تاریخچه فیروزه: همه چیز درباره تاریخچه چندین هزار ساله فیروزه در جهان

فیروزه یکی از قدیمی‌ترین سنگ‌های قیمتی است که به عنوان سنگ زنده در جواهرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. جواهرات ساخته شده به وسیله این سنگ در طول تاریخ طرفداران بسیاری داشته است. شاید تا به حال این سؤال برای شما پیش آمده باشد که: «اولین جواهرات ساخته شده با سنگ فیروزه مربوط به چه زمانی است؟ و آیا فیروزه در ایران سوغات شهر خاصی معرفی می‌شود؟!» ما در این مقاله از بلاگ تراث قصد داریم ضمن تبیین تاریخچه فیروزه در جهان، دلایل نامگذاری این سنگ، مهم‌ترین معادن فیروزه در جهان و ایران و به طور کلی پیشینه و تاریخچه فیروزه را در اختیار شما قرار دهیم و این سنگ را در گذر تاریخ بررسی کنیم.

تاریخچه فیروزه در جهان

فیروزه یکی از اولین سنگ‌های قیمتی است که بیش از 7500 سال پیش توسط انسان یافت شد و یکی از جذاب‌ترین سنگ‌های قیمتی روی زمین محسوب می‌شود. فیروزه یکی از اولین سنگ‌های قیمتی است که تا کنون استخراج شده‌ است. این سنگ قیمتی که از زمان مصریان باستان در سراسر جهان شناخته شده و بسیار مورد توجه بوده، قدمت آن به 6000 سال قبل از میلاد مسیح، به شبه جزیره سینا مصر برمی‌گردد.

فیروزه فسفات هیدراته مس و آلومینیوم است. رنگ فیروزه وابسته به مقادیر آهن و مس موجود در آن است و بر اساس تفاوت در نسبت فراوانی هر یک از این فلزات رنگزا رنگ سنگ از آبی عمیق آسمانی تا آبی آسمانی کمرنگ‌تر و آبی مایل به سبز تا سبز کمرنگ قابل تغییر است. رنگ‌ها‌ی غنی‌تر‌ و عمیق‌تر‌ فیروزه مانند سایر سنگ‌های قیمتی، مورد استقبال بیشتری قرار می‌گیرد.

محبوب‌ترین رنگ فیروزه، آبی عمیق آسمانی است. آبی مایل به سبز کمرنگ از محبوبیت کمتری برخوردار است. رنگ فیروزه اغلب با رگه‌ها‌یی از لیمونیت قهوه‌ای یا اکسید منگنز سیاه همراه است. به رگه‌ها‌ی سیاه فیروزه “تار عنکبوت” گفته می‌شود. فیروزه در مقیاس سختی Mohs دارای درجه 5-6 است و سختی متوسطی دارد.

علت نامگذاری فیروزه

قبل از بررسی تاریخچه فیروزه در بلاگ تراث باید دید دلیل نامگذاری این سنگ زیبا چیست؟! فیروزه که در انگلیسی Turquoise نامیده می‌شود، از یک کلمه فرانسوی به معنی ترکی آمده، زیرا برای اولین بار از طریق ترکیه به اروپا وارد شده، اما منشأ آن ‌ایران است.

بیش از 3000 سال است که فیروزه در ‌ایران استخراج می‌شود. هزاران سال است که توسط مصریان باستان برای جواهرات استفاده می‌شده و حتی قطعاتی از آن را با مومیایی‌ها‌ دفن می‌کردند.

آزتک‌ها‌ ماسک‌ها‌ی فیروزه‌ای را مد کرده و به جهان معرفی کردند. امروزه بومیان آمریكا، به ویژه مردم زونی و ناواهو، مشهورترین قطعات مانند دستبندهای فیروزه‌ای و نقره‌ای، گردنبندها، انگشترها، گوشواره‌ها‌، آویزها و سگك‌ها‌ی كمربند را در ‌ایالات متحده آمریکا تولید می‌كنند.

محل اکتشاف و تاریخچه فیروزه در جهان

فیروزه میلیون‌ها‌ سال پیش در مناطق خشک غیرمعمول جهان که مس، فسفات آلومینیوم و سایر مواد معدنی خاص در آن جمع می‌شدند، شکل گرفت. اعتقاد بر این است که قدیمی‌ترین کانسار معدن فیروزه شناخته شده در جهان، معدن Maghara Wadi واقع در شبه جزیره سینا است.

هزاران کارگر، این ذخایر را استخراج کرده و سنگ‌های فیروزه‌ای را برای فراعنه و استفاده در جواهرات، هنرهای تزئینی و تزئینات فیروزه‌ای تهیه می‌کردند. این معادن فیروزه بیش از 2000 سال استخراج می‌شدند، اما به مرور زمان رها شدند. در اواسط قرن نوزدهم،‌ معادن رها شده کشف و تا اوایل قرن 20 کاملاً مورد استخراج قرار گرفتند و تخلیه شدند.

فرعون اسنفرو (Sneferu)، پدر سلسله بزرگ ساخت هرم، بسیاری از‌ این سنگ‌های قیمتی را از شبه جزیره سینا استخراج کرده و برای همسرش جواهرات فیروزه‌ای منبت‌کاری شده زیبایی ساخت. بر روی تکه‌ای از پاپیروس که در مقبره‌ای پیدا شده، حکایت شگفت‌انگیزی در مورد برخی از زنان جوان که با قایق بر روی دریاچه قایقرانی می‌کردند، بازگو شده است.

یکی از زنان جوان هنگام قایقرانی حرز ماهی فیروزه‌ای خود را به طور تصادفی در دریاچه انداخت و به خاطر از دست دادن آن بسیار ناراحت شد. Sneferu که نمی‌توانست دختر را دلداری دهد، یک شعبده‌باز را مأمور می‌کند که آب دریاچه را تقسیم کند تا Sneferu بتواند حرز فیروزه‌ای را برای بانوی جوان پیدا کند. این داستان در تاریخچه فیروزه به وضوح نشان می‌دهد که فیروزه برای مصری‌ها‌ چقدر مهم بوده است.

در حالی که مصری‌ها‌ در جواهرات خود استفاده بسیار زیادی از فیروزه می‌کردند و در فرهنگ خود برای آن ارزش بسیار زیادی قائل بودند، اما تنها مردم باستان نبودند که از‌ این سنگ زیبا استفاده می‌کردند. منطقه دیگری که بر اساس مستندات تاریخچه فیروزه نشان‌دهنده این است که مردم چین نیز در بیش از 3000 سال پیش ارزش بسیار زیادی برای فیروزه قائل بودند.

