راهنمای خرید انگشتر شجر: نکات مهمی که در خرید انگشتر شجر باید بدانید!

عقیق‌های شجر از سری نگین‌های فوق‌العاده و زیبایی هستند که باعث سلامتی و تعادل می‌شوند و نسبت به سایر انواع عقیق ارتباط قوی‌تری با طبیعت برقرار می‌کنند. همین ویژگی‌ها باعث می‌شود که افراد زیادی در زمره طرفداران آثار عقیق شجر قرار گیرند و در نتیجه انگشترهای شجر بازار پررونقی داشته باشد. اما مطمئناً برای شما این سؤال پیش آمده که: «آیا نمونه‌های بدلی هم از سنگ شجر وجود دارد؟ یا اینکه بهترین نوع عقیق شجر برای کجاست؟ و …» ما در بلاگ تراث بر آن هستیم ضمن توضیح مفید و کاربردی درباره شناسایی انواع عقیق شجر، فاکتورهای ارزش‌گذاری و…، به تمام سؤالاتی که ممکن است در هنگام خرید انگشتر شجر در ذهنتان شکل ‌گیرد، در قالب راهنمای خرید انگشتر شجر پاسخ دهیم.

راهنمای خرید انگشتر شجر

انگشتر شجر از جمله جواهراتی است که به دلیل نقش‌های مختلف طبیعی، مقاومت بالا در برابر سایش و …، از نگین‌های محبوب در طراحی جواهرات مردانه و زنانه محسوب می‌شود. در این مقاله قصد داریم با بیان نکات مهم و طبقه‌بندی شده درباره هر آنچه شما در هنگام خرید انگشتر عقیق شجر به آن نیاز دارید، شما را در خریدی ایده‌آل یاری کنیم.

روش‌های شناسایی انواع نگین‌ شجر

همان‌طور که از نام عقیق شجر پیدا است، این سنگ از گروه خانواده عقیق است و همین مسأله باعث شده روش‌های شناسایی مشابهی با سنگ عقیق داشته باشد و تنها تفاوت آن در کیفیت تراش، طبیعی یا بدلی بودن طرح و نقش و بهترین معادن آن باشد.

از این رو در این بخش از مقاله راهنمای خرید انگشتر شجر، تلاش می‌شود تا انواع نگین شجر مورد بررسی قرار گیرد.

شجر طبیعی

عقیق شجر از خانواده کوارتز با ترکیب شیمیایی (SiO2) است که دارای سختی 6.5 تا 7 در مقیاس Mohs می‌باشد و وزن مخصوص آن، 2.59 تا 2.67 است و ضریب شکستش 1.530 تا 1.540 است.

عقیق شجر شبیه همتای دیگر خود (عقیق)، کلیواژ یا سطح شکستگی خاصی ندارد و تنها تفاوت این سنگ با سایر انواع عقیق‌، علاوه بر فراوانی میزان و عدم حضور حالت نواری در زمینه سیلیسی عقیق، طرح‌های شجری است که به رنگ‌های قهوه‌ای، مشکی، سبز و… در بافت سنگ دیده می‌شوند.

الف) نوع عقیق

عقیق شجر، نوعی کوارتز کلسدونی بی‌رنگ تا خاکستری مایل به سفید با شفافیت بالا و جلای مومی است که از نظر علمی در گروه خانواده عقیق قرار نمی‌گیرد، زیرا از نظر فیزیکی، فاقد بافت نواری است که در میان سایر اعضای خانواده عقیق مشاهده می‌شود.

از سوی دیگر در این نمونه از عقیق، عناصر معدنی آهن، منگنز، هورنبلند سبز و …، به صورت طرح شجر در بافت سنگ دیده می‌شود. این یون‌ها محصول هوازدگی سنگ‌های در برگیرنده عقیق هستند که به صورت محلول در آب، در میان درز و ترک‌های ریز عقیق به صورت اولیه یا ثانویه نفوذ کرده و در میان این درز و شکاف‌های ذره‌بینی متبلور می‌شوند.

ب) میزان ناخالصی

عقیق‌های شجر طبیعی، بر اساس میزان ناخالصی‌های موجود در بافتشان به دو دسته عقیق‌های دندریتی و عقیق‌های خزه‌ای تقسیم می‌شوند که درباره آن توضیحاتی خواهد آمد.

