تشخیص یاقوت اصل: روش‌های تشخیص یاقوت اصل از نمونه‌های تقلبی و مصنوعی

مردمان مشرق زمین معتقدند یاقوت، قطره‌ای از خون قلب مادر زمین است و هندوها یاقوت را راتنانایاکا (ارباب سنگ‌های قیمتی) می‌نامند. از قرن‌ها پیش در هند گوشواره‌های پر زرق و برق یاقوت، یکی از محبوب‌ترین جواهرات بوده است. در چین نیز، جایگاه یک ماندارین با رنگ یاقوتی که در انگشترش بود مشخص می‌شد و آن‌هایی که نگین قرمز داشتند، یک شخصیت اصلی در میان بزرگان محسوب می‌شدند. این جواهر قیمتی تا به امروز محبوبیت خود را حفظ کرده و به عنوان سنگ عشاق شناخته می‌شود، اما با تکنولوژی‌های جدید، نمونه‌های تقلبی این سنگ گرانبها وارد بازار شده و تشخیص یاقوت اصل را مشکل ساخته است. در این مقاله به بررسی کامل این موضوع برای علاقه‌مندان به جواهرات خواهیم پرداخت.

تاریخچه یاقوت 

نام یاقوت از کلمه لاتین «ruber» به معنی قرمز می‌آید. این گوهر گرانبها که صاحبان قدرت و عشاق علاقه خاصی به آن دارند، احساسات را بیش از هر سنگ دیگری منتقل می‌کند. برخی از فرهنگ‌های باستانی معتقد بودند که یاقوت و سایر سنگ‌های قیمتی، درست مثل میوه روی درختان رشد می‌کنند. آن‌ها در ابتدا به شکل نگین‌های سفید کوچک جوانه می‌زنند و به آهستگی رشد می‌نمایند و در نور خورشید می‌رسند و به رنگ قرمز در می‌آیند. وقتی یاقوت سرخ با رنگ قرمز اشباع شد، آماده چیدن می‌شود.

کتاب مقدس و نوشته‌های سانسکریت نشان می‌دهند که در آن دوران، یاقوت گرانبهاترین سنگ قیمتی محسوب می‌شده است. گذشتگان بر این باور بودند که یاقوت سرخ دارای تاثیرات مثبت و ویژگی‌های عرفانی زیادی است که در طولانی مدت اثر مطلوب خود را می‌گذارد. گذشتگان فکر می‌کردند یاقوت قرمز با خورشید در ارتباط است و تصور می‌شد سلامت روحی و جسمی را حفظ می‌کند. در قرون وسطی این سنگ گرانبها به عنوان یک سنگ پیشگو به کار گرفته می‌شد.

مردمان آن زمان تصور می‌کردند که وقتی خطر به آن‌ها نزدیک باشد، رنگ سنگ تیره می‌شود. در قرن سیزده میلادی برای درمان بیماری‌های کبدی از پودر یاقوت استفاده می‌کردند و در قرن ۱۵ و ۱۶میلادی تصور می‌نمودند که یاقوت سم را خنثی می‌کند. همچنین مردمان آن زمان آن را روی پوست خود می‌مالیدند تا جوانی و نشاط را به خود بازگردانند، اما در آن زمان کمتر تقلب می‌شد و نیاز به تشخیص یاقوت اصل نبود.

بیشتر بخوانید: تاریخچه یاقوت

افسانه‌های یاقوت

به دلیل اینکه یاقوت یکی از سنگ‌های گرانبهاییبوده که از دوران گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته، افسانه‌های بسیاری در مورد آن گفته شده است. در این بخش می‌خواهیم شما را با برخی از آن‌ها آشنا کنیم.

افسانه‌های احساسی یاقوت

قبل از پرداختن به مسئله تشخیص یاقوت اصل باید بدانید که برای هزاران سال، این گوهر نمادی از عشق، انرژی، قدرت و علاقه به زندگی محسوب می‌شده است. هیچ سنگی در دنیا پیدا نمی‌شود که این گونه قدرتمند برای انتقال احساسات عمل کند. همچنین گذشتگان عقیده داشتند که یاقوت می‌تواند نیروهای حیاتی را به انسان بازگرداند و انرژی و نشاط را افزایش دهد. این سنگ به عنوان سنگ شجاعت نیز شناخته می‌شود. در افسانه‌ها آمده است، شخصی که یاقوت دارد بدون ترس از شر و بدبختی زندگی می‌کند.

