در طول تاریخ و از زمانهای بسیار دور، علاقه و میل به استفاده از زیورآلات مرسوم بوده است. علاوه بر زیبایی، استفاده از آنها مفاهیم و نماد خاصی را به همراه داشته است. با کشف سنگهای قیمتی طبیعی ساخت جواهرات به یک صنعت گسترده تبدیل شد. کشف گوهر سنگ موزانایت و در کنار آن ساخت نمونههای مصنوعی آن، توجه علاقهمندان به این حوزه را به خود جلب کرد. زیبایی و درخشش انگشتر موزانایت در رواج استفاده از آن بسیار تأثیرگذار بود. با توجه به نادر بودن سنگ موزانایت در طبیعت، نمونههای آزمایشگاهی و مصنوعی آن در ساخت انواع زیورآلات بسیار کاربرد دارد. شباهت زیاد این سنگ زیبای قیمتی به الماس، جایگاه ویژهای را برای آن ایجاد کرده است. در این بخش از تالار نمایش تراث سعی داریم علاوه بر معرفی تاریخچه کشف و پیدایش این سنگ، به بررسی انواع، نحوه تشخیص آن از سنگهای مشابه، روش صحیح نگهداری و آشنایی با ارزشگذاری آن بپردازیم.
انگشتر موزانایت
سنگ موزانایت (مویزنایت) از جمله سنگهای قیمتی است که شباهت بسیار زیادی به الماس دارد. این شباهت تا جایی است که به این سنگ قیمتی، الماس روسی نیز میگویند. با توجه به ویژگیهای این گوهرسنگ و شباهت آن به الماس، جایگاه ویژهای در صنعت جواهرسازی پیدا کرده است. انگشتر موزانایت با جلوهی نگین زیبای آن، بین خانمها محبوبیت زیادی دارد.
سنگ موزانایت به دلیل سهولت استخراج، ویژگیهای نوری خوب و قیمت پایینتر آن نسبت به الماس، در ساخت انواع زیورآلات کاربرد زیادی دارد. سنگ طبیعی موزانایت، با سختی 9.25 بسیار کمیاب است و البته با توجه به ساختار شکلگیری و زیبایی آن بسیار مورد توجه است. با توجه به نادر بودن این گوهرسنگ در طبیعت، ساخت نمونه مصنوعی آن در لابراتورها انجام میشود. برای آشنایی بیشتر با این سنگ، به بررسی تاریخچه کشف و شناسایی آن نیز توجه کنید.
تاریخچه انگشتر موزانایت
در بحث تاریخچه کشف، جالب است بدانید که بسیاری در توصیف این سنگ، از فرازمینی بودن آن صحبت میکنند. ریشه این اعتقاد به دلیل کشف اولیه این گوهرسنگ بازمیگردد. در سال 1893 دکتر هنری میسون (Henri moisson) در آریزونا، در حال بررسی دهانهی آتشفشانی بود که شهاب سنگی به آن اصابت کرده بود.
او با بررسیهای اولیه اعلام کرد که سنگ کشف شده الماس است. اما با تکمیل مطالعات خود به این نتیجه رسید که سنگ کشف شده، از کربن خالص شکل گرفته و فرمول شیمیایی آن نوعی سیلیکون کاربید است. بعد از این کشف اولیه، همچنان و تا مدتها این سنگ فقط از طریق بررسی شهاب سنگها کشف میشد و این امر باور به ماورایی بودن آن را عمیقتر از قبل کرده بود.
در نهایت و در سال 1958 سنگ موزانایت، در بستر رودخانهای با نام رودخانه سبز نیز پیدا شد. یک سال بعد از این اتفاق، در یک معدن الماس در یوکوتا نیز رگههایی از موزانایت (Moissanite) مشاهده شد. کشفیات بعدی نیز یکی پس از دیگری رخ داد، تا جایی که جستجوگران و کاشفان سنگهای قیمتی به این نتیجه مهم رسیدند که این سنگ در طبیعت به صورت نادر و کمیاب تشکیل میشود. نام موزانایت در سال 1905 و بعد از گذشت بیش از ده سال از کشف اولیه آن، توسط کانز به افتخار مواسان برای این نوع کانی کمیاب انتخاب شد.
