تشخیص زمرد اصل: معرفی انواع زمرد و روش‌های تشخیص زمرد از سایر نمونه‌ها

زمرد یکی از سنگ‌های قیمتی مشهور، تاریخی و پرطرفدار در تمام دوران‌ها است. این سنگ قیمتی جزئی از خانواده سنگ‌های قیمتی بریل می‌باشد که شامل آکوامارین و مورگانیت هستند. زمرد در حدود ۴۰۰۰ سال است که از دل زمین استخراج می‌شود. از مصر باستان تا به امروز همه کسانی که مجذوب درخشندگی این گوهر گرانبها شده‌اند، تحت طلسم آن قرار گرفته‌اند. می‌توان این سنگ قیمتی را بر روی برخی از خیره کننده‌ترین جواهرات جهان مشاهده کرد و از دیدن آن‌ها لذت برد. بیایید بیشتر به تاریخچه جذاب این گنجینه غیرقابل‌انکار بپردازیم و با روش‌های تشخیص زمرد اصل آشنا شویم.

تاریخچه زمرد و اهمیت تشخیص زمرد اصل

این سنگ گرانبها از زمان باستان مورد توجه زیادی بوده است. اولین معادن آن در مصر کشف شدند که قدمت آن‌ها به حدود ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. گفته می‌شود کلئوپاترا با جذابیت بی‌نظیر این سنگ قیمتی هیپنوتیزم شده و خود را با بهترین زمردها می‌آراست.

همچنین یونانیانی که در معادن اسکندر بزرگ کار می‌کردند، زمردهای استخراج شده را به ملکه مصر پیشکش می‌کردند. در سال ۱۸۱۷ میلادی معادن کلئوپاترا که زمانی تصور می‌شد چیزی جز افسانه نیست، در ساحل دریای سرخ کشف شد و اعتبار قابل توجهی به افسانه او داد.

گفته می‌شود زمرد مظهر رنگ بهار، نشان دهنده امید و زندگی ابدی است. ایرلند به جزیره زمرد و سیاتل به عنوان شهر زمرد شناخته می‌شوند. نام این سنگ زیبا و باارزش، حتی در شاهکارهای داستانی مانند شهر زمرد در جادوگر اوز نیز دیده می‌شود.

پلینی بزرگ، نویسنده تاریخ طبیعی در مورد زمرد نوشته است:

«… هیچ رنگی از نظر ظاهری دلپذیر نیست. اگرچه ما از دیدن گیاهان و برگ‌ها لذت می‌بریم، اما به زمردها با شور و اشتیاق نگاه می‌کنیم، زیرا سبزی آن‌ها قابل مقایسه با هیچ چیز دیگر نیست.»

وی همچنین زمردها را به درستی به عنوان بخشی از خانواده بریل شناسایی کرد.

بیشتر بخوانید: تاریخچه زمرد

زمرد به عنوان یک سنگ قیمتی مقدس، توسط اینکاها و آزتک‌ها مورد احترام قرار گرفت و رومیان آن را با زهره، الهه عشق و زیبایی همراه می‌دانستند. زمردها مدت‌ها است که توسط ثروتمندان و مشاهیر به عنوان یک جواهر ارزشمند خریداری می‌شوند و به همین دلیل تشخیص زمرد اصل اهمیت زیادی پیدا کرده است.

جان اف کندی هنگامی که از ژاکلین بوویر در سال ۱۹۵۳ خواستگاری کرد، برای او یک حلقه باگت شامل یک الماس دو قیراطی و یک زمرد دو قیراطی انتخاب نمود. این حلقه توسط ون کلیف و آرپلز طراحی شده بود. پس از مرگ ژاکلین، آن را به کتابخانه و موزه ریاست جمهوری جان اف کندی اهدا کردند.

رئیس جمهور برای دهمین سالگرد ازدواج خود (همان سالی که ترور شد) دوباره زمرد را انتخاب کرد و یک حلقه با ۱۰ سنگ، که نشان دهنده ۱۰ سال زندگی مشترک آن‌ها بود، سفارش داد. مسلماً هیچ یک از جواهرات معروف نمی‌تواند جلوی آن چیزی که متعلق به الیزابت تیلور است صف آرایی کند. افسانه هالیوود یک مجموعه کامل از زمرد داشت که در سال ۲۰۱۱ ، یک گردنبند آویز زمرد متعلق به وی به قیمت ۶٫۵ میلیون دلار فروخته شد.

سنگ‌های قیمتی به اندازه زمان قدمت دارند و در طی مدتی که از کشف آن‌ها می‌گذرد، بسیاری از انسان‌ها را مجذوب خود کرده‌اند. افسانه‌ها و داستان‌های بسیاری در مورد خواص معدنی و درمانی این گوهرهای زیبا بیان شده است، گرچه هیچ مدرکی دال بر واقعی بودن هر یک از این خواص وجود ندارد. اما باید از خود بپرسید: «اگر واقعاً به چیزی اعتقاد دارید، آیا این به معنای واقعی بودن آن است؟» از نظر علمی پاسخ منفی است، اما در سطح شخصی‌تر چه می‌توان گفت؟

بیشتر بخوانید: خواص زمرد

اگر واقعاً معتقدید که شیئی در خانه بر روی شما تأثیر می‌گذارد، آیا آن اثر را احساس خواهید کرد؟ واقعاً نمی‌توان در این مورد صحبت خاصی کرد، اما مفهوم بسیار جالبی است که سزاوار تحقیق بیشتر است. هر چند یک بار دیگر باید تأکید کنیم که تا کنون در هیچ تحقیق علمی اثر درمانی یا خاصیتی برای زمرد پیدا نشده و موارد زیر فقط برای اطلاع شماست.

• سالیان سال زمرد را سنگ مهرورزی، وحدت و عشق بی قید و شرط می‌پنداشتند و از آن به عنوان سنگ درمانی برای ایجاد طراوت و بازگرداندن نشاط دوباره به روح استفاده می‌کردند.