بیشتر بخوانید: سنگ ماه تولد آذر

فیروزه سنگ ملی تبت است و به طور گسترده در سراسر چین استفاده می‌شود. چینی‌ها‌ی باستان بیشتر فیروزه‌ها‌ی خود را از طریق تجارت با تمدن‌ها‌ی مجاور دیگر مانند پارس‌ها‌ به دست آوردند. از لحاظ تاریخی، چینی‌ها‌ بیشتر از جواهرات فیروزه برای تراش استفاده می‌کردند.

با این حال امروزه فیروزه آمریکایی در چین محبوبیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. به دلیل هزینه‌ها‌ی پایین نیروی کار، فیروزه چینی اکنون یکی از رایج‌ترین فیروزه‌ها‌ی موجود در بازار است و متأسفانه اغلب به عنوان فیروزه آمریکایی که بسیار بیشتر مورد تقاضا است، فروخته می‌شود.

پرشیا که ‌ایران امروزی است، از زمان باستان تا کنون یکی از معادن بزرگ استخراج فیروزه در جهان بوده است.

معرفی مهم‌ترین ذخایر و معادن فیروزه در جهان

سوابق و آثار باستانی تاریخی به جا مانده از تاریخچه فیروزه ثابت می‌کند که فیروزه در مصر باستان، ‌ایران، بین‌النهرین، دره سند، تبت و ‌آمریکا استخراج می‌شده است. همچنین از زمان سلسله شانگ، سنگ قیمتی مورد علاقه در چین بوده است.

پادشاهان، فراعنه، رهبران قبایل و افراد تاریخی، هزاران سال است که خود را با فیروزه آراسته‌اند و دلیل آن جز این نیست که فیروزه یکی از زیباترین سنگ‌های قیمتی روی زمین است.

معادن فیروزه در جهان نادر هستند. فقط پنج منطقه روی زمین وجود دارد که مقادیر قابل توجهی فیروزه تولید می‌کنند. بیشتر مکان‌های تاریخی یا تخلیه شده‌اند یا دیگر به اندازه کافی فیروزه تولید نمی‌کنند. کانسارهای باقیمانده فیروزه به دلیل دور بودن معادن، دشواری استخراج مواد از زمین و قوانین دولت محلی، به صورت فصلی و در مقیاس کوچک استخراج می‌شوند.

فیروزه عیار بالا با استفاده از ماشین‌آلات محدود یا بدون هیچ گونه ابزار مکانیکی استخراج می‌شود تا یکپارچگی سنگ حفظ شود. در حال حاضر مقدار محدودی فیروزه طبیعی موجود است، زیرا استخراج‌ این سنگ قیمتی بسیار دشوار و میزان تقاضای فیروزه طبیعی همیشه کمتر از عرضه آن بوده است.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر فیروزه

الف) تاریخچه فیروزه ‌ایرانی

قدمت فیروزه ‌ایرانی بیش از 4000 سال بوده و بیش از 2000 سال “جواهر مشرق” محسوب می‌شده است. تا چند سال اخیر ‌ایران منبع اصلی باکیفیت‌ترین فیروزه در جهان بوده است. فیروزه ‌ایران به دلیل رنگ آبی شفاف آسمانی تا رنگ‌های عمیق آبی تیره شناخته شده و یکی از پرطرفدارترین سنگ‌های قیمتی در تاریخ جهان مدرن محسوب می‌شده است.

فیروزه ‌ایرانی در شمال شرقی ‌ایران در شهر نیشابور واقع در حدود 150 کیلومتری غرب شهر مشهد در استان خراسان رضوی یافت می‌شود. زمانی این مکان، مکان مهمی ‌در جاده ابریشم باستان بود که فلات ‌ایران و چین را به هم پیوند می‌داد. معادن فیروزه نیشابور در نزدیکی مسیرهای قدیمی‌کاروان‌ها‌ واقع شده بود که سنگ فیروزه را به آسیا، اروپا و آمریکا می‌رساند.

یافته‌ها‌ی باستان‌شناسی در تاریخچه فیروزه نشان می‌دهد که ساکنان اولیه امپراتوری پارس دانش دقیقی از فیروزه داشتند و از آن برای تزئین خود و همچنین برای اهداف معنوی و متافیزیکی استفاده می‌کردند.

ایرانیان این سنگ قیمتی را به عنوان محافظ در برابر مرگ غیرطبیعی، دور گردن یا مچ دست خود می‌بستند. بسیاری معتقد بودند که دیدن‌ این سنگ قیمتی قدرت بینایی آنها را تقویت می‌کند و با قرار دادن یک سنگ کامل بر روی چشم، بیماری‌ها‌ی چشم آنها را درمان می‌کند.

ایرانیان باستان معتقد بودند که فیروزه سلامت صاحب خود را نشان می‌دهد؛ به این ترتیب که هنگام بیماری رنگ آن کمرنگ شده و در هنگام مرگ رنگ آن از دست می‌رود. پس از مرگ، هنگامی‌که سنگ فیروزه متوفی به یکی از عزیزان او داده شود، این سنگ زیبایی اولیه خود را پیدا می‌کند. پارسیان معتقد بودند که انعکاس ماه جدید روی فیروزه خوش‌شانسی می‌آورد و از آنها در برابر شر و بدی محافظت می‌کند.

در معماری اولیه‌ ایران، از کاشی‌ها‌ی آبی فیروزه‌ای برای پوشاندن گنبد مساجد استفاده می‌شد، زیرا مردم ‌ایران معتقد بودند که فیروزه نمادی از بهشت ​​روی زمین است.

امروزه فیروزه هنوز هم در ‌ایران استخراج می‌شود و همچنان در بین ‌ایرانیان دارای ارزش معنوی بسیار زیادی است، اما میزان استخراج آن به طور قابل توجهی پایین آمده است. فیروزه با کیفیت‌ ایران برای مردم این کشور بسیار ارزشمند است و به همین دلیل یافتن موارد صادراتی بسیار دشوار است.

امروزه و همچنین در گذشته، Persian Turquoise به دلیل داشتن رنگ آبی آسمانی شفاف تا رنگ‌ها‌ی آبی Robbins Egg و آبی عمیق با ماتریس قرمز و ماتریس تار عنکبوتی قرمز شناخته شده است و محبوبیت بسیار زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: انواع فیروزه

ب) تاریخچه فیروزه مصری

اعتقاد بر این است که فیروزه بیش از 7500 سال پیش برای اولین بار در شبه جزیره سینا در مصر کشف شد. فیروزه به عنوان سنگی مقدس و دارای قدرت‌ها‌ی خارق‌العاده مورد توجه مصری‌ها‌ قرار داشت و توسط شفادهندگان مورد استفاده قرار می‌گرفت و پادشاهان و فرعونیان آن را می‌پوشیدند. پادشاه نبکرپورا توتانخامون “شاه توت” مشهورترین رهبر رهبران مصر، در تابوتی از طلای جامد که با سنگ‌های قیمتی فیروزه، لاجورد، کارنلیان و عقیق تزئین شده بود، به خاک سپرده شد.