با توجه به نادر بودن سنگ انگشتر موزانایت، اولین بار فردی با نام Jöns Jacob Berzelius به روشهای ترکیب و تولید این نوع از سنگ قیمتی در آزمایشگاه دست یافت. جواهرات و زیورآلات مزین به سنگ موزانایت به ویژه انگشتر موزانایت در اوایل سال 1998 به بازار و صنعت جواهرسازی وارد شد و جایگاه ویژهای پیدا کرد تا جایی که در این سالها محبوبیتی بیش از الماس پیدا کرده و به دلیل قیمتی پایینتر از الماس و در عین حال داشتن زیبایی مشابه آن در صنعت جواهرسازی بسیار مورد استفاده قرار گرفت. امروزه استفاده گستردهای از این گوهرسنگ در صنعت جواهرسازی و ساخت انواع زیورآلات میشود.
علت نامگذاری موزانایت
در بحث و بررسی علت نامگذاری باید گفت که این سنگ قیمتی و نادر را به نام کاشف آن، آنری مویسان معروف به دکتر مویسان که یک شیمیدان فرانسوی بود، نامگذاری کردهاند. جالب است بدانید که تا حدود ده سال پس از کشف اولیه این سنگ، به طور واضح و رسمی به نام مویسان نبوده و در ابتدا فقط به عنوان یک کاربید سیلیکون طبیعی شناسایی میشده است.
نکته مهم در زمینه کشف این سنگ قیمتی این است که حدود دو سال قبل از کشف طبیعی آن، کاربید سیلیکون مصنوعی برای اهداف صنعتی ایجاد شده بود. بعد از کشف آن در طبیعت و مشخص شدن کاربردهای دیگر آن به ویژه در ساخت زیورآلات و انگشتر موزانایت، نام آن را مویسانیت گذاشتند، و بعدها با نامهایی چون: موزانایت، مویزنیت، مویزنایت و الماس روسی خوانده شد.
انواع موزانایت
با توجه به ویژگیها و مشخصات این گوهرسنگ و تولید آن، هم به صورت طبیعی و هم به صورت صنعتی، کاربردهایی را میتوان برای آن تعریف کرد. همچنین با توجه به این کاربردها میتوان انواع موزانایت را معرفی کرد. سنگ موزانایت را میتوان هم در جواهرسازی و هم صنعت به کار برد و با توجه به کارکرد آن در این دو حوزه مختلف، آن را به دو گونه موزانایت جواهراتی و موزانایت صنعتی تقسیم کرد. برای آشنایی بیشتر، در ادامه به بررسی و توضیح این دستهبندی میپردازیم.
موزانایت جواهراتی
موزانایتهای جواهراتی که بیشتر در صنعت جواهرسازی و ساخت انواع زیوآلات به ویژه انگشتر موزانایت کاربرد دارد، بسیار زیبا بوده و جلوه خاصی به انواع جواهرات میبخشد. برای استفاده از این سنگ قیمتی زیبا، میتوان از دو نوع کلاسیک و یا بیرنگ آن برای ساخت جواهرات بهره برد.
- موزانایتهای کلاسیک: این مدل از موزانایتها بیرنگ نیستند و از جمله اولین سنگهای موزانایت مصنوعی و ساخته شده در آزمایشگاهها هستند. اکثر این مدل از موزانایتها شبیه به الماس سرتیفیکیت شده و با رنگ زرد (رنگ k) هستند. رنگ موزانایتهای کلاسیک به ویژه در زیر نور، شامل رنگ زرد متمایل به سبز و بسیار زیبا است. با توجه به شباهت زیاد این سنگ با الماس و وجود رنگهای زرد و سبز در این نوع از موزانایتها، فعالان ساخت و تولید موزانایت جواهراتی را هر چه بیشتر برای ساخت موزانایتهای بیرنگی که شباهت خیلی زیادی با الماس دارند، مصمم و مشتاق کرد.
