تصور میشد در اختیار دارند، ذکر شده است.
در فرهنگهای مختلف، سنگها میتوانند نماد یا کمک کننده چیزهای متفاوتی باشند. نمونه آن کوارتز رز است. مصریان معتقد بودند که کوارتز رز میتواند از پیری جلوگیری کند، اما رومیها از کوارتز رز به عنوان مهر و موم برای نشان دادن مالکیت استفاده میکردند.
در قرون وسطی از آن در معجونهای درمانی استفاده میشد. امروزه کوارتز رز به عنوان “سنگ عشق” شناخته میشود و برای متعادل کردن احساسات و مهار خشم و ناامیدی کاربرد دارد.
گوهر درمانی در ادیان مختلف
گوهرها و سنگهای قیمتی در همه ادیان نقش داشتهاند. در سراسر کتاب مقدس مسیحیان، در قرآن و بسیاری از متون مذهبی دیگر نام آنها ذکر شده است. منشأ سنگهای تولد، همانطور که در کتاب خروج ذکر شده، سینهبند هارون یا همان سینهبند بلند کشیشان است.
در قرآن، بهشت چهارم از کربنکل (گارنت) تشکیل شده است. درخت کالپا که نشان دهنده پیشکش به خدایان در آیین هندو میباشد، کاملاً از سنگهای قیمتی ساخته شده است. یک متن بودایی از قرن هفتم میلادی، یک تخت الماس را توصیف میکند که در نزدیکی درخت دانش (درختی که بودا زیر آن مراقبه میکرد) واقع شده است.
بر اساس تاریخچه گوهر درمانی، یک رساله مقدس باستانی به نام Ratnapariksha of Buddhabhatta در زمینه گوهرشناسی وجود دارد که برخی منابع آن را هندو میدانند، اما به احتمال زیاد بودایی است. تاریخ کتابت آن نامشخص است، اما احتمالاً مربوط به قرن 6 میلادی میباشد. در این رساله الماس به عنوان پادشاه سنگهای قیمتی شناخته میشود.
کلمه سانسکریت الماس، vajra، کلمهای است که برای ایزدبانوی هندو رعد و برق استفاده میشد و الماسها اغلب با رعد و برق همراه هستند. یاقوت هم بسیار مورد احترام بود.
از این سنگ قیمتی به عنوان شعلهای خاموش نشدنی یاد میشود و هدف آن حفظ سلامت جسمی و روحی فرد حامل میباشد. در این رساله بسیاری از سنگهای قیمتی دیگر و خصوصیات آنها ذکر شده است.
کاربرد سنگهای شفابخش در قرون وسطی
استفاده عملی از سنگهای شفابخش و کریستالها در قرون وسطی ادامه داشت. در این مدت که تقریباً از 300 م. تا 1500 م گسترش داشت، تحقیقات بیشتری روی کریستالها و سنگها انجام شد.
گوهرشناسانی که خصوصیات و کاربردهای سنگها و گوهرهای مختلف را توضیح میدادند، شروع به ظهور کردند. قدیمیترین گوهرشناس در تئوفراستوس یونان باستان را میتوان ارسطو دانست.
گوهرشناسان در آن زمان نه تنها در مورد خصوصیات فیزیکی سنگها – مانند واکنش آنها در معرض آتش – بلکه در مورد خواص درمانی و معنوی متافیزیکی آنها از جمله تواناییهای آنها برای دفع برخی بیماریها و تقویت حالات روانی خاص صحبت میکردند.
قرون وسطی باعث افزایش مسیحیت در سراسر اروپا شد. اگرچه این تغییر مذهب برخی از اعتقادات معنوی باستان را از رده خارج کرد، اما رد پای کریستالهای شفابخش همچنان در سراسر کتاب مقدس قابل مشاهده بود.