بررسی‌های تراث در مورد تاریخچه فیروزه نشان می‌دهد که همچنین در محل دفن او ماسک طلای نمادین منبت‌کاری شده با فیروزه بود. در داخل بسیاری از مقبره‌ها‌ی سلطنتی مصر باستان، فیروزه همراه با پادشاهان و ملکه‌ها‌یی که امیدوار بودند بتوانند آن را به همراه خود به زندگی پس از مرگ خود بیاورند، یافت می‌شود.

شبه جزیره سینا، که “کشور فیروزه” نامیده شده است، شش معدن فیروزه دارد که مساحت آنها حدود 650 کیلومتر مربع است و همه در ساحل جنوب غربی شبه جزیره واقع شده‌اند. قابل توجه‌ترین‌ این معادن، سرابیت الخادم و وادی مغاره است. اعتقاد بر این است که این معادن قدیمی‌ترین معادن فیروزه روی زمین هستند.

امروزه استخراج فیروزه در مصر کم است، زیرا اکثر فیروزه‌ها‌ی یافت شده بسیار نرم هستند. اخیراً مصری‌ها‌ کار تثبیت فیروزه را شروع کرده‌اند و موفقیت خوبی در این زمینه به دست آورده‌اند. این امید وجود دارد که با گذشت زمان، شاهد استخراج و تجارت بیشتر فیروزه مصر باشیم.

ج) تاریخچه فیروزه چین

استخراج فیروزه چینی به سال 1700 قبل از میلاد یا قبل از آن، یعنی بیش از 3700 سال پیش باز می‌گردد. اگرچه معادن فیروزه در چین وجود داشته است، اما شواهد تراث در تاریخچه فیروزه نشان می‌دهد که بیشتر فیروزه‌ها‌ی مورد استفاده در جهان باستان از ترک‌ها‌، پارس‌ها‌ و مغول‌ها‌ در تجارت از طریق جاده ابریشم تأمین می‌شده و چین منبع اصلی آن نبوده است.

معادن فیروزه چینی معمولاً در استان مشائان و هوبئی یافت می‌شوند. معادن فیروزه در منطقه مشائان شامل معدن Juangcheng، معدن Jinliantong و معدن Labashan است که همه در Zhushan از استان شیان واقع شده‌اند. قابل توجه‌ترین معدن در منطقه معدنی Mashaan معدن Cloud Mountain است. فیروزه با کیفیت در هوبئی، مشائان (نزدیک مغولستان)، استان یونکسیان و ژوشان یافت می‌شود.

د) تاریخچه فیروزه تبتی

تبتی‌ها‌ بیش از هر سنگ قیمتی دیگری از فیروزه استفاده می‌کنند. در تبت اعتقاد بر این است که فیروزه حاوی قدرت‌ها‌ی متافیزیکی است و خوشبختی را برای حامل خود به ارمغان می‌آورد. همچنین این باور عمومی ‌وجود دارد که فیروزه حاوی قدرت درمانی است. این سنگ قیمتی بسیار معنوی است و اکثر افراد هر روز آن را می‌پوشند.

بیشتر خانه‌ها‌ی تبت دارای یک رنگ فیروزه‌ای، در مکانی مشخص هستند که خانه آنها را از شیاطین محافظت می‌کند. تبتی‌ها‌ از فیروزه در حلقه‌ها‌، دستبندها، گردنبندها، مهره‌ها‌ی مو و به عنوان تزئینات روی کلاه و سایر لباس‌ها‌ استفاده می‌کنند و حتی از گردنبندهای نمدی همراه با فیروزه برای آراستن حیوانات اهلی خود استفاده می‌کنند.

تبت دارای معادن فیروزه می‌باشد که معمولاً یک سنگ بسیار سخت با گچ سبز و مقدار قابل توجهی رگه‌ها‌ی شبیه تار عنکبوت است. فیروزه بسیار مورد احترام تبتی‌ها‌ بوده و آن را در شش درجه رتبه‌بندی می‌کنند که قیمت گران‌ترین آن بسیار بالاتر از طلا است. هر تبتی در طول زندگی خود قطعه‌ای از فیروزه را می‌پوشد یا با خود حمل می‌کند و از هزاران سال قبل در بسیاری از مناطق تبت از فیروزه استفاده می‌شده است.

ه) تاریخچه فیروزه آمریکایی

فیروزه حدود 200 سال پیش از میلاد، توسط سرخپوستان بومی‌ آمریکا در منطقه جنوب غربی آمریکای شمالی کشف شد. سرخپوستان باستان فیروزه را می‌پرستیدند، زیرا معتقد بودند قدرت زیادی دارد و توسط پدران آفرینش به زمین فرستاده شده است.

از فیروزه در بیشتر مراسم و دعاها استفاده می‌شد. در سراسر Meso America اعتماد زیادی به فیروزه داشتند و مردم بومی ‌معتقد بودند که فیروزه سنگ مقدسی است.

درون اکثر مقبره‌ها‌ی باستانی رهبران قبایل فیروزه آمریکایی پیدا شده است که تاریخچه فیروزه نشان می‌دهد آنها به زندگی پس از مرگ که می‌توانند فیروزه را با خود به آنجا ببرند، معتقد بودند. تردیدی نیست که بومیان سراسر آمریکا از فیروزه برای قدرت‌های معنوی و متافیزیکی خود استفاده می‌کردند.

فیروزه در طول زمان برای بومیان آمریکا بسیار مهم بوده است. هنگامی‌که سفیدپوستان به آمریكا هجوم آوردند، فیروزه اهمیت تجاری پیدا کرد. سرخپوستان ناواهو جنوب غربی آمریكا ساخت جواهرات فیروزه‌ای را از حدود سال 1885 آغاز كردند.

این جواهرات تقاضای زیادی در جامعه مدرن‌ ایالات متحده و فراتر از آن داشت. اندکی پس از سال 1900 گردشگری در گرند کانیون رواج پیدا کرد و جواهرات فیروزه هدیه اصلی یا سوغاتی بود که گردشگران با خود به خانه می‌بردند.