• گفته شده که زمرد خصوصیات مثبت وفاداری، صبر و دوستی را به صاحب خود منتقل می‌کند و شور و اشتیاق را در فرد احیا می‌نماید.
• کشورهایی که این گوهر از آن‌ها استخراج می‌شود، تفسیرهای محلی خاص خود را از زمرد دارند.
• در زامبیا معتقدند زمرد حقیقت یا کذب سوگند عاشقان را فاش می‌کند و باعث می‌شود فرد به یک سخنران فصیح تبدیل شود.

• مردم کلمبیا باور دارند که زمرد به صاحب آن امکان پیش‌بینی آینده و همچنین آشکار کردن حقیقت و محافظت در برابر شر را می‌دهد.

• زمرد همچنین سنگ قیمتی زودیاک است که با علامت سرطان مرتبط می‌باشد و می‌تواند بیماری‌هایی مثل وبا را درمان کند.

اگر معتقد به این هستید که سنگ‌ها دارای خواص شفابخشی هستند، پس بهتر است که با روش‌های تشخیص زمرد اصل آشنا شوید تا از خواص آن بهر‌ه‌مند گردید.

بررسی مشخصات زمرد برای تشخیص زمرد اصل

زمرد سنگ تولد ماه می‌ و سنگ هدیه بیستمین، سی و پنجمین و پنجاه و پنجمین سالگرد ازدواج است. رنگ روشن و عمیق این گوهر زیبا، منعکس کننده زندگی جدید و بازآفرینی طبیعت در فصل بهار می‌باشد.

این سنگ یکی از اعضای خانواده سنگ‌های قیمتی بریل است و از این رو آن را به یکی از اقوام نزدیک آکوامارین، بریل طلایی، مورگانیت و هلیودور تبدیل می‌کند. زمردها به وسیله آخال‌هایی که در ساختار کریستال آن وجود دارد، سبز رنگ می‌شوند که این آخال‌ها معمولاً ترکیبی از کروم و وانادیوم و گاهی اوقات آهن هستند. رنگ زمرد از سبز خالص تا سبز مایل به زرد یا مایل به آبی متغیر می‌باشد. این‌جاست که تشخیص زمرد اصل از تقلبی اهمیت پیدا می‌کند.

زمردهایی که رنگ مایل به آبی دارند، معمولاً از کلمبیا استخراج می‌شوند و جزو بهترین زمردهای جهان شناخته می‌شوند. متأسفانه پیدا کردن این نوع زمرد کار بسیار دشواری است و صاحبان معادن باید به اعماق خیلی پایین نفوذ کنند.

بیشتر بخوانید: گران‌ترین انگشتر زمرد

از دیگر منابع محبوب زمرد می‌توان به برزیل، پاکستان، سیبری، زامبیا و زیمبابوه اشاره کرد. زمرد نیز می‌تواند از نظر خلوص بسیار متغیر باشد. در بعضی از مناطق مانند باهیا برزیل ممکن است به ۵۰ درصد برسد، اما برخی از بهترین زمردهایی که تا کنون کشف شده دارای خلوصی در حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد هستند.

هر زمردی که از دل زمین بیرون کشیده می‌شود، منحصر بفرد است و یکی از معدود سنگ‌های قیمتی است که آخال‌ها و نقص‌های آن نه تنها مورد استقبال قرار می‌گیرد، بلکه اغلب به عنوان بخشی از زیبایی آن سنگ تلقی می‌شود.

شاید آن‌ها به نوعی اثر انگشت مادر طبیعت هستند. رنگ زمرد عامل مهمی در تعیین ارزش آن است، زیرا باید کاملاً متعادل باشد؛ نه خیلی روشن و نه خیلی تیره. این یکی از ترفندهای تشخیص زمرد اصل است.

اگر به دنبال منطق و دلیل هستید، دنیای سنگ‌های قیمتی مکان عجیبی برای آن‌ها است. با وجود بسیاری دیگر از گوهرهای سبز رنگ که دارای شفافیت تقریباً کامل و در برخی موارد نادر هستند، هنوز به زمرد به عنوان پادشاه گوهرهای سبز نگاه می‌شود.

قیمت این سنگ اغلب از الماس هم وزن آن بیشتر است و بهترین نمونه‌های آن گاهی اوقات سه برابر الماس ارزش‌گذاری می‌شوند. بنابراین وقتی صاحب یک زمرد هستید، با آن به عنوان یک اثر هنری رفتار کنید، هویت آن را بشناسید و اجازه ندهید کسی به شما بگوید آنچه دارید چیزی جز زرق و برق نیست.

به دلیل ساختار کریستالی شکننده و انبوهی از آخال‌هایی که در زمرد وجود دارد، برش آن یک چالش واقعی است. تعداد بسیار کمی از برش دهنده‌های سنگ‌های قیمتی جرأت می‌کنند تا زمردهای بزرگ را برش دهند.

بیشتر زمردهای موجود در بازار در زمان برش با موم، روغن یا رزین ترمیم می‌شوند. برخلاف تقریباً همه سنگ‌های قیمتی دیگر، بیشتر ترمیم‌هایی که روی زمرد انجام می‌شود دائمی نیستند و برای حفظ زیبایی بی‌نظیر گوهر، هر ۵ تا ۱۰ سال نیاز به ترمیم مجدد دارند.

از نظر تاریخی موم‌ها و روغن‌ها برای این استفاده می‌شدند تا با پُر کردن شکاف‌ها و ترک‌های سنگ، درخشندگی زمرد را افزایش دهند. امروزه این ترمیم‌های غیر دائمی دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و پلیمرهای مدرن جایگزین آن‌ها شده‌اند، زیرا این پلیمرها دارای ضریب شکستی بسیار مشابه زمرد هستند.

چنین روش‌های ترمیمی به قدری خوب و و طبیعی به نظر می‌رسند که اکثر آزمایشگاه‌های سنگ‌های قیمتی قادر به تشخیص زمرد اصل ترمیمی از غیر ترمیمی نمی‌باشند، مگر اینکه زمرد شما دارای گواهینامه باشد. بنابراین بهتر است همیشه فرض را بر ترمیمی بودن سنگ‌های زمرد بگذارید.