افسانه‌های درمانی یاقوت

از نظر جسمی، یاقوت سرخ تعادل و انرژی تولید می‌کند، چاکرای قلب را تحریک می‌نماید و اشتیاق به زندگی را تقویت می‌کند، اما هیچ‌گاه تخریب کننده نیست. این سنگ گرانبها بر خستگی و بیش فعالی غلبه می‌کند.

یاقوت بدن و خون را سم زدایی نموده، تب و بیماری‌ها را از بین می‌برد و فشار خون را درمان می‌کند. این گوهر ارزنده برای قلب و سیستم گردش خون مفید است و موجب تحریک کلیه‌ها، طحال و اندام‌های تولید مثل و ترشح آدرنالین می‌شود.

افسانه‌های انگیزشی یاقوت

از نظر عاطفی و احساسی اعتقاد بر این است که یاقوت موجب بهبود انگیزه و هدفمندی می‌گردد. این سنگ رؤیاهای مثبت و روشن را تقویت می‌کند و به حفظ توانگری و اشتیاق کمک می‌نماید.

یاقوت مقابل عصبانیت می‌ایستد تا بدین وسیله آن را تغییر دهد و حذف کند. این سنگ انسان‌ها را قدرتمند می‌نماید و مانند یک زره از آن‌ها در برابر حملات فیزیکی محافظت می‌کند. یاقوت حلال مشکلات و اختلافات است و دارای قدرت آتشین می‌باشد. این سنگ قیمتی سرخ پر تکاپو و پویا است و موجب ایجاد شوق و اشتیاق می‌گردد.

افسانه‌های عاشقانه یاقوت

هر زیورآلاتی که بر روی آن یاقوت قرار داشته باشد، به معنای عشق و علاقه فراوان بین دو نفر است، به طوری که این سنگ به یک گزینه ایده‌آل برای نامزدی و هدیه روز ولنتاین تبدیل شده است. همچنین معمولاً مردان در پانزدهمین و چهلمین سالگرد ازدواج آن را به همسرشان هدیه می‌دهند.

طبیعت نشاط آور و حیات‌بخش یاقوت، یک دلگرمی برای زندگی و لذت در آغوش گرفتن آن است. در دنیایی که روح زندگی در دل بسیاری از انسان‌ها از بین رفته، یاقوت کمک می‌کند تا دیوارهایی را که دور خود کشیده‌اند خراب کنند و از حصار آن بیرون بیایند.

انواع یاقوت

به طور کلی می‌توان یک یاقوت را به سه نوع طبیعی، مصنوعی و بدلی دسته‌بندی کرد. هنگام خرید یک یاقوت سرخ یا هر سنگ قیمتی دیگر، ممکن است با این سه اصطلاح روبه‌رو شوید.

اگر از اصالت سنگی که می‌خواهید خریداری کنید اطمینان دارید، بسیار عالی است. اما مشکل از جایی شروع می‌شود که می‌خواهند یک سنگ بدلی را به عنوان اصل به شما بفروشند. اینجاست که باید حواستان جمع باشد و بتوانید از تشخیص یاقوت اصل در برابر سنگ جعلی با سربلندی بیرون بیایید. به همین خاطر باید با سه اصطلاح بیان شده به طور کامل آشنا شوید و آن‌ها را کاملاً درک نمایید.

بیشتر بخوانید: انواع یاقوت

یاقوت طبیعی

یاقوت سرخ اصل از طریق فرآیندهای زمین شناسی طبیعی پدید آمده است. این فرایند طی بیش از میلیون‌ها سال اتفاق افتاده و برای استخراج این سنگ‌های قیمتی نیاز به تجهیزات پیشرفته می‌باشد. این سنگ طبیعی از کروندوم تشکیل شده است، همان عنصری که یاقوت کبود را ایجاد می‌کند. اما دلیل رنگ قرمز آن، وجود مقادیر زیادی کروم در زمان تشکیل سنگ است. یاقوت طبیعی بسیار ارزشمند و گرانقیمت می‌باشد.

یاقوت مصنوعی

یاقوت مصنوعی یاقوتی است که برخلاف نوع طبیعی توسط انسان و در آزمایشگاه ساخته می‌شود. این نوع یاقوت از نظر شیمیایی، درخشندگی و ساختار با یاقوت طبیعی یکسان است. این یاقوت‌ها تقلبی نیستند، فقط ساخته دست بشرند. در حالی که شکل‌گیری یاقوت طبیعی میلیون‌ها سال طول می‌کشد، یاقوت مصنوعی را می‌توان در عرض چند ماه تولید کرد.