در دهه 1930، ستاره‌ها‌ی سینما و‌ ها‌لیوود عاشق جواهرات فیروزه شدند. در دهه 1970، صنعت فیلم باعث شده بود که میزان تقاضا برای جواهرات فیروزه در ‌ایالات متحده بسیار زیاد شود. در ‌ایالات متحده مردم انواع فیروزه را دوست داشتند، اما به خصوص عاشق نادرترین شکل فیروزه، فیروزه تار عنکبوتی (Spiderweb Turquoise) بودند.

در سال 1980 بیش از 200 معدن فعال فیروزه در جنوب غربی‌ ایالات متحده وجود داشته و تجارت فیروزه رونق بسیار زیادی داشت. در سال 1985،گروهی از تجار آمریکایی به چین رفتند و منابع عظیمی‌ از فیروزه باارزشی را پیدا کردند که صدها سال توسط چینی‌ها استخراج می‌شد و به دلیل ناخالصی‌ها‌ی موجود در آن اهمیتی برایش قائل نبودند.

آمریکایی‌ها‌ آن ناخالصی‌ها‌ (ماتریس تار عنکبوت) را دوست داشتند و فیروزه چینی را فیروزه‌ای طبیعی با بالاترین کیفیت می‌دانستند. هزاران تن فیروزه چینی با اندک پول خریداری و به ‌ایالات متحده صادر شد. این کار یک مشکل عمده در صنعت فیروزه ‌ایجاد کرد؛

بیشتر بخوانید: گران ترین انگشتر فیروزه

تاجران فیروزه بازارهای آمریکا و اروپا را با فیروزه طبیعی چین غرق کردند و به این تریتب فیروزه چینی گرانتر از فیروزه آمریکایی شد، اما طولی نکشید که بازار از فیروزه چینی اشباع شد و ارزش فیروزه چینی آن‌قدر پایین آمد که تقریباً تمام معدنچیان فیروزه آمریکایی را از فعالیت خارج کرد.

در حال حاضر آریزونا مهم‌ترین تولیدکننده فیروزه در ‌ایالات متحده است؛ با این حال، معدن کینگمن تنها معدن تولیدکننده فیروزه است و نمی‌تواند تمام فیروزه مورد نیاز برای تأمین صنعت فیروزه آمریکا را تهیه کند. معدن فیروزه کینگمن (Kingman Turquoise) تنها کانسار فیروزه است که به صورت تجاری استخراج و توسط مالکان توزیع می‌شود.

تاریخچه فیروزه و باور جهانی مردم درباره خواص آن

بیشتر مردم تاریخ فیروزه را با دو چیز مرتبط می‌دانند: جواهرات و باورهای متافیزیکی. با تراث در تاریخچه عقیق همراه باشید تا درباره باورهای مردم در مورد فیروزه بیشتر بدانید.

بسیاری از فرهنگ‌ها‌ فیروزه را دوست دارند و به قدرت درمانی آن احترام می‌گذارند. فیروزه یکی از قدرتمندترین سنگ‌های درمانی متافیزیکی است. قبل از ابداع کلمه متافیزیک، فیروزه از قدرت ترمیم متافیزیکی برخوردار بوده است.

سرخپوستان بومی ‌آمریکا، قبل از آن تبتی‌ها‌ و قبل‌تر از آن مصری‌ها‌ شیفته فیروزه بودند و آن را دارای قدرت شفابخشی می‌دانستند. تا به امروز سرخپوستان بومی‌ آمریكا فیروزه را سنگی بسیار قدرتمند و دارای قدرت ترمیم متافیزیكی و معنوی می‌دانند.

پیش‌بینی خطر یکی از قدرت‌هایی بود که مردم باستان برای فیروزه قائل بودند. بسیاری از فرهنگ‌ها معتقد بودند سنگ‌های فیروزه‌ای می‌توانند با شکستن، به صاحبان خود هشدار دهند و تغییر رنگ فیروزه اخطاری در مورد بروز یک بیماری قریب‌الوقوع است. در افسانه‌ای آمده است که مردی معتقد بود که صدای شکستن استخوان شنیده است. بعداً متوجه شد كه فيروزه‌اش صدای ترك خوردنی كه شنيده بود را ساخته و مصدومیت را به جای او گرفته است.

همچنین این اعتقاد وجود داشت که فیروزه می‌تواند از پوشنده خود در برابر سقوط، به ویژه از روی اسب محافظت کند. چسباندن این سنگ قیمتی روی افسار اسب می‌تواند از حیوان هم محافظت کند. به نظر می‌رسد استفاده از فیروزه به عنوان “طلسم اسب”، یک عمل جادویی باستانی است.

مردم زونی نیومکزیکو با اعتقاد بر این که فیروزه از آنها در برابر شیاطین محافظت می‌کند، جواهرات فیروزه‌ای چشمگیری ایجاد کرده‌اند. ناواجوها معتقد بودند این سنگ‌های آبی قطعات جادویی هستند که از آسمان می‌ریزند. جنگجویان آپاچی با اعتقاد به اینکه فیروزه باعث بهبود قدرت شکار آنها می‌شود، آن را می‌پوشیدند.

بنا به گفته کریستال درمان‌ها و معتقدین به عصر جدید، کریستال درمانی و گوهر درمانی، هنر و عملی است که در سطح متافیزیکی انجام می‌شود. آنها معتقد هستند که سنگ‌‌ها قدرت و انرژی‌ها‌ی زمین را جذب می‌کنند و به این ترتیب قدرت شفابخشی حیاتی را برای بهبود انواع بیماری‌ها‌ به ارث می‌برند. آنها معتقدند كه بلورها از نظر جسمی، معنوی و روحی دارای انرژی آرامش‌بخشی و آگاهی معنوی هستند و نیروهایی دارند كه می‌توانند برای درمان همه امراض از جمله دردهای جسمانی، استرس و افسردگی استفاده شوند.

در مناطق مختلف جهان، فرهنگ‌ها‌ی مختلف خواص متافیزیکی خاصی را به فیروزه نسبت می‌دهند. تاریخچه فیروزه پر از نمونه افرادی است که معتقد بودند این سنگ‌ها‌ می‌توانند به آنها کمک کنند تا با ارواح ارتباط برقرار کنند، خوش‌شانسی داشته باشند و بیماری را درمان کنند.

سرخپوستان آمریكا معتقد بودند كه فیروزه دارای قدرت‌های مقدس است و هنوز هم از این سنگ به عنوان بخشی از مراسم و سنت‌های مذهبی استفاده می‌شود.

