عقیق سرخ

تاریخچه عقیق سرخ

عقیق سرخ نگینی است ارزشمند که پیش از 3000 سال قبل از میلاد مسیح در مصر باستان و بابل در ساخت زیورآلات و قطعات جواهرنشان مورد استفاده بوده و به طور مکرر در میان ثروتمندان خرید و فروش می‌شده است.

عقیق سرخ در فرهنگ عبری به عنوان سنگی مقدس است. حضرت موسی (علیه‌السلام) از عقیق سرخ به عنوان نمادی از روح خدا استفاده می‌کرد. همچنین این گوهر جایگاه و ارزش والایی در زمان پیامبر اسلام و ائمه معصومین (علیهم‌ اسلام) داشته و همین امر در کنار توصیه اکید این بزرگواران به استفاده از سنگ عقیق سرخ باعث شده که امروزه جایگاه بالایی در میان مسلمانان داشته باشد.

در یک نگاه کلی می‌توان گفت، عقیق سرخ به دلیل خواص و ویژگی‌های منحصر به فردش مانند: محافظت و بهبود جنبه‌های مختلف زندگی در میان مردم دنیا، سنگی محبوب شده است.

عقیق سرخ چیست؟

عقیق سرخ محبوب‌ترین سنگ عقیق در میان سایر عقیق‌ها است. این سنگ طبیعی از جنس سیلیس کریپتوکریستال (کوارتزهای بسیار ریز دانه) است که به دلیل رنگ قرمز، درخشش شیشه‌ای و براق بودن محبوبیت بالایی دارد و از جمله گوهرهای نیمه قیمتی و نیمه شفاف است. این سنگ معمولاً با جاسپر قرمز (Red Jasper)، عقیق کارنالین و عقیق آتشین اشتباه گرفته می‌شود. در پایان این بخش از مقاله، به مقایسه ویژگی‌های متمایز کننده آنها می‌پردازیم.

رنگ این عقیق ناشی از حضور و فراوانی عنصر آهن در زمان تشکیل سنگ بوده است. این جواهر در سه رنگ قرمز، قرمز مایل به قهوه‌ای و قرمز مایل سیاه دیده می‌شود که به آرامی در سراسر سنگ پخش شده است. سایه‌های قهوه‌ای، رنگ قرمز را افزایش می‌دهند و سایه‌های سیاه، رنگ قرمز را تیره می‌کند.

در نظر داشته باشید در صورت پرداخت مناسب، این گوهر ظاهری فوق‌العاده به خود می‌گیرد. از این رو به راحتی می‌تواند در ساخت جواهرات مختلف استفاده شود.

روش تشخیص عقیق سرخ طبیعی

جواهرشناسان به راحتی می‌توانند با مشاهده حالت نواری بافت سنگ در کنار فاکتورهای دیگر، عقیق واقعی را تشخیص ‌دهند. این نوارها به صورت دایره‌های متحدالمرکز یا لایه‌های افقی با مرزهای کاملاً واضح هستند. عامل ایجاد حالت نواری در سنگ عقیق تغییرات جزئی در ترکیب شیمیایی مواد معدنی در زمان تشکیل سنگ است.

در این میان به دلیل محبوبیت رنگ قرمز شاد عقیق سرخ، معمولاً عقیق‌های بی‌رنگ یا قرمز بی‌روح و قهوه‌ای را تحت بهسازی قرار داده و با اعمال حرارت، رنگ قرمز دلباز گرفته و با قیمت مناسب‌تری در بازار به فروش می‌رسانند. ما در ادامه مقاله عقیق سرخ بر آن هستیم تا با مقایسه و بررسی تفاوت‌های قابل مشاهده عقیق سرخ طبیعی با نمونه‌های بهسازی شده و تقلبی شما را در امر تشخیص یاری کنیم.

مقایسه عقیق سرخ طبیعی با عقیق‌ها رنگ شده

با استفاده از روش‌های مختلف و تخصصی، می‌توان به مقایسه نمونه‌های رنگ شده نسبت به نمونه‌های طبیعی پرداخت که در ذیل به معرفی بعضی از این روش‌ها می‌پردازیم.