بیشتر مردم ترجیح می‌دهند که رنگ زمردشان سبز خالص باشد، اما رنگ اکثر آن‌ها آبی یا زرد است و گاهی اوقات هر دو به طور همزمان قابل مشاهده هستند. بسیاری از کارشناسان جواهرات معتقدند که باارزش‌ترین زمردها نباید از رنگ‌های آبی یا زرد ثانویه برخوردار باشند، اما هر دوی این رنگ‌ها مزایای خود را دارند.

اگر یک زمرد در نور طبیعی روز کمی سبز مایل به زرد باشد، باید در زیر نور مصنوعی محیط داخلی یا شمع، متعادل به نظر برسد. از طرف دیگر در صورتی که یک زمرد حدود ۱۰ تا ۱۵ رنگ آبی داشته باشد، این امر سبب می‌شود که رنگ آن گرم تر و سرزنده‌تر باشد.

خصوصیات گوهرشناسی زمرد

• رنگ: سبز (سبز مایل به زرد تا سبز مایل به آبی)
• خانواده: بریل
• مقیاس سختی: ۷٫۵ تا ۸
• وزن مخصوص: ۲٫۶۷ – ۲٫۷۸
• ضریب شکست: ۱٫۵۶۰ – ۱٫۶۵۰
• لوستر: زجاجی
• سیستم کریستال: شش ضلعی
• شفافیت: شفاف مایل به مات
• فرمول شیمیایی: Be3Al2 (SiO3) 6
• ترکیب: سیلیکات آلومینیوم بریلیوم

آمریکای جنوبی به خاطر زمرد مرغوب خود مشهور است، اما سیبری و زامبیا نیز زمردهای مرغوبی دارند. همچنین مناطق دیگری در سراسر جهان هستند که این سنگ قیمتی از آن‌ها استخراج می‌شود. این مناطق شامل پاکستان، افغانستان، استرالیا و ایالات متحده می‌باشند. قبل از پرداختن به روش‌های تشخیص زمرد اصل، با برخی از انواع زمرد آشنا خواهید شد.

انواع زمرد

• زمرد کلمبیایی

مسلماً کلمبیا بهترین زمردهای جهان را دارد. چیور و موزو دو منطقه مهم استخراج زمرد در کلمبیا هستند. چیور در شمال شرقی بوگوتا، در زمینی بسیار ناهموار و با پوشش گیاهی جنگلی متراکم قرار دارد. دو معدن بزرگ این منطقه چیور و گچالا هستند. بلورهای زمرد این معادن را می‌توان در رگه‌های حاوی پیریت، کوارتز و آلبیت پیدا کرد.

موزو مشهورترین منطقه معدنی در کلمبیا است که در ۶۰ مایلی شمال بوگوتا واقع شده است و آب و هوایی گرم و مرطوب همراه با بارندگی‌های بی‌وقفه دارد. موزو، کوسکز و پنا بلانکا معادن اصلی این منطقه هستند. بلورهای زمرد این معادن را می‌توان در کالسیت‌های نهفته شده در سنگ‌های رست یافت.

• زمرد زامبیایی

زمردهای زامبیا با رنگ سبز خیره کننده و درخشش قابل توجه که در زمردهای دیگر دیده نمی‌شود، از سایر زمردها قابل تشخیص است. این سنگ گرانبها از سال ۱۹۷۶ در اندازه‌های مختلف از زامبیا استخراج شده و این کشور خیلی سریع خود را به عنوان یکی از بهترین منابع جهانی زمرد معرفی کرده است. این گوهر ارزشمند مدت‌ها است در زامبیا مورد ستایش قرار می‌گیرد و گاهی اوقات به عنوان اثر انگشت مادر طبیعت شناخته می‌شود.

باکیفیت‌ترین زمردهای زامبیا وضوح و رنگ استثنائی خیره کننده‌ای از خود نشان می‌دهند. تشخیص زمرد اصل زامبیا به این صورت است که ظاهر آن ظریف‌تر، اما کمی آبی‌تر از برخی از نمونه‌های دیگر می‌باشد.

بیشتر زمرد زامبیا از منطقه‌ای استخراج می‌شود که به کمربند زمرد Fwaya Fwaya معروف است. این عبارت به معنی «نگاه کن ، نگاه کن» می‌باشد و احتمالاً به خاطر حیرت و شگفتی اولین نفری بوده که یکی از زیبایی‌های غیرقابل تردید طبیعت را دیده است!

• زمرد سیبری

از آب و هوای تقریبا استوایی زامبیا به سمت یکی از سردترین مکان‌های کره زمین حرکت می‌کنیم. زمرد سیبری شفافیت عالی و نفس‌گیر را با تناژ و اشباع کامل رنگ به صورت یکجا جلوی چشم شما قرار می‌دهد.

زمرد سیبری یکی از زیباترین زمردهای جهان است و تقاضا زیادی برای آن می‌باشد. به همین جهت اگر یکی از آن‌ها را بخواهید، باید مدتی طولانی منتظر بمانید. شناسایی تشخیص زمرد اصل برای این زمردهای بی‌نظیر بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: انواع زمرد

• زمرد برزیل

بیش از ۱۰۰۰ سال است که زمرد از این نقطه از جهان استخراج می‌شود. کارنایبا در برزیل یکی از معادن اصلی زمرد است که رنگ سنگ آن روشن‌تر از زمرد کلمبیا می‌باشد، اما از نظر حجمی، زمردهای برزیلی بزرگ‌تر از کلمبیایی هستند و بسیاری از کلکسیونرها دوست دارند یکی از آن‌ها را به مجموعه خود اضافه کنند. این معدن در نزدیکی ایالت پارائیبای برزیل است و فقط ۵۰ مایل با سانتا ترزینا یکی دیگر از معادن معروف زمرد برزیل فاصله دارد.

ویژگی‌های زمرد در تشخیص زمرد اصل

• زمرد‌ها قدیمی‌ترین گنجینه‌های تاریخ هستند

قدمت قدیمی‌ترین زمردها تقریباً به سه میلیارد سال پیش برمی‌گردد. با این حال، این سنگ‌های ارزشمند برای اولین بار در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در مصر استخراج شدند، جایی که اعتقاد بر این بود که زمرد برای باروری و تولد دوباره آفریده شده است.