فیروزه سنگ تصفیه است. اعتقاد بر این بوده که فیروزه انرژی منفی را از بین می‌برد و می‌تواند برای محافظت در برابر تأثیرات خارجی یا آلاینده‌ها‌ی موجود در جو استفاده شود. فیروزه همه چاکراها را متعادل و همسو می‌کند و باعث‌ ایجاد ثبات در نوسانات خلقی و آرامش درونی می‌شود. برای از بین بردن بیماری‌های روحی مانند افسردگی هم عالی است، همچنین قدرت جلوگیری از حملات پانیک و وحشت را دارد. فیروزه نمادی از دوستی و عشق رمانتیک است.

فیروزه به جذب مواد مغذی کمک می‌کند، سیستم ‌ایمنی بدن را تقویت نموده و بازسازی بافت را تحریک می‌کند و کل بدن را بهبود می‌بخشد. حاوی اثرات ضد التهابی و سم‌زدایی است و گرفتگی و درد را تسکین می‌دهد.

فیروزه ریه‌ها‌ را تصفیه می‌کند، گلودرد را تسکین داده و آب مروارید را بهبود می‌بخشد. این سنگ بیماری‌ها‌ی ناشی از مصرف بیش از حد مواد مختلف را بهبود می‌دهد و برای رماتیسم، نقرس، مشکلات معده و عفونت‌ها‌ی ویروسی مناسب است.

درمانگران عصر جدید، قدرت بهبوددهندگی فیروزه را برای افرادی که از سخنرانی در جمع ترس دارند، توصیه می‌کنند. آنها اعتقاد دارند که قدرت شفابخشی فیروزه این توانایی را دارد که گوینده را شیوا، دوست داشتنی، خلاق و صادق کند.

همچنین فیروزه باعث ‌ایجاد آرامش، خلاقیت، همدلی، تفکر مثبت، حساسیت، شهود، خرد و شادی می‌شود. معتقدین عصر جدید می‌گویند که این سنگ ارتباط بین دوستان را باز می‌کند و باعث می‌شود عشق در ارتباطات جریان داشته باشد و پیوند دوستی را تقویت می‌کند. علاوه بر این، آنها معتقدند که فیروزه قدرت تقویت اعتقادات، شجاعت و توانایی شخصی را دارد.

قدرت شفابخشی فیروزه همه چاکراها را باز می‌کند و باعث می‌شود قدرت عشق و ارتباط سنگ در کل وجود جریان داشته باشد. با این حال، درمانگران قدرت بهبودی فیروزه را در درجه اول با گلو یا چاکرای 5 مرتبط می‌دانند. این چاکرا مرکز ارتباطات، خلاقیت، آرامش و پیوندهای معنوی است.

همچنین فیروزه می‌تواند با باز کردن چاکرای قلب باعث بخشش و دادن عشق شود. با قرار دادن فیروزه بر روی چاکرای ابرو، قدرت‌ها‌ی درمانی آن اتصال به روح عالی را تقویت می‌کنند. رنگ آبی نمادی از روح یا منبع آسمان برای روحانیون است.

معرفی بهترین نوع فیروزه در جهان

فیروزه طبیعی باکیفیت یکی از نادرترین کالاها در جهان است. فیروزه در مناطق خشک جهان پیدا می‌شود. با توجه به اینكه بیشتر معادن فیروزه در حال حاضر تعطیل هستند، با محدودیت‌های دولت و هزینه‌های بالای استخراج معادن، پیدا كردن سنگ فیروزه با کیفیت بسیار سخت شده است، به طوری که یک فیروزه درجه یک ارزش بسیار بیشتری از طلا دارد.

همان‌طور که در مقاله تاریخچه فیروزه در تراث بررسی شد، سه عاملی که ارزش فیروزه را تعیین می‌کند، عبارتند از: سختی فیروزه، زیبایی و نادر بودن آن.

الف) درجه سختی

درصد بسیار کمی از فیروزه‌های طبیعی استخراج شده، به اندازه کافی سخت هستند که بتوان آنها را در جواهرات استفاده کرد. به طوری که می‌توان گفت 90 درصد فیروزه‌های استخراج شده گچی و نرم هستند و برای استفاده باید تثبیت شوند.

فیروزه سطح بالا که به طور طبیعی سختی کافی برای استفاده در جواهرات را دارد، طبیعی و بدون بهسازی گفته می‌شود و ارزش بسیار بالایی حتی بسیار بیشتر از الماس دارد.

ب) درجه زیبایی

عمق رنگ سنگ و وجود ماتریس یا نوع ناخالصی می‌تواند ارزش افزوده برای فیروزه داشته باشد. رنگ‌های عمیق‌تر و تیره‌تر به طور کلی گران‌ترند. همچنین رگه‌های ماتریسی (که به آن” تار عنکبوت “می‌گویند)، می‌توانند به ارزش فیروزه اضافه کنند و در کشورهایی مانند آمریکا طرفداران زیادی دارد.

وجود رگه‌های تار عنکبوتی می‌تواند بحث‌برانگیز باشد. در کشورهای عربی و حوزه خلیج فارس، فیروزه بدون رگه و صاف که به آن فیروزه عجمی گفته می‌شود و خاص کشور ایران است، طرفداران بسیار زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: انواع فیروزه عجم نیشابور

ج) میزان کمیابی

کمیابی فاکتور تأثیرگذاری در قیمت فیروزه است؛ بخصوص این فاکتور به معادن فیروزه بازمی‌گردد. به عنوان مثال ورودی معدن فیروزه Lander Blue در نوادا آن‌قدر کوچک بود که می‌توانستید آن را با یک کلاه کابوی بپوشانید. فیروزه Lander Blue با درجه بالا را می‌توانید با قیمت بسیار بالایی بفروشید.

تاریخچه فیروزه و روش‌های بهسازی جهانی آن

قرن‌ها‌ست که جواهرات فیروزه‌ای به دلیل داشتن رنگ‌ها‌ی زیبا مورد توجه بوده‌اند. این سنگ تقریباً به همان قدمت طولانی که استخراج شده، مورد بهسازی هم قرار گرفته است. حتی مصری‌ها‌ی باستان به تولید فیروزه تقلبی معروف بودند.

فیروزه طبیعی دقیقاً همان چیزی است که از نام آن پیداست؛ سنگی کاملاً طبیعی و بدون مواد شیمیایی، موم یا هر روش بهسازی دیگر است. کمتر از 5٪ فیروزه طبیعی به اندازه کافی سخت است که بدون بهسازی مستقیماً در جواهرات استفاده شود.

بیشتر این مواد وقتی از زمین خارج می‌شوند، بسیار متخلخل هستند و درخشش خوبی ندارند. این سنگ هنگام برش می‌تواند بسیار شکننده باشد و حین کار ترک خورده یا از هم بپاشد.