به عنوان مثال گفته میشد که مدال سینه کشیشها شامل دوازده جواهر است که هر یک نشان دهنده قبیلهای متفاوت از اسرائیل است. اگرچه نام دقیق هر یک از این جواهرات در طول سالها مورد اختلاف بوده است، اما برخی از ویژگیهای مشخص به مورخان کمک کرده است تا مشخص کنند این سنگها چه بودهاند.
بر اساس تاریخچه گوهر درمانی در اروپا، از قرن یازدهم میلادی تا دوره رنسانس، رسالههای پزشکی متعددی وجود دارد که از خواص و فضایل سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در معالجه برخی بیماریها صحبت کرده و از سنگهایی با ویژگیهای خاص قدرت بخشی یا محافظت کنندگی یاد میکند. نویسندگان این رسالهها هیلدگارد فون بینگهن، آرنولدوس ساکسو و جان مندویل بودند.
در آن دوران، به طور معمول از سنگها در کنار داروهای گیاهی استفاده میشد. در سال 1232 هوبرت دی برگ، دادستان ارشد هنری سوم، به سرقت جواهری از خزانه پادشاه متهم شد که پوشنده را شکست ناپذیر میکند. اتهام او این بود که گوهر را به لولین، پادشاه ولز و دشمن هنری تحویل داده است.
اعتقاد بر این بود که سنگهای قیمتی توسط گناهان کبیره خراب شده و به محلی برای زندگی کردن شیاطین تبدیل میشوند یا اگر سنگ متعلق به یک گناهکار باشد، فضایل آن از بین میرود. بنابراین سنگهای قیمتی و گوهرها را قبل از پوشیدن تقدیس میکردند. امروزه انعکاس این باور را میتوانید در پاکسازی و برنامه ریزی بلورها قبل از استفاده در گوهر درمانی مشاهده کنید.
در دوران رنسانس سنت استفاده از سنگهای قیمتی در درمان بیماریها همچنان پذیرفته شده بود، اما ذهن پرسشگر آن دوره تلاش کرد تا بفهمد چگونه این فرآیند واقعاً کار میکند و توضیح علمی بیشتری درباره آن ارائه دهد.
آغاز گوهر درمانی
در سال 1609 آنسلموس د بووت، پزشک دربار رودولف دوم آلمان اظهار داشت که هر فضیلتی که یک سنگ قیمتی داشته باشد، به دلیل وجود فرشتگان خوب یا بد است. فرشتگان خوب لطف خاصی به سنگهای قیمتی اعطا میکنند، اما فرشتگان بد مردم را وسوسه میکنند تا به خود سنگ اعتقاد داشته باشند و نه به عطایای خدا که به آن ارزانی شده است.
وی در ادامه سنگهای خاصی را مفید توصیف کرده و برخی دیگر را صرفاً خرافات میداند. مطابق تاریخچه گوهر درمانی بعداً در همان قرن، توماس نیکولز در کتاب «Faithful Lapidary» بیان کرد که: سنگهای قیمتی، به عنوان اشیاء بیجان، نمیتوانند اثرات ادعا شده در گذشته را داشته باشند. بنابراین، در عصر روشنگری، استفاده از سنگهای قیمتی برای بهبود و محافظت در اروپا رو به افول گذاشت.
در اوایل قرن نوزدهم برای اثبات تأثیر سنگها، آزمایشهای جالبی روی افرادی که خود را دارای بصیرت میدانستند، انجام شد. در یک مورد، سوژه ادعا کرد که هنگام لمس سنگهای مختلف، نه تنها تغییرات جسمی و عاطفی را احساس نموده، بلکه بو و مزه را هم تجربه میکند.
اگرچه سنگهای قیمتی دیگر از نظر دارویی استفاده نمیشوند، اما همچنان معنای خود را حفظ کردهاند. تا همین اواخر، عزاداران کهربای سیاه میپوشیدند و گارنت اغلب در زمان جنگ استفاده میشد.