از آنجا که این سنگ‌ها در یک محیط کاملاً کنترل شده و با استفاده از یکسری دستورالعمل‌ها ایجاد می‌شوند، آنچه به دست می‌آید یک محصول با کیفیت است. در واقع سنگ‌های یاقوت طبیعی دارای لکه‌ها و نواقص جزئی هستند، اما یاقوت‌های مصنوعی کاملاً بدون عیب می‌باشند.

همچنین از آنجا که این سنگ‌ها در زمان کوتاهی تولید می‌شوند، می‌توانند قیمت رقابتی‌تری داشته باشند. یاقوت مصنوعی یک گزینه مقرون‌به‌صرفه برای آن‌هایی است که بودجه خرید یاقوت طبیعی را ندارند، اما دوست دارند یک محصول باکیفیت داشته باشند.

یاقوت بدلی

یاقوت بدلی در واقع سنگی شبیه یاقوت اصلی است که از نظر فیزیکی و شیمیایی با نوع طبیعی آن تفاوت زیادی دارد. این سنگ‌ها اغلب دوام کمتری دارند و دارای ارزش پایینی هستند.

شما دوست ندارید هزینه یک یاقوت طبیعی یا مصنوعی را برای یک یاقوت بدلی بپردازید. بنابراین بسیار مهم است که هنگام خرید از این موضوع آگاه باشید و بتوانید تشخیص یاقوت اصل از بدلی را به راحتی انجام دهید.

خرید یک یاقوت بدلی یا جعلی هیچ مشکلی ندارد، اما قرار نیست بابت آن پول هنگفتی پرداخت نمایید. البته کلاهبرداران همیشه به قدری هوشمندانه عمل می‌کنند که به راحتی نمی‌توان اصل بودن یا جعلی بودن یاقوت را تشخیص داد. اما با مطالعه و کمک گرفتن از افراد متخصص، تشخیص یاقوت اصل دور از دسترس نخواهد بود.

مشخصات و ویژگی‌های یاقوت در تشخیص یاقوت اصل

یاقوت سرخ یکی از گوهرهای نایاب و یکی از گرانبهاترین سنگ‌هایی است که در طبیعت یافت می‌شود. این رنگ خارق‌العاده از قرمز تیره تا روشن مثل تمشک رسیده، سختی فوق‌العاده پس از الماس و درخشندگی وصف ناپذیر دارد.

مهم‌ترین ویژگی یاقوت، رنگ آن است و شفافیت در درجه دوم قرار می‌گیرد. تقریباً غیر ممکن است که بتوانید یاقوتی با وزن بیش از ۳ قیراط پیدا کنید. همچنین اجزاء درون یاقوت مانند اثر انگشت هستند که اصالت آن را ثابت می‌کنند و زیبایی و خاص بودن هر سنگ را نشان می‌دهند. این‌ها راه‌هایی هستند که می‌توانید برای تشخیص یاقوت اصل از آن‌ها استفاده کنید که در ادامه درباره آن به طور مفصل توضیح می‌دهیم.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر یاقوت سرخ

شناسایی گونه‌های مختلف یاقوت در تشخیص یاقوت اصل

به لحاظ سنتی، در متون ادبی بجا مانده از گذشته، هند منبع تمام یاقوت‌های جهان معرفی شده است. اما با کیفیت‌ترین، شفاف‌ترین یاقوت که دارای بهترین رنگ است، متعلق به کشور برمه می‌باشد که گاهی اوقات ارزش آن بیشتر از یک الماس است.

یاقوت سرخ و کبود هر دو از خانواده کروندوم هستند و از از یک ماده معدنی یکسان ساخته شده‌اند، اما رنگ‌های متفاوتی دارند. یاقوت سرخ نرم‌تر از یاقوت کبود است که شاید کمی برایتان عجیب باشد. اطلاع از ویژگی‌های ظاهری، یکی از راه‌های تشخیص یاقوت اصل است.

نایاب‌ترین و نادرترین یاقوت سرخ، یاقوت ستاره‌ای است که به آن خون کبوتر یا فاخته نیز گفته می‌شود، زیرا رنگ آن شبیه خون این دو پرنده است. این رنگ یک قرمز خالص است که کمی به رنگ بنفش می‌زند و در سایه بهتر خود را نمایان می‌کند. اگر به دقت به این یاقوت منحصر بفرد نگاه کنید، شکل یک ستاره را در آن خواهید دید؛ یک ستاره شش گوش با تقارن کامل.