در این کشور مومیایی‌ها را اغلب با زمرد به عنوان نماد جوانی دفن می‌کردند. اینکاها و آزتک‌ها نیز برای این گوهرهای سبز غنی ارزش قائل بودند و آن‌ها را به عنوان خدا می‌پرستیدند.

• چیزی که باعث رنگ سبز زمردها شده است

زمرد یکی از چهار سنگ قیمتی جهانی می‌باشد. این سنگ از خانواده بریل است و رنگ سبز خود را از مقادیر کمی کروم یا وانادیوم می‌گیرد. برخلاف سایر سنگ‌های قیمتی که در رنگ‌های متنوعی یافت می‌شود، زمردها همیشه سبز بوده‌اند. اگرچه رنگ آن‌ها از سبز مایل به زرد تا یشم تیره متفاوت است.

برای تشخیص زمرد اصل باید باید بدانید که سنگ‌های کمرنگ در واقع زمرد نیستند، بلکه به عنوان بریل سبز شناخته می‌شوند. مطلوب‌ترین رنگ‌های زمرد سبز مایل به آبی تا سبز یکدست، با اشباع واضح و تناژ رنگ متوسط تا متوسط تیره می‌باشد.

• زمردها نادرتر و اغلب گران‌تر از الماس‌ها هستند

وقتی صحبت از سنگ‌های قیمتی نادر و گرانقیمت می‌شود، بیشتر ما بلافاصله به فکر الماس می‌افتیم. اما در حقیقت زمرد بیش از ۲۰ برابر الماس نادر است و به همین دلیل قیمت بالاتری نیز دارد. در ضمن، این سنگ گرانبها برای افرادی که می‌خواهند با بودجه‌ای مشخص، سنگ قیمتی با حجم بزرگ بخرند گزینه ایده‌آلی است، زیرا چگالی کمتری دارد. پس یک زمرد یک قیراطی از الماس یک قیراطی بزرگتر است.

• بزرگ‌ترین زمرد جهان از کلمبیا استخراج شده است

زمرد گچالا که در سال ۱۹۶۷ در کلمبیا یافت شد و وزن آن ۸۵۸ قیراط است و یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین نمونه‌های سنگ قیمتی در جهان می‌باشد. زمرد مغول با وزن حدود ۲۰۰ قیراط، خیلی سنگین نیست، اما بزرگ‌ترین زمرد کتیبه‌دار جهان است که شامل متن دعای مسلمانان شیعه به خط نسخ می‌باشد. این زمرد در سال ۲۰۰۱ در حراجی به قیمت ۲٫۲ میلیون دلار فروخته شد.

• تقریباً تمام زمردها دارای آخال هستند

یکی از راه‌های تشخیص زمرد اصل این است که برخلاف الماس که وضوح نقش مهمی در ارزیابی سنگ دارد، آخال‌ها اغلب در زمرد دیده می‌شوند. در واقع، آن‌ها را می‌توان در ۹۹ درصد زمردهای طبیعی یافت.

بنابراین اگر سنگی بدون آن پیدا کردید، احتمال اینکه مصنوعی باشد وجود دارد. این آخال‌ها از گازها، سایر مواد معدنی، کریستال‌ها و مایعاتی تشکیل شده‌اند که زمردها در طی فرآیند تبلور در خود نگه می‌دارند و اغلب به عنوان ویژگی‌های مطلوب این سنگ قیمتی در نظر گرفته می‌شوند.

آخال‌ها در تجارت به نام Jardin شناخته می‌شوند و می‌توانند الگوهای جذابی ایجاد کنند. همین مسئله سبب می‌شود که هیچ دو سنگی یکسان نباشد و بدین‌ترتیب ارزش گوهر افزایش می‌یابد.

شفافیت زمرد به آنچه در داخل سنگ مشاهده می‌شود اشاره دارد و معمولاً با چشم غیر مسلح ارزیابی می‌گردد. زمردها به دلیل داشتن آخال‌های ذاتی، غالباً با روغن یا رزین تحت ترمیم قرار می‌گیرند تا وضوح آن‌ها افزایش یافته و کیفیت و درجه‌شان بهبود یابد.

• زمردها جزو لطیف‌ترین گوهرهای شناخته شده توسط انسان هستند

اگرچه آخال‌ها می‌توانند به زیبایی کلی زمرد اضافه کنند، اما اگر بر روی سطح سخت یا در معرض تغییر دما قرار بگیرند، احتمال ترک خوردگی آن‌ها بیشتر می‌شوند. بنابراین اکثر زمردها با پر کردن ترک‌ها به وسیله روغن ترمیم می‌شوند تا آسیب نبینند.

زمرد هرگز نباید با مواد شیمیایی یا دستگاه التراسونیک تمیز شود. در عوض به راحتی می‌توانید از آب گرم برای شستشوی هر گونه آلودگی استفاده کنید، سپس اجازه دهید خشک شود و آن را با یک پارچه نرم برق بیندازید. برای جلوگیری از شکننده شدن بیش از حد سنگ می‌توانید زمرد را با روغن کودک نیز چرب کنید.

تشخیص زمرد اصل و شناسایی سنگ‌های مشابه

تعداد کمی از سنگ‌های قیمتی طبیعی وجود دارند که با رنگ سبز عمیق و درخشش زمرد رقابت کند. سنگ‌هایی مثل: دیوپسید، ساوورایت، پریدوت و تورمالین از نظر رنگ و درخشش شبیه زمرد هستند.

در آزمایشگاه، تشخیص زمرد اصل یک فرآیند بسیار ساده دارد که شامل اندازه‌گیری خصوصیات اپتیکال و فیزیکی سنگ می‌باشد. مشاهده بصری به دلیل رنگ منحصر به فرد و مشخص زمرد ضروری است. در ادامه به معرفی برخی سنگ‌های مشابه زمرد می‌پردازیم.