همچنین بسیاری از فرهنگهای قبیلهای استفاده از سنگهای قیمتی در درمان بیماریها را تا همین اواخر ادامه میدادند. قبیله زونی در نیومکزیکو بتونههای سنگی تولید میکنند که نشاندهنده روح حیوانات و معمولاً از فیروزه پودر شده است. طلسمهای خاتم کاری شده و زیبا هنوز برای فروش ساخته میشوند، گرچه عملکرد معنوی آنها دیگر استفاده چندانی ندارد. قبایل دیگر بومیان آمریکا هنوز سنگهای قیمتی به ویژه فیروزه را مقدس میدانند.
در تاریخچه گوهر درمانی جالب است بدانید که نمونههای بسیاری از سنگهای قیمتی وجود دارد که تشابهات معنایی زیادی در فرهنگهای مختلف دارند، با وجود اینکه هیچ گونه تعاملی بین این فرهنگها وجود ندارد. از نظر چینیان باستان و همچنین تمدن آزتک و مایا، یشم به عنوان سنگی برای درمان کلیه قلمداد میشد. در سراسر جهان از فیروزه برای استحکام و سلامتی استفاده میشد و یشم سبز همیشه قدرت و آرامش را به ارمغان میآورده است.
آغاز گوهر درمانی در عصر جدید
گوهر درمانی عصر جدید با سه فرهنگ انگلیسی، هندی و بومی آمریکا پیوند دارد. در فرهنگ انگلیسی، تاریخچهای از کفر و بت پرستی وجود دارد که بسیاری از افرادی که جادوگری مدرن انجام میدهند، از آن الهام گرفتهاند.
شفابخشی عصر جدید در دنیای غرب با انگلیس و به طور خاص بت پرستی ارتباط دارد، در حالی که ممکن است بسیاری از افراد در غرب تمایلی به قربانی کردن حیوانات نداشته باشند، اما شیوههای مدرن، بسیاری از آداب و رسوم باستانی را سادهتر کرده و آنها را برای افراد جوامع غربی در دسترستر و جذابتر ساخته است. طالعبینی غربی با گوهرها و با بت پرستی مدرن پیوند خورده است.
درمانگران معتقدند که سنگهای خاصی با بعضی از سیارات همسو شده و در خصوصیات با آنها مشترک هستند. همچنین با استفاده از نمودارهای طالع بینی تولد، افراد را تشویق میکنند که از سنگهایی که با علایم ستارهای آنها سازگار است استفاده کنند.
فرهنگ هند از گوهر درمانی به عنوان نوعی بهبود کلی استفاده میکند و در متون مقدس هند و در تاریخچه گوهر درمانی در مورد آن نوشته شده است.
بر اساس تاریخچه گوهر درمانی در متون ودایی آیین هندو، به ویژه Garuda Purana و Graha-gocara، اطلاعات زیادی در مورد اهمیت گوهرها در فرهنگ هند وجود دارد.
طبق این متون، نیمه خدایان هندو، شیطان ودائی والا را فریب میدهند تا در یک مراسم قربانی صوری شرکت کند. پس از اینکه خدایان والا را به چوب بستند، والا میفهمد که نیمه خدایان تظاهر کردهاند. آنها والا را از هم جدا کرده و اعضای بدن او به دانههای گوهر که حاوی قدرت طلسم است، تبدیل میشود.
مهاجران تبتی که آیین بودایی داشتند، کریستالها را به صورت دانههای تسبیح دور گردن میانداختند و از آنها در مدیتیشن استفاده میکردند. بسیاری افراد در فرهنگ هند هنوز هم وقتی پزشکی مدرن کار نمیکند یا دسترسی به آن برایشان ممکن نیست، از گوهر درمانی استفاده میکنند.
در فرهنگهای بومی آمریکا، شیوههای گوهر درمانی به صورت دهان به دهان از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. به همین دلیل بسیاری از اسرار و سنتها به دلیل انقراض تعداد زیادی از زبانهای بومی از بین رفته است.
دو اصل مهم گوهر درمانی در فرهنگ بومی آمریکا، مراقبه و احترام است. مراقبه از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولاً شامل افکار خوب و ذهنیت سالم هنگام دست زدن به بلورها است.