1. بررسی میزان پخش شدن رنگ: از جمله ساده‌ترین روش‌های شناسایی عقیق سرخ رنگ شده از نمونه‌های طبیعی، مشاهده سنگ زیر نور است. رنگ عقیق سرخ در مقابل نور دارای پخش یکدست است، در حالی که نگین‌های رنگ شده معمولاً در لبه‌های کار رنگ تیره‌تری دارند و در مرکز روشن‌تر هستند.
2. بررسی میکروسکوپی مرزهای نواری: باید بدانید روند تشکیل لایه‌های عقیق به صورتی است که چگالی و ترکیب شیمیایی آن از لایه‌ای به لایه دیگر متفاوت است. بنابراین یک لایه می‌تواند رنگ را بهتر جذب کند، در حالی که دیگری به هیچ وجه آن را نپذیرد. بنابراین با بررسی میکروسکوپی غلظت رنگ در مرز باندها می‌توان به شناسایی نمونه‌ها رنگ شده دست پرداخت.
3. بررسی میکروسکوپی یا ذره‌بینی سطح شکستگی‌ها و حفره‌های موجود در بافت سنگ: در این بررسی، چنانچه تمرکز بالایی از رنگ را داخل شکستگی‌ها و حفره‌های موجود در بافت سنگ مشاهده کردید، می‌توانید مطمئن شوید که عقیق شما رنگ شده است.
4. بررسی سوراخ‌های مهره عقیق: در صورت داشتن رشته‌ای از سنگ عقیق، سعی کنید با دقت سوراخ‌های تعبیه شده روی مهره‌ی عقیق را بررسی کنید. در این روش بسته به زمان رنگ‌آمیزی سنگ (قبل یا بعد از تراش) دو تصویر مختلف مشاهده می‌کنید.

چنانچه مهره قبل از تراش رنگ شده باشد، با کمی دقت می‌توانید در بررسی سوراخ مهره رنگ‌های سفید مایل به خاکستری سنگ اولیه را مشاهده کنید. اما چنانچه رنگ‌آمیزی پس از تراش مهره اتفاق افتاده باشد، رنگ در داخل سوراخ با غلظت بیشتری به چشم می‌خورد.

مقایسه عقیق سرخ طبیعی با شیشه

شیشه‌ها معمولاً بسیار روشن‌تر از سنگ عقیق سرخ طبیعی به نظر می‌رسند. حضور رنگ قرمز نئون پر جنب و جوش و غیرطبیعی از شاخصه‌های دیداری است که این نگین‌ها را به راحتی قابل شناسایی می‌کند.

همچنین مشاهده این نگین‌ها با استفاده از ذره‌بین یا لوپ به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید حباب‌های توخالی یا چرخش‌هایی غیرطبیعی در بافت سنگ را تشخیص دهید. حتی بعضی اوقات شما می‌توانید این موارد را با چشم غیرمسلح نیز مشاهده کنید یا حتی ممکن است حباب‌های روی سطح به شکل گودالی توخالی و گرد دیده شوند.

مقایسه عقیق سرخ طبیعی با پلاستیک

از آنجا که عقیق سرخ واقعی از بلورهای ریز کوارتز تشکیل شده، دارای همان سختی کوارتز (7 در مقیاس موس) است و این یعنی عقیق سرخ واقعی به راحتی خراشیده نمی‌شود و حتی یک چاقو نمی‌تواند روی آن اثری از خراش باقی گذارد. از سوی دیگر به دلیل تراکم نسبتاً بالای عناصر در عقیق سرخ واقعی، هنگامی که این سنگ را در دست می‌گیرید وزن آن نسبت به پلاستیک قابل احساس است.

عقیق سرخ واقعی سنگی نیمه شفاف است، یعنی لایه‌های آن قابلیت عبور نور از پیکره خود را دارند، در حالی که نمونه‌های پلاستیکی به دلیل مات بودن نور را از خود عبور نمی‌دهند. کافی است که سنگ را روی روزنامه یا کتاب بگذارید و سعی کنید که حرفی را تشخیص دهید. در نظر داشته باشید نمونه‌های تقلبی اجازه این کار را به شما نمی‌دهند.

خواص و فواید همراه داشتن عقیق سرخ

عقیق سرخ نشاط برای حرکت رو به جلو را به ارمغان می آورد. رنگ قرمز این سنگ نشان‌دهنده‌ی شعله‌های اشتیاق به زندگی است. با داشتن این سنگ می‌توانید مطمئن شوید که انرژی‌های منفی بر شما اثری نداشته و از اهداف خود باز نمی‌مانید، زیرا همراه داشتن عقیق سرخ به شما ثبات عاطفی، اعتماد به نفس و امنیت می‌دهد.