ساوورایت

اکثر مردم هرگز نام ساوورایت را نشنیده‌اند و از دانستن اینکه یک گارنت سبز است متعجب می‌شوند. ساوورایت دارای رنگ سبز شگفت‌انگیز درخشان است و شفافیت آن نسبت به زمردهایی با اندازه مشابه که قیمت بسیار بالاتری دارند بیشتر است.

ساوورایت در سال ۱۹۶۷ در شمال شرقی تانزانیا كشف شد. افرادی که آن را کشف کردند، تلاش بسیاری برای دریافت مجوز دولت جهت افتتاح معدن نمودند اما موفق نشدند. به همین دلیل به دنبال سنگ‌های مشابه در مناطق همسایگی کنیا گشتند و در سال ۱۹۷۱ ساوورایت را در آنجا کشف کردند.

این جواهر ابتدا توسط تیفانی و کمپانی تبلیغ شد، که نام آن را tsavorite گذاشته بود. این نام به پارک ملی ساوو در شرق کنیا، نزدیک جایی که برای اولین بار گوهر از آنجا استخراج شد، اشاره دارد.

ساوورایت به سنگی تبدیل شد که در نوع خود مطلوب است و به عنوان یک گوهر جایگزین برای زمرد عمل می‌کند. این گوهر ارزان‌تر از زمرد است، اما شفافیت بالاتری دارد و شکنندگی آن کمتر است. کمی نرم‌تر از زمرد می‌باشد، اما به اندازه کافی سخت بوده و تقریباً در هر نوع جواهراتی قابل استفاده است. از این مشخصات می‌توانید برای تشخیص زمرد اصل از ساوورایت استفاده کنید.

پریدوت

پریدوت نامی است که به نمونه‌هایی از الیوین سبز مایل به زرد و سبز روشن اشاره دارد و برای تولید سنگ‌های قیمتی مناسب است. پریدوت به عنوان سنگ تولد ماه آگوست شناخته می‌شود و این به آگاهی مشتری کمک می‌کند تا بتواند برای تشخیص زمرد اصل از پریدوت از آن استفاده نماید.

بیشتر پریدوت‌های باکیفیت در جریان‌های بازالت آتشفشانی، سنگ‌های آهکی و دولومیت یافت می‌شوند. اما پریدوت باکیفیت دنیا از سن کارلوس در آریزونا استخراج می‌گردند. در آنجا چند جریان بازالت حاوی گره‌هایی از الیوین دانه دانه وجود دارد که منبع پریدوت هستند.

این پریدوت برای برش به آسیا ارسال و دوباره به ایالات متحده بازگردانده می‌شود. پریدوت باکیفیت بالاتر در طول دگرگونی سنگ آهک و دولومیت به صورت بلورهای بزرگ تشکیل می‌گردد و منابع آن در پاکستان و میانمار واقع شده است.

شهاب سنگ‌های پالاسایت اغلب حاوی بلورهای با کیفیت گوهرهای الیوین هستند که می‌توانند به صورت سنگ‌های قیمتی کوچک اما جالب استفاده شوند. این بلورها از معدود سنگ‌های قیمتی روی زمین هستند که منشأ فرازمینی دارند و بسیار گرانقیمت می‌باشند.

دیوپسید

دیوپسید یک سنگ قیمتی زیبا و نسبتاً ارزانقیمت است که گاهی اوقات در جواهرات تجاری دیده می‌شود. نمونه‌هایی از آن که حاوی کروم می‌باشد دارای رنگ سبز درخشان است. بسیاری از افرادی که دیوپسید کروم را در ویترین جواهرفروشی می‌بینند، در ابتدا فکر می‌کنند که با یک زمرد طرف هستند، اما بعد تعجب می‌کنند که چطور تا حالا در مورد دیوپسید چیزی نشنیده‌اند.

دیوپسید از جمله گوهرهایی می‌باشد که بهتر است در گوشواره، آویز و سنجاق استفاده شود، زیرا سختی کمی دارد و شکننده است. یکی از راه‌های تشخیص زمرد اصل از دیوپسید، نرمی و شکنندگی زیاد آن است. این جواهر برای انگشتر و دستبند مناسب نیست، مگر اینکه در محیطی قرار گیرد که به دور از سایش و ضربه باشد.

تورمالین کروم

تورمالین کروم یکی از سنگ‌های قیمتی است، که رنگ سبز روشن خود را مدیون کروم و وانادیوم می‌باشد. این‌ها همان عناصری هستند که در زمرد و ساوورایت هم وجود دارند. بنابراین جای تعجب نیست که بهترین تورمالین‌های کروم، معمولاً شبیه نمونه‌های ظریف زمرد و ساوورایت هستند. تورمالین کروم در واقع یک نوع تورمالین سبز خاص است که در آفریقای شرقی یافت و اغلب با تساوورایت استخراج می‌گردد.

مانند زمرد و ساوورایت، تورمالین کروم دارای رنگ سبز جنگلی کمی مایل به زرد یا مایل به آبی است. رنگ آبی به طور معمول در نور زرد مصنوعی خود را نشان می‌دهد، اما رنگ زرد در نور روز بیشتر دیده می‌شود. همان معیار اعمال شده برای زمرد و ساوورایت در مورد تورمالین کروم نیز قابل استفاده است. رنگ ثانویه آبی به زرد ترجیح داده می‌شود. برخلاف زمرد، در مورد تورمالین کروم هرگز نمی‌توان گفت که خیلی آبی است. برای تشخیص زمرد اصل از تورمالین کروم می‌توانید از این ویژگی استفاده کنید.

انتخاب زمرد باکیفیت

زمرد بدون شک یکی از منحصر به فردترین سنگ‌های قیمتی است که هر سنگ آن یک اثر هنری فریبنده محسوب می‌شود. از میان تمام سنگ‌های قیمتی کمتر سنگی است که جذابیت زمرد را داشته باشد.

هر کدام از زمردهای دنیا از آخال‌های منحصر به فردی برخوردار هستند و شخصیت خاص خود را دارند. انتخاب و تشخیص زمرد اصل با کیفیت چیزی نیست که از جواهر فروش بپرسید کدام یک بهتر است، بلکه باید به نکاتی توجه کنید که در ادامه در مورد آن‌ها توضیح می‌دهیم.