- موزانایتهای بیرنگ: با تلاشهای دو دانشمند بزرگ با نامهای چالرز و کلارد، موزانایت بیرنگ که شباهت زیادی به الماسهای با رنگ E دارند، تولید شد. این نوع از موزانایتها به زودی با سایز و تراش مختلف در صنعت جواهرسازی و ساخت انگشتر موزانایت جایگاه ویژهای پیدا کرد.
موزانایت صنعتی
همانطور که پیشتر اشاره شد، یکی از مهمترین کاربردهای سنگ موزانایت در صنعت است. از این سنگ به دلیل رسانندگی گرمایی بالا در الکترونیک و حوزههایی با کاربردهای حرارتی مورد استفاده قرار میگیرد.
سختی بالای سنگ موزانایت باعث استفاده از آن در آزمایشهای با فشار بالا شده است. با توجه به گران بودن الماس، در آزمایشهایی که به سندانهای بزرگتری نیاز است از موزانایتهای مصنوعی به جای الماس استفاده میشود. همچنین پتانسیل این سنگ به عنوان ساینده، بسیار بالا بوده و در صنعت استفاده زیادی از آن میشود.
فواید و خواص انگشتر موزانایت از منظر علمی و متافیزیکی
سنگ موزانایت با ساختار کریستالی، یکی از سنگهای قیمتی سخت محسوب میشود که در برابر فشارها و ضربات بسیار مقاوم است. همچنین و با توجه به سختی این سنگ زیبا، عملیات برش و جلا دادن آن برای ساخت انواع زیورآلات و انگشتر موزانایت آسانتر و بهتر قابل انجام است. موزانایتهای مصنوعی که در آزمایشگاه و با تجزیه حرارتی نوعی پلیمر پری سرامیک تولید میشود، بسیار پرطرفدار است.
رسانش گرامی و شکل ظاهری این گوهرسنگ همانند الماس است، اما در مقایسه با الماس از وزن حجمی کمتری برخوردار است. رنگ سنگ موزانایت را میتوان با توجه به دستهبندی رنگ الماس، در محدوده طیفی از D تا K قرار داد. از ویژگیها و خواص مهم موزانایت میتوان به شکست دوگانه نور اشاره کرد که ممکن است باعث ایجاد دوبینی شود. خاصیت گرماتابی سنگ موزانایت عاملی برای تغییر رنگ آن در دمای 65 درجه است.
در کنار خواص علمی و فیزیکی انگشتر موزانایت که به آن اشاره کردیم، برخی خواص متافیزیکی، روحی و جسمی را نیز به این سنگ زیبا نسبت دادهاند که در محبوبیت استفاده از آن بسیار تاثیرگذار است.
با توجه به رنگهای متفاوت و رنگینکمانی این سنگ، اکثر افراد معتقد هستند که استفاده از انگشتر موزانایت، عاملی برای تطهیر و پاکی روح است. ایجاد قدرت و سلامتی قلب، افزایش شانس و موفقیت در زندگی، بالابردن قدرت و توان چاکرای بالا و چاکرای پایین از جمله خواص درمانی و روحی سنگ موزانایت است.
همچنین از این سنگ برای درمان مشکلات روحی مانند: افسردگی، پریشانی و اضطراب و بالا بردن سلامت جسمی استفاده میشود. برخی معتقدند که استفاده از آن برای رفتن به مکانها، جمعهای جدید و همچنین جلسات مهم در بالابردن اعتماد به نفس تأثیرگذار بوده و قدرت تکلم فرد و اقناع دیگران را نیز بالا میبرد.
روشهای تمیز کردن انگشتر موزانایت
سنگ موزانایت مانند الماس به گونهای است که آلودگی و چربی را به خود جذب نمیکند، اما با استفاده مداوم از انگشتر موزانایت در موقعیتهای مختلف، ممکن است نوعی از آلودگیها روی آن ایجاد شود که نیاز به پاکسازی داشته باشد.
این آلودگیها حتی در کمترین شکل خود، باعث کاهش درخشندگی و زیبایی آن شده که در این زمان باید برای تمیزکردن آن به شیوه صحیح اقدام کنید. روش پاکسازی انگشتر موزانایت همانند روش تمیزکردن الماس یا هر سنگ قیمتی دیگر است. برای این کار بهتر است از تمیزکنندههای ملایم و غیراسیدی جواهرات و یا محلول آب و صابون ملایم استفاده کرده و شستوشوی آن را با برسهای نرم انجام دهید.