یک روش تشخیص یاقوت اصل ستاره‌ای این است که وقتی سنگ را جلوی چشمتان جابجا می‌نمایید، مرکز ستاره نیز حرکت می‌کند. این پدیده معمولاً در یاقوت‌های کوچک‌تر که وزن کمتر از سه قیراط دارند، مشاهده می‌گردد.

یاقوت سرخ با کیفیت خیلی کم پیدا می‌شود. در بیشتر مواقع، سنگ دارای نقص است و شش گوشه ستاره نامتقارن می‌باشد. به یاقوت‌های ستاره‌ای معمولاً یک برش مختلط داده می‌شود که به شکل بیضی است، اما می‌تواند به شکل دایره‌ای یا اشکال دیگر هم باشد.

اگرچه بهترین یاقوت‌ها از منطقه موگوک در برمه استخراج می‌شوند، اما در تایلند نیز یاقوت‌های زیبایی کشف گردیده‌اند. جایی که امروزه به منبع اصلی یاقوت تبدیل شده است. یاقوت‌های تایلند سایه کمی تیره‌تر دارند و رنگ قرمز آن‌ها دارای عمق زیادی است، به صورتی که مایل به بنفش هستند. جزیره سیلونگ که جزیره سنگ‌های قیمتی نام گرفته، مدت زیادی است که به خاطر یاقوت‌هایش که دارای سایه روشن‌تری هستند، مشهور شده است.

بیشتر بخوانید: گران ترین انگشتر یاقوت سرخ

سریلانکا یکی دیگر از کشورهایی است که یاقوت‌های مشهوری دارد. مارکوپولو بعد از سفری که به این کشور داشته می‌گوید:

«هیچ جای دیگری یاقوتی به زیبایی سریلانکا ندارد.»

از دیگر کشورهایی که منبع یاقوت دارند، می‌توان به تانزانیا، ماداگاسکار، روسیه، کامبوج، کنیا، مکزیک، افغانستان، کارولینای شمالی و پاکستان اشاره کرد. بنابراین برای تشخیص یاقوت اصل، حتماً در مورد محلی که از آن استخراج شده از فروشنده سؤال کنید.

سنگ‌های مشابه یاقوت

وقتی صحبت از یاقوت بدلی می‌شود، باید در مورد سنگ‌های مشابه یاقوت که به جای آن استفاده می‌گردند، آگاهی داشته باشیم. در ادامه این سنگ‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.

شیشه قرمز رنگ

این شیشه‌ها درخشندگی یاقوت اصل را ندارند و کاملاً بی‌ارزش هستند. شیشه‌های قرمز رنگ ارزان می‌باشند و دوام کمی دارند. همچنین تشخیص تقلبی بودن آن‌ها کاملاً آسان است. برای تشخیص یاقوت اصل از شیشه‌های قرمز رنگ، کافی است آن‌ها را جلوی منبع نور نگه دارید و ساختار و شکل ظاهری آن‌ها را به دقت نگاه کنید. نشانه‌های تقلبی بودن آن خیلی زود نمایان می‌شود.

گارنت

گارنت یک سنگ قدیمی قرمز است که اغلب در جواهرسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم انصاف را رعایت کنیم باید بگوییم گارنت در جای خود یک سنگ زیبا و قیمتی است و جواهرات زیادی را می‌توان با آن ساخت.

اما این سنگ به راحتی در دسترس است و قیمت پایینی دارد. گارنت از مواد معدنی سیلیکات تشکیل شده و رنگ آن از یاقوت تیره‌تر می‌باشد. دوام این سنگ بسیار پایین است و دارای رتبه‌بندی Mohs از 6.5 – 7.5 در مقایسه با یاقوت 9 است. از نظر ظاهری، گارنت جذابیت یاقوت را ندارد و دارای درخشندگی کافی نیست. بدین ترتیب تشخیص یاقوت اصل از گارنت آسان می‌باشد.

تورمالین

تورمالین‌ها اگر چه به خودی خود یک سنگ قیمتی باشکوه هستند، اما به صورت فراوان یافت می‌شوند و قیمت آن‌ها در مقایسه با یاقوت بسیار پایین‌تر است. تورمالین‌ها از سیلیکات‌های کریستال درست شده‌اند و رنگ آن‌ها قرمز تیره می‌باشد. سختی تورمالین به اندازه یاقوت نیست و به راحتی روی آن خراش ایجاد می‌گردد.