شفافیت

زمرد یکی از معدود سنگ‌های قیمتی است که به سنگ‌های نوع ۳ معروف می‌باشد. این بدان معنی است که به دلیل فشار و استرسی که در اعماق زمین به آن وارد شده، در نگاه اول عالی به نظر نمی‌رسد، اما همین نقص‌ها که به آن jardin می‌گویند، موجب شده که هر کدام از زمردها به یک اثر هنری کاملاً منحصر به فرد تبدیل شود. در مورد زمرد، درخشندگی مهم‌تر از شفافیت است که می‌توانید آن‌ها را در قلب هر کدام از این گوهرهای باشکوه ببینید.

رنگ

زمردها به دلیل رنگ خارق‌العاده و شادابی‌شان بسیار ارزشمند می‌باشند. برخی از زمردها سبز خالص هستند که برخی از مجموعه‌داران آن را ترجیح می‌دهند. با این حال، بیشتر زمردها رنگ ثانویه‌ای از زرد یا آبی از خود نشان می‌دهند. اما شما هر کدام که جذبتان می‌کند را انتخاب کنید.

ترمیم

بیشتر زمردها به نوعی ترمیم می‌شوند، خواه برای پر کردن شیارها و ترک‌ها یا برای جلا دادن آن. اگر برای تشخیص زمرد اصل ترمیمی از غیر ترمیمی مهارت کافی ندارید، باید فرض کنید که ترمیم شده است.

محل استخراج

برخی از مجموعه‌داران زمرد را بر اساس مکانی که استخراج می‌شود، رتبه‌بندی می‌کنند. در حال حاضر اکثر زمردهای کشف شده از برزیل، کلمبیا یا زامبیا هستند. با این حال بهتر است یک زمرد را با توجه به شرایط خودش قضاوت کنید، زیرا ممکن است یک زمرد کدر و ضعیف از بهترین معدن استخراج شده باشد، ولی یک زمرد شفاف و درخشان با رنگ بسیار عالی از معدنی کمتر شناخته شده به دست آمده باشد.

نحوه تشخیص زمرد اصل

بسیاری از زمردها در واقع گوهرهای سبز دیگر، شیشه‌های سبز یا بدل‌هایی هستند که از چندین ماده ساخته شده‌اند. برای تشخیص زمرد اصل می‌توانید چندین آزمایش انجام دهید. البته برخی از این آزمایش‌ها نیاز به تجهیزات تخصصی گوهرشناسی دارند. پس از این اقدامات می‌توانید در مورد انتخاب خود تصمیم گیری نمایید.

استفاده از ذره‌بین قوی یا لوپ گوهرشناسی

یک راه تشخیص زمرد اصل این است که از طریق یک ذره‌بین قوی یا لوپ گوهرشناسی به دنبال پیدا کردن نقص در زمرد باشید. آن را به گونه‌ای نگه دارید تا نور به صورت مایل به آن برخورد کند. اگر آخال‌های کوچک یا الگوهای نامنظمی در داخل سنگ مشاهده کردید، احتمالاً یک گوهر واقعی است.

البته لزوماً نباید زمرد باشد. اگر نگین شما کاملاً واضح باشد و تقریباً هیچ آخالی در آن دیده نشود، ممکن است یک زمرد مصنوعی باشد یا اصلاً یک سنگ قیمتی نباشد.

حباب‌های گاز فقط در زمردهای طبیعی در نزدیکی آخال‌ها با اشکال مختلف ظاهر می‌شوند. اگر انبوهی از حباب‌ها را به تنهایی ببینید، این سنگ احتمالاً شیشه‌ای بیش نیست، اما می‌تواند زمرد مصنوعی نیز باشد.

زمردهای واقعی تشعشع رنگی کمی ایجاد می‌کنند که در زیر نور ظاهر می‌شود. اگر گوهر شما رنگین کمانی از تلألو ایجاد می‌کند، زمرد نیست.

ماده معدنی بریل فقط در صورتی زمرد نامیده می‌شود که سبز تیره یا سبز آبی باشد. بریل سبز زرد را هلیودور و بریل سبز روشن را فقط بریل سبز می‌نامند. همچنین یک گوهر سبز مایل به زرد ممکن است الیوین یا گارنت سبز باشد. مرز بین بریل زمرد و سبز بسیار باریک است و دو جواهرشناس نیز می‌توانند در مورد طبقه‌بندی یک گوهر و تشخیص زمرد اصل اختلاف نظر داشته باشند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر زمرد

برای تشخیص زمرد اصل به دنبال اثر سایش در وجوه باشید. شیشه و سایر مواد ضعیف به سرعت از بین می‌روند. اگر لبه‌های گوهر نرم و فرسوده به نظر برسد، سنگ قیمتی احتمالاً تقلبی است. سنگ‌های شیشه‌ای تقلبی معمولاً دارای یک بافت مات شبیه پوست پرتقال و لبه‌های وجهی کمی گرد هستند. با بزرگنمایی به وسیله ذره‌بین به دنبال این ویژگی‌ها باشید.

گوهرهای بدلی از دو یا سه لایه مواد مختلف ساخته می‌شوند، که اغلب یک لایه سبز در بین دو سنگ بی‌رنگ است. اگر سنگ سوار نشده باشد، برای تشخیص زمرد اصل می‌توانید این لایه‌ها را با غوطه‌ور کردن در آب و مشاهده از کنار به راحتی مشاهده کنید. دیدن این مورد در زیورآلات سوار شده دشوار است، اما می‌توانید اطراف کمربند آن‌ها را برای یافتن تغییر رنگ عجیب و غریب بررسی نمایید.

زمرد را از طریق دایکروسکوپ مشاهده کنید. بعضی از سنگ‌های قیمتی از جهات گوناگون به رنگ‌های مختلف دیده می‌شوند، اما شما به یک ابزار ارزانقیمت به نام دایکروسکوپ نیاز دارید تا این امر را به صورت بدیهی ببینید.