توصیه میشود به هنگام شستوشو سنگ موزانایت از آب سرد استفاده کنید و بعد از آن با پارچهای نرم، انگشتر موزانایت را خشک کرده و استفاده کنید. برای افزایش طول عمر و زیبایی انگشتر موزانایت خود بهتر است به هنگام انجام کارهای سنگین روزانه، ورزش و یا مواقعی که با خاک یا مواد شیمیایی سروکار دارید، آن را از انگشت خود خارج کرده و بعد از اتمام کار، مجدد استفاده کنید.
روشهای شناسایی نگین انگشتر موزانایت اصل
همانطور که اشاره شد سنگ موزانایت شباهت بسیار زیادی به الماس دارد. همچنین این سنگ زیبا در طبیعت بسیار کمیاب بوده و نمونه مصنوعی آن در آزمایشگاهها تولید میشود. نمونههای آزمایشگاهی و مصنوعی آن در صنعت جواهرسازی بسیار پرکاربرد است و در ساخت جواهرات و انگشتر موزانایت از آن بسیار استفاده میشود.
برای افرادی که علاقه دارند از این سنگ در زیورآلات خود استفاده کنند، آگاهی از ویژگیهای این گوهرسنگ مهم بوده و در خرید آن بهتر است، از افراد متخصص در این زمینه راهنمایی گرفته و آن را از جاهای معتبر و با سابقه تهیه کنند. سنگ موزانایت اصل بسیار در برابر حرارت مقاوم است. خاصیت شکست نور آن باعث ایجاد چندرنگی و خاصیت رنگینکمانی در آن میشود. برای خرید انگشتر موزانایت اصل و طبیعی بهتر است به هنگام خرید، گواهی خرید اصل بودن آن را نیز درخواست کنید.
در بحث انگشتر موزانایت اصل، توجه به این نکته بسیار مهم است که اکثر موزانایتهای استفاده شده در جواهرات از نوع مصنوعی است. این واقعیت وجود دارد که این گوهرسنگ در طبیعت بسیار کم و نادر است و تنها چند شرکت معتبر بینالمللی آن را عرضه میکنند.
همچنین شکل ظاهری و خواص سنگ موزانایت آزمایشگاهی بسیار شبیه به موزانایت اصل است و با چشم غیرمسلح و بدون آگاهی نمیتوان آنها را از هم تشخیص داد. سنگ موزانایت اصل از الماس نیز نادرتر است و آنچه که از انواع زیورآلات موزانایت در بازار میبینید، مصنوعی هستند.
انواع رکاب انگشتر موزانایت
استفاده از انگشتر موزانایت هم بین خانمها و هم آقایان طرفدار دارد. در انتخاب و خرید آن، علاوه بر نوع برش و درخشش سنگ و همچنین توجه به اصل یا مصنوعی بودن آن، جنس و طرح رکاب انگشتر نیز بسیار مهم و تاثیرگذار است. رکاب انگشتر موزانایت میتواند از فلزات مختلفی مانند: طلا، نقره، استیل و... ساخته شود.
اما به طور معمول و مرسوم بیشتر از نقره در ساخت آن استفاده میشود. همچنین طرح رکاب آن نیز با توجه به پوشش و نوع جنسیت متفاوت است. رکابها میتواند درشت یا ظریف، گرد یا مستطیل شکل، تک نگین یا چند نگینه طراحی و ساخته شوند. در ساخت رکاب این نوع از زیورآلات، میتوان از دو روش اصلی نام برد که در قیمت نهایی آن نیز تأثیرگذار است.
در یک روش رکابها به صورت دستساز و با توجه به خواست و سلیقه مشتری ساخته میشوند و در روشی دیگر، رکابها به صورت شرکتی و انبوهتر ساخته شده و به بازار عرضه میشوند. قیمت رکابهای دستساز از نمونه شرکتی آن بالاتر است. شرکتها و افراد زیادی در ساخت انواع رکابها، در اشکال و طراحیهای مختلف مشغول به فعالیت هستند.