در فرهنگ بومی آمریکا گوهرها به صورت موجوداتی در نظر گرفته میشوند که باید به آنها احترام گذاشت. همچنین با احترام به زمین میتوان احترام خود را نسبت به بلورها نشان داد. در سنتهای بومی آمریکا، افراد میتوانند با پوشیدن یک یا چند کریستال به صورت همزمان از خواص درمانی آنها بهرهمند شوند، اما سنگها هرگز نباید با یکدیگر تماس داشته باشد.
آغاز گوهر درمانی در عصر مدرن
در دهه 1980 با ظهور فرهنگ عصر جدید، استفاده از بلورها و سنگهای قیمتی به عنوان یک روش درمان بیماریها مجدداً ظاهر شد. بیشتر روشها از سنتهای قدیمی گرفته میشد و اطلاعات بیشتر از طریق آزمایشها و کانال سازی به دست میآمد. کتابهایی از کاترینا رافائل در دهه 80 و ملودی و مایکل گینگر در دهه 90 به محبوبیت استفاده از گوهر درمانی کمک زیادی کردند.
امروزه کتابهای بسیار زیادی در زمینه گوهر درمانی موجود بوده و در مجلهها و روزنامهها اغلب در مورد تأثیرات سنگهای قیمتی مقالاتی نوشته میشود. گوهر درمانی در دنیا از مرزهای اعتقادات مذهبی و معنوی عبور کرده و به عنوان یک درمان رایگان مکمل شناخته میشود.
در این مدت، کریستال درمانی به عنوان ابزاری برای بهبود بیماریهای جسمی، روحی و روانی ظهور کرد و مردم تا به امروز به طور گسترده از آن استفاده میکنند.
در دنیای مدرن امروز، روشهای مختلفی برای گوهر درمانی وجود دارد. در یک روش، درمانگر بلورها را روی قسمتهای مختلف بدن که اغلب مربوط به چاکراها است، قرار میدهد.
در روشی دیگر، درمانگر کریستالها را در اطراف بدن قرار میدهد تا یک شبکه انرژی ایجاد کرده و فرد را با انرژی شفابخش احاطه کند. این افراد معتقدند که تأثیر سنگها میتواند انرژی کم را تقویت کند، از انرژی بد جلوگیری کند، انرژی مسدود شده را آزاد کند و هاله بدن را تغییر دهد.
توجه به این نکته مهم است که تحقیقات علمی هیچ مدرکی مبنی بر وجود چنین “شبکههای انرژی” واقعی پیدا نکرده است و هیچ مدرکی وجود ندارد که گوهر درمانی بیش از سایر دارونما بر بدن تأثیر بگذارد. در واقع، گوهر درمانی یک روش شبه علمی-درمانی جایگزین محسوب میشود که اثر آن مانند دارونما در ناخودآگاه انسان است و از این طریق در بهبود حال او مؤثر است.
تاریخچه گوهر درمانی طولانی و پر داستان است. در گذشته، از خواص فیزیکی و متافیزیکی گوهرها و سنگهای قیمتی برای درمان بیماریهای جسمی و روحی-روانی استفاده میکردند. صدها سال سنگها صلح، سلامتی و محافظت را برای دارندگان خود به ارمغان میآوردند. استفاده از گوهرهای شفابخش تا به امروز همچنان وجود داشته و در فرهنگها و اعتقادات مذهبی به وفور دیده میشود.
اگرچه علوم جدید و پزشکی امروز اثربخشی فیزیکی و متافیزیکی سنگهای قیمتی را کاملاً رد کرده است، اما به تأثیر آن به عنوان یک دارونما و طب جایگزین در شرایطی که فرد استفاده کننده به آن ایمان و باور دارد، اهمیت میدهد.
اشتراک ها: گوهر درمانی چیست؟ خرافه یا حقیقت! - تراث Torath