هنگام استفاده از این ابزار باید آن را در محل مناسب قرار دهید. منبع نوری که برای مشاهده سنگ استفاده می‌کنید باید قوی، یکنواخت و تا حد ممکن سفید باشد. سنگ قیمتی را جلوی دایکروسکوپ بچرخانید تا از همه جهات بتوانید آن را بررسی نمایید.

برای تشخیص زمرد اصل باید بدانید که زمردهای واقعی دو رنگ هستند، از یک زاویه به رنگ سبز آبی و از زاویه دیگر به رنگ سبز مایل به زرد به نظر می‌رسند. دو رنگی قوی (دو رنگ کاملاً مشخص) نشانه مرغوبیت زمرد است.

مراقب قیمت‌های ارزان باشید. اگر برای خرید زمرد قیمت پایینی به شما پیشنهاد شد، به غریزه خود اعتماد کنید. یک زمرد طبیعی و کاملاً سبز با جلای درخشان به حداقل 500 دلار به ازای هر قیراط نیاز دارد.

اگر قیمت به طرز مشکوکی پایین به نظر می‌رسد، احتمالاً چیزی جز شیشه و کریستال نیست. البته زمردهای مصنوعی بسیار ارزان‌تر از زمردهای طبیعی هستند، اما نه به اندازه کریستال‌های سبز رنگ. هر زمرد مصنوعی کوچک یک قیراطی در حدود ۷۵ دلار قیمت دارد.

گوهر را ارزیابی کنید. اگر هنوز شک دارید، آن را نزد یک جواهرشناس معتبر ببرید تا برای تشخیص زمرد اصل آن را به صورت حرفه‌ای ارزیابی کند. گوهرشناس با استفاده از ابزارهای ویژه‌ای به شما پاسخ قاطع می‌دهد و می‌تواند آن را قیمت‌گذاری نماید. همچنین هزینه ارزیابی ممکن است بر اساس وزن گوهر یا تعداد ساعت‌های بررسی و ارزیابی سنگ قیمتی باشد.

انجام آزمایشات مختلف

زمردهای مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می‌شوند و دارای ترکیبات شیمیایی مشابه زمردهای طبیعی هستند. آن‌ها زمرد واقعی می‌باشند، اما به دلیل ارزان بودن فرایند ساخت، قیمتشان بسیار کمتر است.

اگر مشکوک شدید که کسی در تلاش است یک زمرد مصنوعی را با قیمت بالا به شما بفروشد، آزمایش‌های زیر را برای تشخیص زمرد اصل از مصنوعی انجام دهید. برای این کار نیاز به ابزارهای مختلفی دارید، زیرا شناسایی زمرد مصنوعی با چشم غیر مسلح بسیار دشوار است.

• از فیلتر استفاده کنید!

برای تشخیص زمرد اصل از مصنوعی، سه فیلتر آزمایش زمرد بخرید. به دنبال فیلتر چلسی، فیلتر زمرد مصنوعی و فیلتر پشتیبانی زمرد مصنوعی باشید. دو مورد آخر به عنوان «فیلترهای هانمن» شناخته می‌شوند و ممکن است به صورت جفتی موجود باشند.

قیمت هر سه فیلتر با هم ممکن است ۶۰ دلار یا بیشتر شود. بنابراین شاید برای ارزیابی یک سنگ کمی گران باشد. در برخی موارد برای تشخیص زمرد اصل از مصنوعی به لوپ طلافروشی نیز احتیاج دارید. این وسیله برای بیشتر زمردها ضروری نیست.

زمرد را از طریق فیلتر چلسی بررسی کنید. سنگ را در زیر یک منبع نور قوی که می‌تواند لامپ رشته‌ای باشد، روی یک سطح صاف و سفید قرار دهید، زیرا نور فلورسنت ممکن است نتیجه را تغییر دهد.

برای جلوگیری از انعکاس رنگ، هر نوع فلز متصل شده به آن یا سنگ‌های دیگر را با دستمال بپوشانید. فیلتر چلسی را نزدیک چشم خود نگه دارید و توجه داشته باشید که سنگی که زیر فیلتر قرار می‌گیرد با آن حداکثر ۲۵ سانتی متر فاصله داشته باشد.

• اگر زمرد از طریق فیلتر چلسی به رنگ قرمز یا صورتی باشد، مراحل را ادامه دهید تا از طریق فیلتر مصنوعی آن را آزمایش نمایید.
• اگر زمرد از فیلتر چلسی سبز به نظر می‌رسد، به مرحله فیلتر پشتیبانی بروید.
• اگر زمرد قرمز مایل به بنفش باشد، مصنوعی است. با استفاده هر دو فیلتر دیگر (مصنوعی و پشتیبانی)، رنگ‌های مرزی را تأیید کنید.
• اگر از طریق هر دو فیلتر به رنگ سبز باشد، مصنوعی است.
• اما اگر از پشت فیلتر مصنوعی سبز به نظر برسد، اما از طریق فیلتر پشتیبانی مایل به قرمز باشد، طبیعی است.

اگر زمرد از طریق فیلتر چلسی قرمز یا صورتی به نظر می‌رسید، حاوی کروم است. زمردهای طبیعی و مصنوعی می‌توانند حاوی کروم باشند، برای تشخیص زمرد اصل از مصنوعی آن را با فیلتر مصنوعی موجود در کیت آزمایش زمرد امتحان کنید. زمرد را چند اینچ از منبع نور دور نمایید، سپس آن را از طریق فیلتر مصنوعی مشاهده نمایید.

• اگر دوباره قرمز یا صورتی بود، این گوهر یک زمرد مصنوعی است.
• اگر این بار سبز به نظر برسد، یک زمرد طبیعی احتمالاً کلمبیایی یا روسی است.

در مرحله بعد گوهر را از طریق فیلتر پشتیبانی مشاهده کنید. این کار را تنها در صورتی انجام دهید که سنگ قیمتی از طریق فیلتر چلسی سبز به نظر برسد. زمرد را چند اینچ از منبع نور دور نگه دارید. سپس از طریق فیلتر پشتیبانی آن را مشاهده نمایید.