کامپوزیت یاقوت

این ماده با استفاده از یاقوت طبیعی بی‌کیفیت همراه با شیشه ذوب شده ساخته می‌شود. آنچه اتفاق می‌افتد این است که ناخالصی‌هایی مثل مواد معدنی از یاقوت خارج می‌شوند و جای آنها حفره باقی می‌ماند که این حفره‌ها به وسیله شیشه ذوب شده پر می‌شوند.

این فرایند می‌تواند اندازه سنگ را افزایش دهد و آن را به یک سنگ قیمتی سودآور برای جواهر سازان تبدیل نماید. متأسفانه یاقوت کامپوزیت اغلب به عنوان یاقوت اصل معرفی و فروخته می‌شود. پس در هنگام تشخیص یاقوت اصل حواستان به این مسئله باشد.

بیشتر بخوانید: بهسازی یاقوت

چگونگی تشخیص یاقوت اصل

یاقوت سرخ بر اساس وزنی که دارد، می‌تواند یکی از گران‌ترین سنگ‌های قیمتی رنگی باشد. به همین خاطر تقلب‌های زیادی در این زمینه صورت می‌گیرد و تشخیص یاقوت اصل کاری دشوار است.

در نهایت بهتر است که سنگ را نزد یک جواهرساز دارای مجوز ببرید. البته در خانه هم می‌توانید با مشاهده رنگ یا سختی یاقوت، اصل بودن آن را ارزیابی نمایید. برای این کار از یک ذره‌بین با قدرت بزرگنمایی ۱۰ استفاده کنید تا به راحتی بتوانید از نزدیک و با دقت آن را بررسی نمایید.

تشخیص یاقوت اصل با روش‌های ساده در خانه

برای تشخیص یاقوت اصل، رنگ و درخشش یاقوت را بررسی کنید. یاقوت‌های طبیعی به رنگ قرمز تیره هستند و به زیبایی می‌درخشند، اما یاقوت‌های تقلبی اکثراً سبک می‌باشند، ظاهری کسل کننده دارند و رنگشان روشن نیست. اگر تیرگی قرمز آن‌ها زیاد باشد، به احتمال فراوان به جای یاقوت، گارنت خریده‌اید. همچنین ارزش یاقوت‌های تیره از یاقوت‌های روشن بیشتر می‌باشد.

درون سنگی که در اختیار دارید، باید رنگ ثابت و یکنواخت مشاهده کنید، در حالی که به احتمال زیاد نوع تقلبی آن حاوی لکه‌های ناهماهنگ است. اگر یاقوت مورد نظر درخشندگی کمی داشت، به اصل بودن آن شک کنید، زیرا یاقوت‌های اصل مانند یک چراغ راهنمایی رانندگی می‌درخشند.

برای تشخیص یاقوت اصل آن را با خرده شیشه قرمز مقایسه کنید. یاقوت سرخ و کبود، معمولاً با تکه‌های شیشه جعل می‌شوند. پس اگر شیشه و یاقوت شبیه هم هستند، ممکن است فقط دو تکه شیشه قرمز در دست داشته باشید.

سعی کنید سطح یاقوت را خراش دهید. یاقوت واقعی بسیار سخت است و با ناخن و حتی سکه، سطح آن خراشیده نمی‌شود. پس از این کار اگر احساس کردید که سطح یاقوت خراشیده شده است، به احتمال زیاد با یک یاقوت جعلی سروکار دارید. فقط الماس می‌تواند روی یاقوت خراش ایجاد کند. یاقوت مصنوعی به اندازه یاقوت واقعی دوام ندارد.

یک راه تشخیص یاقوت اصل این است ببینید آیا سطوح دیگر را خراش می‌دهد یا خیر. سنگ را به آرامی روی سطح سخت و صافی مثل چینی یا سرامیک یا یک تکه شیشه شفاف بکشید. اگر یاقوت اصل باشد، بر روی آن سطوح ایجاد خراش می‌کند.

اما نکته مهمی که در اینجا باید به آن توجه کنید این است که آیا یاقوت در محلی که خراش ایجاد کرده، اثر قرمز از خود به جای گذاشته یا خیر. این اثر ممکن است نشانه‌ای از مصنوعی بودن آن باشد. یا اینکه یاقوت از متریال بسیار ضعیفی تشکیل شده است.