همچنین پس از برش و قرار دادن سنگ در جواهرات باید اطمینان حاصل کنید که مقاومت کافی در برابر سایش طبیعی را دارد. از طرف دیگر، اگر سنگ بیش از حد متخلخل باشد، چربی‌ها‌ را از پوست شما جذب می‌کند که باعث کمرنگ شدن یا تغییر رنگ سنگ می‌شود. به همین دلیل برخی روش‌های بهسازیبه منظور سخت‌تر‌ کردن سنگ‌ها و ثبات رنگ برای استفاده در جواهرات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در طول تاریخ، پزشکان و رهبران معنوی فقط از فیروزه طبیعی که هیچ بهسازی ندارد، استفاده می‌کردند. آنها معتقد بودند که فیروزه باید نفس بکشد تا خواص معنوی خود را حفظ کند. علاوه بر این، فیروزه بهسازی شده از ارزش طبیعی فیروزه طبیعی برخوردار نیست.

برای افزایش رنگ، دوام و سختی فیروزه و کاهش تخلخل آن، فیروزه را بهسازی می‌کنند. این مورد برای فیروزه با کیفیت پایین ضروری است تا بتوان از آن برای جواهرات استفاده کرد. روش‌های بهسازی متفاوتی در فیروزه استفاده می‌شود، این روش‌ها عبارتند از:

الف) فیروزه تقویت شده (Turquoise Enhancement)

تقویت نزدیک‌ترین بهسازی به سنگ کاملاً طبیعی است و کمترین نفوذ را دارد. سنگ برای بهبود رنگ و درخشندگی تحت بهسازی الکتروشیمیایی قرار می‌گیرد. هیچ رزین یا رنگی در این روش استفاده نمی‌شود و تشخیص تفاوت بین سنگ طبیعی و تقویت شده تقریباً غیرممکن است.

Enhancement (افزایش) اصطلاح مناسبی برای این تکنیک است، زیرا باعث تغییر آرایش سنگ نمی‌شود. این تکنیک رنگ بهتری را‌ ایجاد می‌کند و ظاهر کلی سنگ را بهبود می‌بخشد.

این نوع بهسازی توسط James Zachery اختراع شد و به روش Zachery Enhancement معروف است. روش تقویت دوم توسط آلن جنینگز توسعه داده شد و به عنوان بهسازی آلن شناخته می‌شود. هر دو این تکنیک‌ها‌ شباهت زیادی به یکدیگر دارند.

ب) فیروزه تثبیت شده

تثبیت فرآیند سخت کردن سنگ فیروزه است، به طوری که بتوان از آن در جواهرات استفاده کرد. روش تثبیت بسیار متداول است و بر اساس تاریخچه فیروزه از دهه 1950 وجود داشته است. خانواده کولباگ که صاحب معدن بزرگ کینگمن هم هستند، برای اولین بار این فرایند را توسعه دادند.

طی آن، اپوکسی با فشار بالا به سنگ متخلخل منتقل می‌شود تا آن را به درجه سختی جواهرات برساند. این فرآیند کمک می‌کند تا سنگ قوی‌تر‌ شده و بتواند برش و درخشش بهتری داشته باشد. بسیاری از سنگ‌های فیروزه‌ای گچی که به دلیل نرمی‌ بی‌ارزش هستند، می‌توانند تثبیت شده و در جواهرات استفاده شوند.

چندین روش مختلف تثبیت وجود دارد. برخی از آنها از روغن یا موم برای تثبیت سنگ استفاده می‌کنند. تثبیت کیفیت خوب، کار دشواری است و انجام آن ممکن است ماه‌ها‌ به طول انجامد. بیشتر فیروزه‌ها‌ی اصلی که در بازار وجود دارد، تثبیت شده‌اند تا زمانی که فرآیند تثبیت توسط یک عملیات معتبر انجام شده باشد، مشکلی ندارد.

ج) موم کاری، روغن کاری و اپیلاسیون

قدیمی‌ترین روش برای بهسازی فیروزه استفاده از روغن، چربی حیوانی یا موم برای بیرون آوردن رنگ و همچنین محافظت از آن در برابر عناصر مختلف است. امروزه این روش‌ها‌ همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند و هیچ آسیبی به سنگ نمی‌رسانند. مشکل اصلی این روش این است که روغن یا موم برخلاف تثبیت کننده، در نهایت از بین می‌رود و باید دوباره استفاده شود.

د) فیروزه رنگ شده

همان‌طور که از نامش پیداست، رنگ کردن فرآیند تغییر کامل ظاهر سنگ است. این روش بهسازی، روش قابل قبولی نیست، زیرا آرایش سنگ را کاملاً تغییر می‌دهد. متأسفانه فروشندگان سنگ‌های قیمتی یا جواهرات اغلب در مورد رنگ‌آمیزی حرفی نمی‌زنند. از این بدتر، عمل رنگ‌آمیزی سنگ‌های ارزان قیمت دیگر مانند هولایت یا مرمر برای جعل ظاهر فیروزه است.

یکی از مشکلات رنگ‌آمیزی را می‌توان در فیروزه موهوو (Mohave) مشاهده کرد. اعتقاد بر این است که موهوو به طور طبیعی بنفش است. اما حقیقت این است که هیچ فیروزه بنفش طبیعی وجود ندارد. بنابراین فیروزه‌های موهوو 100٪ رنگ شده است. همان‌طور که پیش از این گفته شد متأسفانه بیشتر اوقات این موضوع برای مشتریان توضیح داده نمی‌شود.

ه) فیروزه بازسازی شده

روش متداول دیگر بهسازی فیروزه، بازسازی است. فیروزه با کیفیت پایین به صورت پودر در می‌آید و با رنگ آبی و اپوکسی مخلوط می‌شود و به شکل کابوشن یا مهره تراش می‌خورد. این روش هم، روش بهسازی قابل قبولی نیست. در این حالت، حتی ممکن است بهسازی اصطلاح مناسبی نباشد، زیرا فیروزه بهسازی شده از نظر فنی فیروزه نیست.

سخنان و روایات درباره فیروزه

در ادامه تاریخچه فیروزه که در مجموعه تراث برای مخاطبان تهیه شده است، به بررسی روایات درباره این سنگ محبوب خواهیم پرداخت. فیروزه یکی از پنج سنگی است که استفاده از آن در دین اسلام بسیار توصیه شده است و روایات متعددی درباره ثواب در دست کردن انگشتر فیروزه آورده شده است. از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده است که می‌فرمایند:

«دوست دارم هر مؤمنی پنج انگشتر در دست کند؛ عقیق برای دفع فقر و تنگدستی، فیروزه بابت گشایش کار، یاقوت بابت دفع پریشانی، حدید بابت غلبه بر دشمنان، در نجف بابت سهولت امور».