تفاوت موزانایت و الماس
با توجه به شباهت ظاهری زیاد دو گوهرسنگ الماس و موزانایت، برای تشخیص این دو از هم بهتر است با تفاوتهای آنها آشنا شویم. شباهت ظاهری این دو سنگ قیمتی تا جایی است که با چشم غیرمسلح و بدون داشتن آگاهی از خصوصیات آنها کار بسیار دشواری است. بررسی تفاوتهای این دو میتواند از جنبههای مختلفی باشد که در این قسمت به تفکیک به بررسی هر کدام از آنها میپردازیم.
ماندگاری: ماندگاری سنگهای قیمتی بر اساس مقیاس سختی آنها ارزیابی میشود. این ویژگی قابلیت یک سنگ قیمتی را در برابر برش و جلا دادن آن نشان میدهد. سنگ موزانایت دارای سختی 9.25 در مقیاس موس است. این در حالی است که سختی الماس برابر با 10 در مقیاس موس است.
این میزان از سختی، الماس را به سختترین ماده معدنی شناخته شده در جهان تبدیل کرده است. سختی این دو سنگ قیمتی، باعث مقاومت و ماندگاری بالای آنها شده و قابلیت ایجاد برشهای ظریفتر وزیباتر را در آنها ایجاد کرده است.
درخشش: میزان درخشش، شفافیت و انعکاس نور توسط سنگهای قیمتی محبوبیت آنها را در استفاده به عنوان زیورآلات تعیین میکند. انگشتر موزانایت دارای درخششی متفاوت نسبت به الماس است. خاصیت رنگینکمانی موزانایت در زیبایی آن بسیار تأثیرگذار است.
این خاصیت در زیر نورخورشید و در سنگهای بزرگتر موزانایت بیشتر مشاهده میشود. ضریب شکست نور در موزانایت 2.65 الی 2.69 است که این مقدار از میزان شکست نور در الماس بیشتر است. همچنین، سیلیکون موجود در موزانایت، باعث میشود چربی و کثیفی کمتری را به خود جذب کرده و شفافیت ماندگارتری را از خود بجا گذارد. نوع متفاوت درخشش این دو گوهرسنگ در تشخیص آنها از هم بسیار کمک کننده است.
رنگ: توجه به رنگ نیز میتواند در تشخیص دادن سنگ موزانایت از الماس قابل ارزیابی باشد. سنگهای قیمتی میتوانند از بیرنگ تا رنگی و در طیفهای مختلف وجود داشته باشند. موزانایت بیرنگ که بسیار شبیه به الماس است، در برخی نورها، دارای رنگ زرد و خاکستری است که این امر در موزانایتهای بزرگتر، بیشتر به چشم میخورد. این در حالی است که الماس کاملاً بیرنگ بوده و در هیچ نوری اثری از رنگهای زرد، قهوهای یا خاکستری در آن دیده نمیشود.
قیمت: برای سنگ موزانایت و الماس در یک اندازه و وزن یکسان، قیمت متفاوتی وجود دارد. بر این اساس قیمت موزانایت بهطور چشمگیری از قیمت الماس پایینتر است. لازم به ذکر است که علاوه بر وزن، فاکتورهایی چون: عیار، برش، رنگ، شکل و درخشندگی نیز در قیمت این دو گوهر سنگ تأثیرگذار است.
رسانندگی: با وجود این امر که رسانندگی گرمایی این دو گوهر سنگ به یک میزان و مشابه هم است، اما رسانندگی الکتریکی آنها متفاوت است. رسانندگی الکتریکی موزانایت از الماس بالاتر است.
بزرگترین موزانایتهای جهان
رئیس گروه گوهرشناسی در انستیتوی فنی مالایتا، معتقد است که سنگ موزانایت یکی از نادرترین مواد معدنی موجود در سیاره زمین است. وی همچنین بیان کرده است که جستجو برای کشف بیشتر موزانایت طبیعی بهصورت گسترده در حال انجام است و گروه آنها در تلاش برای کشف ذخایر جدید این گوهرسنگ هستند.