سنگ‌های جعلی را بشناسید. یکی دیگر از روش‌های تشخیص یاقوت اصل، شناخت سنگ‌هایی است که جایگزین آن می‌شوند. این سنگ‌ها شامل گارنت، تورمالین، شیشه و دیگر سنگ‌های قیمتی هستند که قیمت پایین‌تری نسبت به یاقوت دارند.

گارنت‌ها مواد معدنی سیلیکاتی مات و تیره هستند و بسیار نرم‌تر از یاقوت سرخ می‌باشند. همچنین تورمالین یک ماده معدنی سیلیکات به رنگ صورتی مایل به قرمز است که تا حدی سخت تر از گارنت می‌باشد، اما از یاقوت بسیار نرم‌تر است.

مصنوعات شیشه‌ای به رنگ یاقوت نیز معمولاً ارزان هستند و دوام چندانی ندارند. بنابراین تشخیص یاقوت اصل در آن‌ها بسیار آسان است. یاقوت‌های کامپوزیت، همان یاقوت‌های واقعی هستند که همراه با شیشه ذوب شده‌اند.

این کار موجب بزرگ‌تر شدن سنگ می‌گردد تا جواهر فروش بتواند آن را با قیمت بیشتری بفروشد. مواظب باشید که یاقوت کامپوزیت را به جای یاقوت اصلی نخرید.

تشخیص یاقوت اصل با مشاوره یک جواهرشناس

ایمن‌ترین راه برای تشخیص یاقوت اصل این است که سنگ را نزد یک جواهرشناس ببرید. از یک جواهرشناس حرفه‌ای بخواهید تا نگاهی به گوهر بیندازد. او می‌تواند به شما بگوید که یاقوت سرخ اصل است یا خیر. به دنبال جواهرشناس معتبر در شهر خود بگردید. قبل از آن اگر می‌توانید نظر مشتریانش را جویا شوید و ببینید آیا آن‌ها از کار او راضی بوده اند یا خیر.

از او بخواهید سنگ را ارزیابی نماید. یک جواهرشناس می‌تواند یاقوت را ارزیابی کند و به شما بگوید که ارزش آن چقدر است. ممکن است مشتریان برای این سنگ قیمتی، پول کمتر یا بیشتری بپردازند، اما این ارزیابی یک تخمین خوب از ارزش سنگ است.

برای تشخیص یاقوت اصل برایش گواهینامه بگیرید. یک جواهرشناس مجاز می‌تواند به شما گواهینامه رسمی دهد که یاقوتی که دارید اصل است. این سند در هنگامی که قصد فروش آن را داشته باشید، به عنوان گواهی اثبات قانونی عمل خواهد نمود. نسخه‌ای از گواهینامه را تهیه کنید و آن را در یک مکان امن و مخفی نگه دارید. اگر قصد دارید یاقوت را به عنوان یک میراث خانوادگی نگه دارید، حتماً گواهینامه یاقوت را در جایی نگه دارید، زیرا اگر گواهینامه داشته باشد، بسیار ارزشمندتر است.

تشخیص یاقوت اصل با استفاده از ذره‌بین قوی

یاقوت را با یک ذره‌بین با قدرت بزرگنمایی ۱۰ یا میکروسکوپ بررسی کنید. اگر خودتان به ابزار مناسب دسترسی ندارید، از از یک دوست یا آزمایشگاه کمک بگیرید. در غیر این صورت به یک جواهرشناس مراجعه نمایید.

برای تشخیص یاقوت اصل به دنبال نقص‌های کوچک و میکروسکوپی بگردید که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. روی یک یاقوت سرخ واقعی برخی نقص‌های کوچک قابل مشاهده است. اما یاقوت‌های مصنوعی همیشه بی‌عیب و نقص هستند. نقص‌های طبیعی آنچنان ریز می‌باشند که ایجاد کردن آن‌ها به صورت مصنوعی بسیار سخت است.

اگر هر گونه جباب می‌بینید، با یک یاقوت جعلی سروکار دارید. به دنبال عیب‌هایی غیر از حباب باشید. عیب‌های خارجی شامل: خراش، حفره و لکه‌های کوچک هستند. ایرادات داخلی شامل مواردی چون: هاله، حفره، تراشه، طیف رنگی ناهمگون، اثر انگشت، شکاف، ترک و … می‌باشند.