• اگر زمرد به رنگ سبز آبی، یاسی یا صورتی باشد، یک زمرد مصنوعی است.
• اگر زمرد هنوز سبز به نظر می‌رسد اما سبز مایل به آبی نیست، به مرحله بعد بروید.

در این مرحله از تشخیص زمرد اصل آن را به وسیله یک لوپ جواهر شناسی بررسی نمایید. اگر زمرد از پشت فیلتر چلسی و فیلتر پشتیبانی به رنگ سبز ظاهر شود، می‌تواند طبیعی یا مصنوعی باشد.

خوشبختانه زمردهای مصنوعی مطابق با این دستورالعمل کاملا متفاوت از زمردهای طبیعی به نظر می‌رسند. زمرد را از طریق لوپ جواهر شناسی با قدرت 10 برابری بررسی کنید. اگر شفاف و تقریباً کاملاً فاقد آخال باشد، می‌توان گفت به طور قطع یک زمرد مصنوعی است.

اما اگر با بزرگنمایی بسیاری از آخال‌های کوچک در آن مشخص شود، این سنگ قیمتی یک زمرد طبیعی است که حاوی وانادیوم یا آهن است، مانند زمردهایی که از زامبیا، برزیل و هند استخراج شده اند.

بررسی آخال‌ها

یکی از روش‌های دیگر برای تشخیص زمرد اصل این است که آخال‌ها را بررسی کنید. زمردهای مصنوعی در مقایسه با زمردهای طبیعی، آخال‌های بسیار کمی دارند. اما فناوری‌های جدید در تولید زمرد مصنوعی آخال‌های بیشتری ایجاد می‌کنند و بنابراین طبیعی‌تر به نظر می‌رسند.

اما برخی از انواع آخال‌ها فقط در زمردهای طبیعی ظاهر می‌شوند. در صورت امکان از طریق لوپ جواهر شناسی سنگ را ارزیابی کنید. اگر در سنگ جواهر هم حباب مشاهده کردید و هم کریستال، یک زمرد طبیعی دارید که به آن آخال سه فازه می‌گویند.

برای تشخیص زمرد اصل از مصنوعی، یک نور نامرئی به زمرد بتابانید. این نور نامرئی باید از نوع موج بلند باشد. زمرد را در یک اتاق تاریک و بدون نور قرار دهید. نور نامرئی را به گوهر بتابانید و تشعشع مهتابی آن را مشاهده کنید.

• تشعشع زرد، سبز زیتونی یا قرمز روشن نشانه مطمئنی از زمرد مصنوعی هستند.
• نبود تشعشع به معنای طبیعی بودن زمرد طبیعی است، اما آن را تضمین نمی‌کند. یک نوع زمرد مصنوعی بدون تشعشع نیز وجود دارد.
• تشعشع مایل به قرمز یا نارنجی-قرمز می‌تواند طبیعی یا مصنوعی باشد.

استفاده از انکسار سنج جواهر

انکسار سنج جواهر ابزاری عالی برای تشخیص زمرد اصل است، اما استفاده از آن می‌تواند پرهزینه و دشوار باشد. اگر کار کردن با آن را می‌دانید، بررسی نمایید که آیا این سنگ قیمتی دارای ضریب شکست ۱٫۵۶۵ تا ۱٫۶۰۲ می‌باشد یا خیر.

اگر در این محدوده بود ،زمرد طبیعی است. همچنین انکسار دوتایی را بررسی کنید که باید نزدیک به ۰٫۰۰۶ باشد. این مؤلفه برای زمردهای مصنوعی ممکن است در حدود ۰٫۰۰۶ یا به طور قابل توجهی پایین تر باشند. همچنین ضریب شکست آن‌ها در حدود ۱٫۵۶۱ تا ۱٫۵۶۴ است، اما ممکن است تا ۱٫۵۷۹ نیز بالا برود. اگر نتایج در خارج از این محدوده‌ها باشد، سنگ احتمالاً تقلبی است.

نحوه تمیز کردن زمرد

می توانید برای بهبود شکل ظاهری زمرد، آن را روغن‌کاری کنید، کاری که صدها سال پیش انجام می‌شد. روغن کاری به طور گسترده‌ای در صنعت زمرد استفاده می‌شود، این امر باعث می‌گردد که تمیز کردن زمرد با ظرافت بیشتری انجام گردد.

هرگز تلاش نکنید تا این سنگ گرانبها را با دستگاه التراسونیک یا بخار تمیز نمایید. زمرد را می‌توان با آب گرم و صابون و یک برس نرم تمیز نمود، اگرچه نباید برای مدت طولانی در آب باشد. در صورتی که احساس می‌کنید سنگ شما با گذشت زمان درخشندگی خود را از دست داده، ممکن است نیاز به روغن‌کاری مجدد داشته باشد. اما بدانید که این یک فرآیند کاملاً تخصصی است و باید توسط یک جواهرشناس حرفه‌ای انجام شود.

بیشتر بخوانید: تمیز کردن انگشتر زمرد

در این مقاله جامع تلاش کردیم تا شما را با سنگ قیمتی زمرد آشنا کنیم و در مورد تاریخچه و ویژگی‌های آن سخن بگوییم. همچنین سنگ‌هایی را که ممکن است با زمرد اشتباه گرفته شوند معرفی کردیم و اشاره‌ای به افسانه‌هایی که در مورد این گوهر ارزشمند از گذشته‌های دور تا به امروز نقل می‌شود داشتیم. اما آنچه در این مقاله تأکید بیشتری بر آن شد راه‌های تشخیص زمرد اصل از زمرد مصنوعی بود.

راه‌های مختلفی برای این کار وجود دارد که برای برخی از آن‌ها نیاز به تجهیزات خاصی نیست، اما برای اجرای برخی دیگر باید از ابزارهای خاصی استفاده نمود یا به آزمایشگاه‌های مجهز مراجعه کرد. در هر صورت توصیه می‌کنیم برای تشخیص زمرد اصل از یک گوهر شناس معتبر مثل مشاوران گنجینه جواهرات نفیس تراث کمک بگیرید.