در احادیث از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده است:

«همانا پروردگار به من خطاب کرد:‌ ای پیامبر! همانا من حیا می‌کنم از این که بنده‌ای در دستش انگشتر فیروزه باشد و دستش را برای دعا به سمت آسمان ببرد و من دعای او را مستجاب نکنم».

به سند معتبر از مفضل عمر منقول است که گفت: روزی به خدمت حضرت امام صادق (علیه‌السلام) رفتم و انگشتر فیروزه در دست داشتم. فرمود:‌

«ای مفضل! فیروزه سیر گاه دیده‌های مردان و زنان مؤمنه است یا دورگرداننده‌ی دردهاست از دیده‌های ایشان … (الی آخر حدیث).»

در بعضی روایات در مورد فضیلت انگشتر فیروزه آمده ‌است که حضرت علی (علیه‌السلام) چهار انگشتر در دست می‌کرده‌اند که فیروزه هم یکی از آنها بوده‌ است و حضرت آن را برای پیروزی در برابر مشکلات می‌پوشیدند. به همین خاطر در عربی به فیروزه «ظفر» گفته می‌شود که به معنای پیروزی است.

 

علی بن مهران می‌گوید: وارد خانه امام موسی کاظم (علیه‌السلام) شدم و در انگشتش انگشتری دیدم که نگین آن فیروزه بود و نقش آن (الله الملک) بود. نگاهم به این نگین زیاد شد. حضرت فرمود: «برای چه این قدر به این نگین می‌نگری؟» گفتم: روایتی به من رسیده که حضرت علی (علیه‌السلام) نیز چنین نگینی داشته است. حضرت فرمود: «آن انگشتری را می‌شناسی؟» عرض کردم: نه! فرمود : «این همان انگشتر است.» فرمود: «می‌دانی به چه علت این انگشتر در دست من است؟» عرض کردم: نه! فرمود: «این سنگی است که جبرئیل به حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) داده است و وی آن را به امیرالمؤمنین هدیه کرد.» بعد فرمود: «می‌دانی اسم این نگین چیست؟» عرض کردم: نه! فرمود: «نام فارسی آن فیروزه و به عربی این نگین را ظفر می‌نامند.»

در كتاب علامه مجلسي روايت از رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) وجود دارد که می‌فرمایند:

«هر كس فيروزه را يك بار در روز نگاه كند، پنج بار در بهشت به رويش باز می‌شود.»

در روایت دیگری آمده است که اولين هديه‌ای كه خداوند به رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در غار حراء داد، سنگ فيروزه بود و از طريق جبرئيل به ايشان داده شد.

نقل شده حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام‌) چهار انگشتر در دست می‌کردند، انگشتر یاقوت برای شرافت و زینتش، فیروزه برای نصرت و یاری‌اش، حدید صینی برای قوتش و عقیق برای دفع دشمنان و بلاها.

شخصی نزد امام رضا (علیه‌السلام‌) گلایه از نداشتن فرزند می‌کند و حضرت درباره فضیلت انگشتر فیروزه می‌فرماید:

«انگشتری از فیروزه تهیه کن و بر آن بنویس “رب لا تذرنی فردا و انت خیر الوارثین” پروردگار من! مرا تنها مگذار (و فرزند برومندی بر من عطا کن)، و تو بهترین وارثانی»!

در روایتی از امام صادق (علیه‌السلام‌) نقل شده است که می‌فرمایند:

«برای فیروزه فوایدی است، نگریستن به آن چشم را قوت می‌بخشد، نگاه کردن به آن سبب نشاط و شادی روح است، موجب تقویت قلب و افزایش سعه صدر می‌گردد، تحمل در برابر سختی‌ها را زیاد و موجب برآورده شدن حاجات است.»

یكى از خادمان امام‌ هادى (علیه‌السلام‌) از آن حضرت اجازه سفر به سرزمين طوس جهت زيارت على بن موسى الرضا را گرفت. حضرت به او فرمودند:

انگشترى با نگين عقيق زرد به همراه داشته باش كه بر روى آن حك شده باشد «ماشاءالله لاقوه الا بالله استغفرالله» و بر آن سوى نگين «محمد و على» حك كن.

خادم مى‌گويد: از نزد امام بيرون شدم و انگشترى را طبق دستور امام تهيه كردم و مجدداً براى خداحافظى به حضور امام رفتم. فرمودند:

«انگشترى ديگر با نگين سنگ فیروزه بايد همراهت نمايى كه در بين طوس و نيشابور شيرى با تو روبه‌رو مى‌شود و قافله را از راه رفتن باز می‌دارد، به سوى آن شير رفته و انگشتر را نشانش مى‌دهى، به او بگو مولاى من مى‌گويد از راه كنار برو!»

بعد اضافه كرد:

«بايد نقش روى انگشتر الملك لله و سمت ديگر آن «الملك لله الواحد القهار» باشد كه انگشتر حضرت على (عليه السلام) اين نقش را داشته است كه آن سپرى در برابر درندگان و عامل پيروزى در جنگ‌ها است.»

تاریخچه فیروزه در ‌ایران

منطقه تاریخی خراسان ایران منبع غنی فیروزه در جهان است که بسیاری از تجار در آسیای میانه و اروپا در زمان باستان به تجارت فیروزه استخراج شده از این معادن می‌پرداختند. در واقع از طریق تجارت بود که این سنگ قیمتی نام خود را به دست آورد. از آنجا که مسیر تجاری به اروپا از ترکیه عبور می‌کرد، نام فرانسوی قدیمی turqueise به معنی ترکی به هر چه که از طریق ترکیه به اروپا می‌رسید، اطلاق می‌شد.

فروشندگان سراسر آسیای میانه را طی می‌کردند تا این سنگ قیمتی را برای کسانی که مشتاق آن بودند، بیاورند. آسیای میانه که در روزهای پیش از اسلام عمدتاً شامل ایران بود، به عنوان منبع اولیه سنگ‌های زیبای فیروزه در جهان شناخته می‌شود. خوشبختانه این منبع به اندازه کافی فراوان بود تا بتواند تقاضا را تأمین کند.

ایران نقش بسزایی در معاملات انجام شده در امتداد جاده معروف ابریشم که شرق و غرب را به هم پیوند می‌داد، داشت. برخی شواهد در تاریخچه فیروزه نشان می‌دهد که منابع ایران در حدود سال 2100 قبل از میلاد کشف شده، اما این موضوع ثابت نشده است. فیروزه ایرانی به دلیل صاف بودن و رنگ آبی کمرنگ مایل به سبز بدون رگه آن از شهرت جهانی برخوردار است.