جهت تشخیص یاقوت اصل به برش‌ها و وجوه یاقوت دقت کنید. پیچیدگی‌های سطح یاقوت فقط در زیر میکروسکوپ قوی به راحتی قابل مشاهده هستند. اگر یاقوت گرد یا بیش از اندازه صاف باشد، به احتمال زیاد جعلی است. اما اگر وجوه آن شفاف، بکر با برش‌های تیز باشد، احتمال اصل بودن آن زیاد است.

تشخیص یاقوت اصل با توجه به قیمت و اندازه آن

یاقوت سرخ می‌تواند بسیار گران باشد. برای تشخیص یاقوت اصل باید بدانید که یاقوت مصنوعی ۲۰ درصد ارزان‌تر از یاقوت طبیعی است، اما یاقوت بدلی تا ۹۰ درصد هم می‌تواند ارزان‌تر از یاقوت اصل باشد. اگر یاقوتی که به شما معرفی می‌شود، قیمت پایینی داشت، بدانید که آن یاقوت بدلی است، اما اگر دارای کیفیت مناسبی بود و خیلی ارزان نبود، به احتمال زیاد مصنوعی است.

از نظر اندازه یافتن یک یاقوت بزرگ تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد و اگر یاقوت بزرگ پیدا شود، دارای قیمت بالایی می‌باشد. بنابراین اگر یاقوت بزرگی دیدید، به مصنوعی بودن یا بدل بودن آن شک کنید.

عامل کیفیت یاقوت

یاقوت سرخ می‌تواند بالاترین قیمت را در بین سنگ‌های قیمتی رنگی داشته باشد. قیمت هر قیراط یاقوت سرخ با کیفیت به طور مداوم در حال افزایش است و بارها رکورد حراج‌های مختلف را شکسته است. برای این سنگ گرانبها، تفاوت جزئی در رنگ می‌تواند اختلاف قیمت قابل توجهی ایجاد نماید. قیمت یاقوت سرخ با بزرگ شدن اندازه سنگ به ویژه برای سنگ‌های با کیفیت به طرز چشمگیری افزایش می‌یاید.

همان طور که گفته شده رنگ مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در ارزش آن است و می‌تواند در تشخیص یاقوت اصل به شما کمک کند. بهترین یاقوت‌های قرمز دارای رنگ قرمز خالص که کمی متمایل به ارغوانی است می‌باشند. در بیشتر بازارها رنگ قرمز خالص بالاترین قیمت را دارد و یاقوت با رنگ‌های نارنجی و بنفش دارای ارزش کمتری هستند. رنگ یاقوت باید نه خیلی تیره و نه خیلی روشن باشد تا به عنوان یک یاقوت مرغوب شناخته شود.

اگر رنگ یاقوت خیلی تیره باشد، بر میزان عبور روشنایی از سنگ تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین اگر رنگ آن خیلی روشن باشد، رنگ آن به سمت صورتی می‌رود، حتی اگر شدت در آن زیاد باشد، در نهایت رنگ مطلوب برای یاقوت قرمز همان رنگی است که شما بیشتر از همه آن را ترجیح می‌دهید. اما با این حال چند رنگ از یاقوت ارزش بیشتری دارند که در ذیل به تبیین آن خواهیم پرداخت.

• یاقوت کبود صورتی

برخی از گوهرفروشان در مورد مرز بین یاقوت کبود صورتی و یاقوت بحث می‌کنند. از نظر تاریخی کلمه یاقوت به سایه‌های قرمز اشاره دارد که از نظر فنی شامل رنگ صورتی است. در تفسیر یاقوت در برابر یاقوت کبود صورتی نیز تفاوت‌های فرهنگی وجود دارد.

در برخی از کشورهای تولیدکننده گوهر، مانند: سریلانکا، رنگ‌های صورتی همیشه یاقوتی قلمداد می‌شوند.، در صورتی که در بسیاری از کشورهای مصرف کننده آن را به عنوان یاقوت کبود صورتی طبقه‌بندی می‌کنند.

• یاقوت سرخ خون کبوتری 

از نظر تاریخی اصطلاح خون کبوتر رنگ قرمز مایل به ارغوانی، یاقوت سرخ را با یک فلورسانس نرم، درخشان و قرمز توصیف می‌کرد. توصیف‌های اینچنینی برای برانگیختن تصاویر و توصیف رنگ در بین افراد حرفه‌ای مفید است. اما وقتی برای توصیف رنگ واقعی یاقوت استفاده می‌شود می‌تواند موجب سوء تعبیر شود.