1. عقیق دندریتی

در واقع آنچه تحت عنوان شجر کلکسیونی در بازار به فروش می‌رسد، جزوِ این دسته قرار می‌گیرد. این سری از عقیق‌های شجر، اکثراً دارای زمینه بی‌رنگ سفید تا خاکستری هستند که به طرح‌های تک نقش سیاه و قهوه‌ای به صورت سه بُعدی مزین شده‌اند و به دلیل ظاهر منحصر به فرد و جذابشان، از ارزش بسیار بالایی برخوردارند.

عامل ناخالصی در این نوع از عقیق‌های شجر، وجود موادی چون منگنز و اکسید‌های آهنی است که به دلیل تأثیرات ناشی از فعالیت‌های آتشفشانی در زمین، به ترک‌های تشکیل شده در سنگ کوارتز راه پیدا کرده‌ و عقیق‌های شجر دندریتی را تشکیل می‌دهند.

بیشتر بخوانید: تشخیص شجر اصل

2. عقیق خزه‌ای

این گونه از عقیق که به دلیل وجود طرح خزه‌ای (سبز رنگ) در بافت سنگ با این نام خوانده می‌شود، در بازار ایران با عناوینی چون عقیق شجر بهاره یا پاییزه نیز شهرت دارد.

در یک نگاه کلی، عقیق خزه‌ای مانند عقیق دندریتی، سنگی شفاف و بدون بافت نواری به رنگ سفید تا خاکستری است، اما آنچه عقیق خزه‌ای را از عقیق دندریتی متمایز می‌کند، حجم و فراوانی ناخالصی‌های (عناصر معدنی) موجود در بافت سنگ است؛ ناخالصی‌هایی که در انواع رنگ‌های سفید، سبز، زرد، قهوه‌ای و … هستند و بخش عظیمی از نگین را درگیر می‌کنند.

ج) محل استخراج

عقیق‌های شجر مانند سایر انواع عقیق به صورت کلوخه در سنگ‌های آتشفشانی یافت می‌شوند و حتی گاهی اوقات می‌توان ردّ آنها را در بعضی از سنگ‌های دگرگون متخلخل مشاهده کرد.

کشورهای زیادی از جمله: برزیل، هند، ماداگاسکار، اروگوئه، اروپای مرکزی، غرب ایالات متحده و قزاقستان در دنیا هستند که عقیق شجر در آنها یافت می‌شود، اما بهترین نوع عقیق شجر خزه‌ای از معادن کشور هندوستان استخراج می‌شود.

گذشته از این در میان تمام کشورها، ایران نیز از معادن این سنگ پرطرفدار بی‌بهره نیست، چنان که بهترین نمونه‌های عقیق شجر شناخته شده در ایران، مربوط به شهر قائن در استان خراسان جنوبی است.

شجر بهسازی شده

بهسازی در اصطلاح گوهرشناسی، به معنای افزایش کیفیت بعضی از ویژگی‌های فیزیکی نگین‌های طبیعی است تا بدین ترتیب ویژگی‌های پرطرفدار نگین طبیعی را بیشتر به نمایش بگذارد، اما در مورد عقیق شجر باید بدانید که امکان بهسازی طرح‌های منظره آن وجود ندارد و تا کنون هیچ روشی برای دستکاری و بالا بردن کیفیت طرح‌های شجر از طریق بهسازی به کار گرفته نشده است.

آنچه در عقیق شجر تحت بهسازی قرار می‌گیرد، رنگ زمینه‌ی در برگیرنده طرح شجر است، اما نباید از این نکته غافل بود که امکان شناسایی رنگ‌های بهسازی شده فقط توسط گوهرشناسی خبره امکان‌پذیر است.

شجر بدلی یا مصنوعی

در ادامه راهنمای خرید انگشتر شجر باید گفت، عقیق شجر بدلی در واقع عقیق‌هایی است که طرح‌های روی نگین به صورت غیرطبیعی بر آن ایجاد شده است.

عمده‌ترین روش تولید طرح شجر بدلی استفاده از لیزر است. در این روش، طرح‌هایی مشابه با طرح طبیعی را با کمک ابزار لیزر روی نگینِ آماده شده طراحی می‌کنند. از آنجا که شناسایی این نوع عقیق‌ها کار سختی نیست، هر شخص با کمی دقت می‌تواند آن را از نگین طبیعی تشخیص دهد.

گذشته از کلیشه‌ای بودن این طرح‌ها و ردّ اثر حکاکی در هنگام لمس نگین، روش مطمئن‌تری برای شناسایی نگین‌های شجر بدلی وجود دارد که فاکتور مهمی در شناسایی انگشتر شجر مصنوعی محسوب می‌شود.