برای مثال از نظر هنرمندان، همراه داشتن عقیق سرخ به آنها کمک می‌کند تا ایده‌های خود را با ذهنی متمرکزتر به تصویر کشیده و به این ترتیب با خلاقیت بیشتری عمل کنند.

در کنار خواص معنوی عقیق سرخ، می‌توان به خواص درمانی آن، مانند: بهبود ورم روده، معده، رحم، چشم و بسیاری از مشکلات دیگر اشاره کرد. همچنین این سنگ در بهبود بیماری‌های پوستی، مانند: گزش حشرات، درمان ناراحتی‌های قلبی و آنفولانزا از دیرباز مورد استفاده بوده است.

شما می‌توانید با مراجعه به مقاله خواص عقیق با خواص اعجاب‌انگیز این گوهر از منظر علمی، روایی و معنوی بیشتر آشنا شوید.

روش‌های تمیز کردن عقیق سرخ

پاک کردن عقیق سرخ از انرژی‌های منفی یا تمیز کردن آن از آلودگی‌ها کار سختی نیست. شما می‌توانید با استفاده از مقداری آب و صابون، سنگ‌ خود را پس از استفاده روزانه تمیز کنید. در مورد دفع انرژی‌های منفی جذب شده توسط سنگ عقیق سرخ نیز می‌توانید با استفاده از چند راهکار ساده آن را پاکسازی کنید. برای مثال: هر ماه یا بیشتر سنگ را داخل آب روان قرار داده و سپس با استفاده از نور خورشید آن را خشک کنید یا سنگ را روی شعله شمع نگه داشته تا انرژی‌های منفی آن دفع شود یا زیر نور ماه در کنار سنگ هماتیت قرار دهید یا از محلول نمک دریا استفاده کنید و یا بسیاری موارد دیگر که در مقاله‌ی تمیز کردن انگشتر عقیق به صورت مفصل‌تر به آن پرداخته‌ایم.

انواع کاربردهای عقیق سرخ

زیبایی و تنوع سنگ‌های عقیق سرخ به قدری زیاد است که از دیرباز در کارهای هنری خیره‌کننده‌ مورد استفاده بوده است، اما زیبایی تنها عامل محبوبیت سنگ عقیق سرخ نیست، بلکه خواص و ویژگی‌هایی که این سنگ به همراه خود دارد، فاکتور بسیار مهم دیگری در میزان محبوبیت آن است. در ادامه به بررسی انواع کاربردهای سنگ عقیق سرخ می‌پردازیم:

کاربرد عقیق سرخ در صنعت جواهرات

رایج‌ترین نوع استفاده از عقیق سرخ در ساخت جواهرات است. رنگ‌های قرمز روشن تا قرمز مایل به قهوه‌ای یا سیاه در ساخت گردنبندها، دستبندها و انگشترهای دوست داشتنی و چشم نواز بسیار مناسب هستند. همچنین استفاده از عقیق سرخ در جواهرات باعث می‌شود این گوهر در تماس مداوم با پوست باشد. از این رو می‌توانید اطمینان حاصل کنید که انرژی آن بدون واسطه‌ای در بدن شما جریان می‌یابد.

الف) انگشتر عقیق سرخ

چه زن و چه مرد باشید، در انتخاب انگشتر عقیق سرخ شک نکنید، زیرا وقتی دیگران با شما روبه‌رو می‌شوند یا با شما دست می‌دهند، سادگی و وقار انگشتر عقیق سرخ آنها را مجذوب خواهد کرد.

ب) آویز و گوشواره و دستبند عقیق سرخ

اشکال مختلفی برای طراحی آویز، گوشواره و دستبند عقیق سرخ وجود دارد. برای مثال: طرح‌هایی که در آن نگین عقیق سرخ به صورت کروی، استوانه‌ای، هرمی و مربعی همراه یا بدون حضور فلزات گرانبها، مانند: نقره و طلا به زیبایی دیده می‌شوند.

البته تراش‌های مهره‌ای شکل (کروی) از متداول‌ترین اشکال قابل استفاده در طراحی آویز، گوشواره و دستبند است که باعث می‌شود نگین عقیق سرخ به صورت مرواریدی قرمز نظر هر بیینده‌ای را جلب ‌کند.

کاربرد عقیق سرخ در صنعت مجسمه‌سازی

عقیق سرخ از جمله سنگ‌هایی است که از دیرباز در ساخت مجسمه‌ها و قطعات بزرگ هنری مورد استفاده قرار می‌گرفته و محبوبیت بالایی داشته است. در این فرم از کاربرد عقیق سرخ، معمولاً از عقیق‌هایی که دارای کیفیت پایین‌تری نسبت به نمونه‌های جواهراتی هستند، استفاده می‌شود.