یک منبع سنگ یاقوت هرگز گوهرهایی را ارائه نمی‌دهد که همرنگ و باکیفیت باشند. در حقیقت تنها ممکن است درصد کمی از سنگ‌های استخراج شده خیلی با کیفیت و مطلوب باشند. همچنین منابع جدید شاید سنگ‌هایی شبیه سنگ‌های قبلی تولید کنند یا ظاهر آن کمی متفاوت باشد، اما به همان زیبایی باقی بمانند.

یک یاقوت یک قیراطی چقدر می‌ارزد؟

یکی از اصطلاحاتی که در هنگام خرید و فروش سنگ‌های قیمتی، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، کلمه قیراط است. پیش از آنکه مقیاس‌های مکانیکی و واحدهای جرم ابداع شود، بازرگانان از بذر درخت خرنوب به عنوان واحد وزن استفاده می‌کردند. به این صورت که انبوهی از دانه‌های خرنوب که اندازه‌ای یکسان داشتند را جمع می‌نمودند تا به عنوان وزنه روی ترازو بگذارند.

یکدانه خرنوب تقریبا ۲۰۰ میلی گرم یا ۰.۲ گرم وزن دارد و این وزن دقیقاً معادل یک قیراط است. البته تمام دانه‌های خرنوب ۲۰۰ میلی‌گرم نیستند و بنابراین در گذشته، وزن‌ها به صورت کاملاً دقیق نبوده است. آیا می‌توانید یک تاجر قدیمی را تصور کنید که یک سری دانه خرنوب برای خرید داشته باشد و یکسری دیگر در هنگام فروش اجناسش.

حال به سؤال اصلی باز می‌گردیم، قیمت یاقوت توسط عوامل مختلفی تعیین می‌شود. بگذارید فرض کنیم یک یاقوت یک قیراطی با کیفیت برمه‌ای داریم. ارزش آن چقدر است؟ این یاقوت می‌تواند از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ دلار ارزش داشته باشد. همچنین هر چه قیراط یاقوت بالاتر برود، ارزش آن چندین برابر می‌گردد.

به عنوان مثال در فروش اخیر یک یاقوت ۲۵قیراطی به ارزش ۳۰ میلیون دلار به فروش رسید، یعنی هر قیراط ۱.۲ میلیون دلار. اگر قصد خرید یاقوت را دارید حتماً از اصل بودن آن مطمئن شوید. بهتر است روش‌های گفته شده برای تشخیص یاقوت اصل را چند بار مطالعه کنید تا در هنگام خرید، اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید.

نگهداری و مراقبت از یاقوت

از آن‌جا که یاقوت بسیار سخت و بادوام است، مراقبت از آن سخت نیست. اما اگر سروکارتان با مواد شیمیایی است یا کار خشنی دارید، بهتر است در هنگام کار آن را در جای امنی قرار دهید تا آسیب نبیند. بهتر است یاقوت را در جعبه‌ای با محفظه پارچه‌ای و به دور از جواهرات دیگر نگهداری کنید، زیرا ممکن است موجب ایجاد ساییدگی و خراشیدگی بر روی سنگ‌های دیگر شود.

هنگامی که قرار است یاقوت را تمیز کنید، می‌توانید از آب صابون یا تمیز کننده‌های مخصوص جواهرات همراه با برس نرم استفاده نمایید. پس از تمیز کردن، شستشوی کامل سنگ و خشک کردن آن ضروری است. اگر به خوبی از یاقوت خود مراقبت نمایید، سال‌های زیادی برایتان می‌ماند و زیبایی خود را از دست نمی‌دهد.

در این مقاله تلاش کردیم ضمن معرفی کوتاهی از یاقوت‌ها و تاریخچه آن، روش‌های تشخیص یاقوت اصل را تبیین کنیم. همان‌طور که گفته شد برخی از راه‌های تشخیص یاقوت اصل در خانه قابل اجرا است و برخی دیگر نیاز به دستگاه‌ها و تجهیزات خاص دارد. پس اگر قصد خرید آن را دارید و بودجه زیادی برایش کنار گذاشته اید، توصیه می‌کنیم از مشاوره متخصصان گوهرشناسی تراث بهره گیرید تا دچار دردسر نشوید.