همان‌طور که بیش از این هم گفته شد، طرح‌های شجر طبیعی به صورت سه بعدی است و شما با نگاه کردن از کنار و بالای نگین می‌توانید متوجه سطحی نبودن و شناور بودن طرح در بافت سنگ شوید، در حالی که طرح‌های بدلی شجر روی سطح هستند و با نگاه کردن نگین از پهلو می‌توانید به راحتی متوجه تخت بودن طرح شوید.

فاکتورهای ارزش‌گذاری شجر

ارزش عقیق شجر بسته به اندازه نگین، شفافیت، حجم طرح‌های شجر، نوع طرح‌ها و زحمات گوهرتراش در هنگام برش نگین متفاوت است و در نتیجه در دنیا قیمت‌های متفاوتی را به خود اختصاص می‌دهد.

حجم طرح‌های شجر

عقیق‌های شجر بر اساس حجم ناخالصی‌های شجر، به سه دسته عالی (AA)، خوب (A) و متوسط (B) تقسیم می‌شوند. با ارزش‌ترین عقیق‌های شجر، آنهایی هستند که کمتر از 10٪ از بافت زمینه اصلی آن توسط ناخالصی‌های شجر با طرح مناسب پوشیده شده باشد.

اندازه نگین شجر

به طور کلی هر چه اندازه نگین بزرگ‌تر باشد، به دلیل نمایش بهتر و کامل‌تر ناخالصی‌ها ارزش بیشتری دارد. بنابراین، به هنگام خرید عقیق شجر، حتماً به اندازه نگین توجه کنید، زیرا نگین‌های شجر با وزن مشخص، اندازه‌های بسیار متنوعی دارند.

نوع طرح شجر

عقیق‌های شجری که حاوی طرح‌های منظره واضح و شفاف هستند، نمونه‌های مطلوب‌تری محسوب می‌شوند. این نوع طرح‌ها از جمله نگین‌هایی هستند که عموماً توسط کلکسیون‌داران جمع‌آوری می‌شوند.

برش و تراش شجر

برش و تراش عقیق شجر یکی از فاکتورهای بسیار مهم در قیمت‌گذاری شجر محسوب می‌شود، زیرا عقیق شجر دارای بافت نواری نیست که وضعیت رشد ناخالصی‌ها در آن تا حدودی قابل تشخیص باشد. از این رو اندازه‌گیری عمق و شکل قرارگیری ناخالصی‌ها در بافت زمینه سخت است.

بنابراین برش لایه‌های سطحی و تراش آن جهت تبدیل به طرحی مورد پسند و متقارن، فقط از عهده گوهرتراشی ماهر برمی‌آید تا با تکیه بر علم و تجربه‌اش، تراش را به گونه‌ای انجام دهد که طرح با بهترین کیفیت خود را به نمایش گذارد.

تراش مناسب شجر

ما در بلاگ تراث قصد داریم با انجام تراش‌های مختلف روی هر سنگ قیمتی، بهترین تراشی که می‌تواند نمای کاملی از سنگ را به نمایش گذارد، بیان کنیم. عقیق شجر نیز از این قاعده مستثنی نیست.

یکی از محبوب‌ترین تراش‌های مناسب این سنگ قیمتی، تراش دامله (کابوشن) است، زیرا این تراش علاوه بر نمایش جلوه‌های بصری طرح شجر، از آسیب دیدگی نگین در برابر استفاده‌های روزمره محافظت می‌کند.

رکاب انگشتر شجر

رکاب انگشتر به حلقه‌ی فلزی اطراف انگشت گفته می‌شود که در نمونه‌های نگین‌دار با روش‌های مختلف، نگین را روی انگشت ثابت نگه می‌دارد و بخش مهمی از قیمت هر انگشتر را شامل می‌شود. در ادامه مقاله راهنمای خرید انگشتر شجر به بررسی انواع رکاب‌های مناسب از نظر جنس و طرح می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر

از نظر جنس فلز

در میان فلزات مختلف، مانند: طلا، پلاتین، نقره و …، فلز نقره به دلیل پذیرش مدل‌های متنوع و توصیه به استفاده‌ی آن، جزوِ فلزات محبوب در ساخت جواهرات دستساز – از جمله انگشتر عقیق شجر – محسوب می‌شود.

از نظر مدل و طرح رکاب

خاصیت چکش‌خواری و رنگ و جلای نقره باعث شده است تا بتوان این فلز را به انواع طرح‌ها و مدل‌های مختلف انگشتر تبدیل نمود؛ مدل‌هایی که هر کدام می‌تواند متناسب با ظاهر نگینی شود که آن را در بر می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر عقیق

منبع: + + + +