سنگ عقیق سرخ در طراحی مجسمه‌ها دو وظیفه دارد. در واقع، نه تنها به تلفیق فضا و دکوراسیون داخلی کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود جریان انرژی مثبت در فضا منتشر شود.

بیشتر بخوانید: تاریخچه سنگ عقیق

تفاوت عقیق سرخ و عقیق کارنلین

مهم‌ترین سنگ مشابه عقیق سرخ، عقیق کارنلین است. هر دو این سنگ‌ها از خانواده کلسدونی هستند که به دلیل حضور ناخالصی‌های اکسید آهن به رنگ قرمز درآمده‌اند، ولی از نظر علمی دو تفاوت عمده میان آنها وجود دارد که از آن جمله می‌توان به رنگ و بافت سنگ اشاره کرد.

عقیق کارنلین دارای رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای تا نارنجی است، در حالی که عقیق سرخ دارای رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای و سیاه است. از نظر بافت، عقیق سرخ دارای حالت نواری (باندی شکل) است، در حالی که عقیق‌های کارنلین حالت باندی در بافت زمینه‌ای خود ندارند.

البته ذکر این نکته ضروری است که استانداردهای تفکیک این دو نوع عقیق ممکن است برای افراد مختلف تفاوت‌هایی داشته باشد.

رنگ قرمز کارنلین طبیعی به صورت ابری مانند است که با دریافت نور خورشید شادتر و بازتر می‌شود. همچنین این سنگ دارای میانبارهای بسیار کمتری نسبت به عقیق سرخ است. سنگ کارنلین معمولاً در برزیل، هند، روسیه (سیبری) و آلمان یافت می‌شود.

تفاوت عقیق سرخ و عقیق آتشین

عقیق آتشین یکی از زیباترین سنگ‌هایی است که تا کنون کشف شده است. علت نامگذاری این سنگ مشاهده الگوهای جرقه‌ایی شکل آتش در بافت آن است. این سنگ‌ها دارای رنگ‌های کمرنگ، اما پر جنب و جوشی از رنگین‌کمان هستند که ناشی از رسوبگذاری لایه‌های متناوب سیلیس و اکسید آهن است که بعد از تراش به نور اجازه عبور می‌دهد.

این شکل از الگوهای رنگی که با عنوان اثر «شیلر» شناخته شده است، مهم‌ترین فاکتور شناسایی و تفکیک عقیق سرخ (با رنگ قرمز معمولی) و عقیق آتشین (fire agate) است.

عقیق آتشین در مناطق خاصی از مکزیک مرکزی و شمالی، جنوب غربی ایالات متحده آمریکا یافت شده است. این مناطق تقریباً 24-36 میلیون سال پیش محل فعالیت‌های گسترده آتشفشانی بوده‌اند. در این محل‌ها محلول‌های داغ اشباع شده از سیلیس و اکسید آهن به طور مکرر ترک‌ها و حباب‌های سنگ‌های میزبان را پر کرده و باعث تشکیل عقیق‌های آتشین شده است.

تفاوت عقیق سرخ و جاسپر

عقیق سرخ مانند جاسپر (jasper) دارای رنگ قرمز عمیق و ناخالصی‌های یکسانی است. تفاوت اصلی این دو سنگ در میزان عبور نور از خود است. جاسپر سنگی کاملاً مات است و مانند پلاستیک هیچ نوری را از خود عبور نمی‌دهد، در حالی که عقیق سرخ سنگی نیمه شفاف است و نور را از خود عبور می‌دهد و در نتیجه، بازتاب‌ها و سایه‌های زیبایی را از خود نمایش می‌گذارد.

کجا می‌توانید عقیق سرخ بخرید؟

شما در فروشگاه تراث می‌توانید بهترین انواع عقیق سرخ را با کیفیتی تضمینی، برای مصارفی مانند: انگشتر، آویز و ...تهیه کنید و تجربه‌ای از خریدی ایمن در کنار کارشناسان حوزه گوهرشناسی داشته باشید.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر عقیق

در پایان امیدواریم این مقاله کمک مناسبی در شناسایی عقیق سرخ و خواص و فواید آن برای شما داشته باشد و اطلاعات مفیدی را در اختیار شما گذاشته باشد.