بیشتر بخوانید: تشخیص فیروزه اصل

یکی از تفاوت‌های اصلی بین فیروزه ایرانی و فیروزه‌ای که در معادن ایالات متحده آمریکا و مصر یافت می‌شود، این است که فیروزه ایرانی فاقد شدت ماتریس رگه‌های قهوه‌ای در برش‌های نهایی است. محیط غنی از آهن و وانادیوم معادن فیروزه ایران، همان چیزی است که از تشکیل این رگه‌ها جلوگیری می‌کند و این ویژگی در مناطق دیگر جهان وجود ندارد.

ایرانی‌ها سنگ‌های کمرنگ و سبزتر که رگه‌های زیادی در سطح آنها وجود داشت را فیروزه عربی نامیدند که به این معناست که استانداردهای بالایی که از سنگ قیمتی فیروزه در سرزمین خود انتظار داشتند را برآورده نمی‌کند.

طبقه‌بندی دیگری از فیروزه که نشان دهنده کیفیت سنگ است، به شرح ذیل است: فیروزه‌هایی که از کیفیت متوسط ​​و رنگ آبی برخوردار بودند، بر خانه نامیده می‌شدند، در حالی که بهترین سنگ‌ها با نام انگشتری یاد می‌شدند. این تغییرات در تعدادی از معادن در سراسر ایران یافت می‌شود و این یک سنت است که هنوز در قرن 21 ادامه دارد.

دامغان مرکز شهرستان دامغان در استان سمنان ایران، در حدود 500 کیلومتری غرب مشهد است. معادن فیروزه دامغان هنوز هم فعال هستند و از نظر تاریخی یکی از مکان‌های مهم استخراج سنگ‌های نیمه قیمتی و حتی طلا محسوب می‌شود. در حالی که سطح استخراج از نیشابور بسیار کم شده است، دامغان برخی از باکیفیت‌ترین فیروزه‌ها را به بازارهای جهانی آسیا، اروپا و آمریکا ارائه می‌دهد.

تاریخچه نام ایرانی فیروزه

فیروزه در منابع مختلف ایرانی به نام‌های گوناگونی مورد استفاده قرار گرفته است که از آن دست می‌توان به اسامی چون فیروزه و پیروزه اشاره نمود. با توجه به دسترسی اندک به متون تاریخی علمی ایران و تاریخچه فیروزه، نام‌های گوناگون فیروزه در کتب شاعران مورد مطالعه قرار گرفته است که بر اساس آن به نظر می‌رسد نخستین باری که از این گوهر با نام فیروزه در اشعار شاعران ایرانی یاد شده، بیت زیر از فرخی سیستانی شاعر قرن پنجم هجری قمری است:

همی تا در شب تاری ستاره تابد از گردون چو بر دیبای فیروزه فشاند لولو لالا

البته فرخی سیستانی در بسیاری از ابیات دیگر خود از عبارت پیروزه استفاده کرده است و در کتاب شاهنامه نوشته حکیم ابوالقاسم فردوسی از این گوهر تنها با نام پیروزه یاد شده است. بنابراین به نظر می‌رسد که پیروزه نام رایج این گوهر در ایران بوده است و از اواخر قرن چهارم قمری به تدریج نام آن به فیروزه تغییر کرده است. زاوش می‌نویسد:

نام این گوهر در زمان هخامنشیان اخشائین بوده است.

تاریخچه فیروزه و تراش و صیقل آن در ‌ایران

شکل تراش فیروزه در انگشتر فیروزه به اندازه و شکل قطعه بستگی دارد. دو شکل متداول و مرغوب تراش فیروزه، شامل گنبدی و مسطح است. تراش گنبدی شکل محدب دارد و هر چند برجستگی آن بیشتر و اوج آن تندتر باشد، مرغوب‌تر و مطلوب‌تر است. تراش گنبدی، مخصوص فیروزهٔ خوش‌رنگ است، چون اگر فیروزه کم‌رنگ باشد و گنبدی تراشیده شود، اوج و بالای آن سفید به نظر می‌رسد و قیمت آن را پایین می‌آورد.

تراش مسطح، پهن و صاف است. فیروزه‌های نازک، مسطح تراشیده می‌شوند. اگر فیروزه قطور و کلفت‌ باشد، به صورت گنبدی تراشیده می‌شود؛ هر چه تحدب سنگ بیشتر باشد، مرغوب‌تر است. فیروزهٔ عربی معمولاً مرغوب و خوش رنگ نیست، به همین دلیل اغلب آن را به صورت مسطح می‌تراشند و روی آن را با نام ائمه (علیهم و السلام) و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یا آیه‌های قرآن و نقش‌ها و گل و بوته می‌پوشانند تا عیب آن را پنهان کنند.

تراش فیروزه در معدن انجام نمی‌شود. فیروزه‌ پس از استخراج از معدن از دیگر مواد معدنی جدا شده و به مشهد فرستاده می‌شود. در مشهد یا به صورت سنگ خام بفروش می‌رسد یا تراش داده می‌شود. بسیاری اوقات سنگ فیروزه برای تراش ظریف‌تر و زیباتر به مسکو فرستاده می‌شود. در مسکو فیروزه‌ها با دقت و ظرافت تراش داده شده و بر حسب کیفیت طبقه‌‌بندی می‌شوند. سپس برای فروش عازم بازارهای اروپا و آمریکا می‌شوند.

همانطور که در تاریخچه فیروزه گفته شد، فیروزه یک سنگ نیمه قیمتی زیبا است و از اولین سنگ‌های قیمتی است که توسط انسان استخراج شده است. اگر بتوانید نوع مرغوب و طبیعی آن را پیدا کنید، بسیار گرانقیمت و باارزش است. معادن فیروزه در جهان کم هستند و کشور ایران یکی از بهترین و مرغوب‌ترین معادن فیروزه جهان را دارا است. از دیگر کشورهایی که دارای معادن فیروزه در جهان هستند، می‌توان به مصر، چین، تبت، آمریکا و مکزیک اشاره کرد.

فیروزه نه تنها در جواهرات مورد استفاده قرار می‌گیرد، بلکه از نظر خواص درمانی هم اهمیت دارد. بسیاری از فرهنگ‌ها فیروزه را یک سنگ قیمتی با خواص متافیزیکی می‌دانند و از آن برای درمان بیماری‌ها و محافظت از خود استفاده می‌کنند. اگر به تاریخچه فیروزه و سیر تحول آن علاقه‌مند هستید، در این مقاله از بلاگ تراث سعی کرده‌ایم مروری کلی بر روی آن داشته باشیم که امیدواریم مورد توجه شما مخاطبان فرهیخته قرار گرفته باشد.

منابع ++++++