در سال 2012 بزرگترین موزانایت طبیعی کشف شده در جهان، در شمال شرقی اسرائیل و در امتداد رودخانه کیشون کشف شد. در آن سال این موزانایت 4.1 میلیمتری بزرگترین موزانایت ثبت شده در جهان معرفی شد.
بعد از سالها، در شرق کوارا نیز موزانایتی به اندازه متوسط 15 میلیمتر کشف شد که رکورد جدید را در جهان به ثبت رساند. این سنگ در واقع رکورد جهانی قبلی را به عنوان بزرگترین موزانایت طبیعی کشف شده درهم شکست و رکورد جدیدی را در جهان ایجاد و به نام خود کرد.
فاکتورهای ارزشگذاری انگشتر موزانایت
با توجه به مطالب ارائه شده در این بخش از تالار نمایش تراث، مشخص شد که سنگ موزانایت، یک سنگ قیمتی و نادر است که در صنعت جواهرسازی بسیار پرطرفدار است. قیمتگذاری انگشتر موزانایت به فاکتورهایی بستگی دارد که میتواند در کاهش یا افزایش قیمت آن اثرگذار باشند. جنس و طرح رینگ انگشتر، مشخصات نگین از عوامل مهم تعیین کننده در قیمت این نوع از زیورآلات زیبا هستند.
بر حسب رینگ انگشتر
با توجه به این موضوع که جنس رینگ انگشتر موزانایت میتواند از طلا، نقره و یا دیگر فلزات باشد، قیمت آن متفاوت میشود. همچنین وزن رکاب انگشتر و طرح آن نیز در ارزشگذاری آن اثرگذار است. همچنین اگر از رکابهای دستساز در انگشتر خود استفاده کنید، ناگزیر هستید که قیمت بیشتری را نیز برای آن پرداخت کنید.
بر حسب نوع نگین انگشتر
ویژگیهای سنگ موزانایت در قیمت و ارزشگذاری انگشتر موزانایت بسیار تعیین کننده است. یکی از فاکتورهای مهم تعیین قیمت آن، نوع رنگ این سنگ قیمتی است. طیف مختلف رنگی سنگ موزانایت میتواند سلیقههای مختلفی را پوشش دهد، اما نمونه بیرنگ آن گرانتر از دیگر رنگهای آن است.
فاکتور مهم دیگر که میتوان در قیمتگذاری انگشتر موزانایت به آن توجه داشت، نوع برش و جلای نگین آن است. نوع برش سنگ، نحوه جلا دادن آن، تقارن و شکست نور آن و همچنین میزان درخشندگی حاصل از نحوه برش، در زیبایی و قیمت نگین موزانایت بسیار تعیین کننده است.
عیار یا همان وزن نگین نیز فاکتوری است که باید به آن توجه ویژهای داشت. هر چه وزن و عیار نگین بالاتر باشد، گرانتر خواهد بود. نکته مهم در انتخاب نگین انگشتر موزانایت که بهتر است به آن توجه کنید، این است که بهتر است از برشهایی که عمق کمتر و گستردگی بیشتری دارند استفاده کنید، به این دلیل که با وزن کمتر و قیمت پایینتر، نگینی دارید که به لحاظ بصری بزرگتر و سنگینتر به نظر میرسد. شفافیت، درخشندگی و درجه وضوح نیز مکمل زیبایی انگشتر موزانایت شما خواهد بود. بهتر است در انتخاب و خرید خود به آن توجه کنید.
استفاده از سنگهای قیمتی در ساخت جواهرات همواره مورد توجه زیادی بوده و در صنعت جواهرسازی جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است. از جمله سنگهای پرکاربرد در این صنعت، میتوان به سنگ قیمتی موزانایت در انگشتر موزانایت اشاره کرد که جلوه خاصی را به استایل استفاده کنندهگان خود میبخشد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر درباره انگشتر موزانایت، به مقالات ذیل مراجعه کنید.
راهنمای خرید انگشتر موزانایت | تاریخچه موزانایت | انواع موزانایت | خواص موزانایت | نگهداری انگشتر موزانایت | بهسازی موزانایت | نگینهای کلکسیونی موزانایت