تاریخچه زمرد: همه چیز درباره زمرد و پیشینه پربار آن در جواهرات ملی ایران

زمرد در زمره گوهرهای بسیار محبوب و قیمتی است که همواره طی تاریخ مورد توجه اشراف و شاهان بوده است. این سنگ قیمتی از معروف‌ترین نوع ماده بریل برگرفته شده است و ناخالصی‌های مختلف موجود در آن، موجب رنگ‌های گوناگون آن شده است. شاید تا به حال این سؤال برای شما پیش آمده باشد که: «اولین بار سنگ زمرد چگونه کشف شد؟! و محل اکتشاف اولین زمرد در جهان در کدام کشور بود؟!» ما در تراث قصد داریم ضمن تبیین تاریخچه زمرد و بررسی قدمت این سنگ درخشان، نحوه کشف و استخراج آن را طی تاریخ مورد بررسی قرار دهیم.

تاریخچه زمرد

زمرد به عنوان سنگ قیمتی در “نوع III” طبقه‌بندی می‌شود و اغلب دارای اجزا و رگه‌هایی است. در واقع، تقریباً همه زمردهای طبیعی دارای نقایصی هستند که بسته به فرکانس، موقعیت و دید آنها بر وضوح سنگ‌ها تأثیر می‌گذارد. اما برخلاف سایر سنگ‌های قیمتی، نقایص زمرد همیشه منفی در نظر گرفته نمی‌شود.

اکثر زمردها به روش خاصی تراش خورده‌اند که معمولاً به آن ”برش زمرد” می‌گویند. اگرچه اکنون این برش در بسیاری از سنگ‌های قیمتی وجود دارد، اما در اصل Emerald Cut برای بهینه‌سازی رنگ سبز چشمگیر زمرد ایجاد شده است.

زمرد که معادل انگلیسی آن emerald است، از یک کلمه فارسی به معنی “گوهر سبز” برگرفته شده است. از یونانی به لاتین به اسم smaragdus و سپس به esmaurde esmralde و در قرن 16 به esmeralde تغییر یافت و به مرور زمان به emerald تغییر کرد.

تاریخ و محل اکتشاف زمرد در جهان

در ابتدای بررسی تاریخچه زمرد باید عنوان کرد که زمرد بیش از 3000 سال پیش، تقریباً 1500 سال قبل از میلاد مسیح در جنوب شرقی مصر کشف شد. مصری‌ها، یونانی‌ها و رومی‌ها قرن‌ها در معادن عظیم زمرد کار می‌کردند.

امپراتوری‌های روم و بیزانس و بعداً فاتحان اسلامی از معادن مصر در مقیاس صنعتی بهره‌برداری کردند. استخراج معادن با کشف ذخایر کلمبیا متوقف شد و مدت‌هاست که این معادن غیرفعال هستند. امروزه برخی از بهترین زمردهای جهان در کلمبیا استخراج می‌‌شوند. منابع دیگر شامل: روسیه، برزیل، زیمبابوه، تانزانیا و زامبیا است و حداقل از قرن 14 میلادی به بعد در هند و اتریش استخراج شده است.

زمردهای کلمبیا در قرن شانزدهم توسط فاتحان اسپانیایی در معادن دره موزو کشف شد. این زمردها در جهان مشهور بود و به شدت مورد پسند قرار گرفت. زمردهایی مانند Mogul Mughal 217 قیراطی و سنگ زمرد Devonshire (که امروزه در موزه تاریخ طبیعی لندن یافت می‌شود) و توسط امپراطور برزیل به دوک دوونشایر اهدا شد، در دهه 1830 از همین منبع تاریخی به دست آمده‌ است.

پلینی، دانشمند رومی، اولین کسی بود که عنوان کرد زمرد یکی از اعضای خانواده بریل است، اما تا مدت مدیدی کسی حرف او را باور نداشت تا اینکه در اوایل قرن 19 بود که علم حرف او را ثابت کرد. پلینی از اولین کسانی بود که در مورد زمرد نوشت و از رنگ سبز پر جنب و جوش آن تعریف کرد که نشان دهنده آمدن بهار زیبا و امیدوارکننده است.

بیشتر بخوانید: گران‌ترین انگشتر زمرد

پلینی مجسمه‌ یک شیر مرمر را توصیف می‌کند که در مقبره پادشاه هرمیاس در قبرس قرار داشت و مشرف به دریا بود. چشمان شیر از زمردهای طبیعی ساخته شده بود که چنان درخشان بودند که ماهی‌ها را می‌ترساندند. ماهیگیرها چشمان شیر را با سنگ‌های معمولی جایگزین کردند و ماهی‌ها برگشتند.

مطابق تاریخچه زمرد این سنگ تا 6000 سال پیش در بازارهای باستانی آسیا و اروپا فروخته می‌شده است. در آن سوی دنیا، اینكاها زمرد سبز گرانبها را می‌پرستیدند. حتی ارسطو در نوشتارهای خود به زمرد اشاره کرده و گفته است که زمرد می‌تواند چشم‌ها را راحت و آرام کند و همچنین وضعیت فرد را بهبود بخشد.

در قرون وسطی از زمرد به عنوان درمانی برای بیماری چشم و محافظت در برابر چشم بد و صرع استفاده می‌شد. حتی گفته شده است که نرون امپراطور روم شاهد جنگ گلادیاتورها از طریق یک زمرد بزرگ شفاف بود، زیرا معتقد بود که این امر باعث آرامش او می‌شود و بینایی کم او را درمان می‌کند.

 

در قرون وسطی اعتقاد بر این بود که پوشیدن زمرد می‌تواند عفت زن را حفظ کند. همچنین اگر زمرد روی زبان قرار گیرد، می‌تواند وقایع آینده را بیان کند. اعتقاد بر این بود که این قدرت می‌تواند پادزهر طلسم‌ها و نفرین‌ها باشد.

در زمان بقراط، زمرد را خرد کرده و به صورت پودر درمی‌آوردند و به عنوان لوسیون برای تسکین چشم استفاده می‌کردند. به طور کلی در بسیاری از فرهنگ‌ها، اعتقاد بر این بود که زمرد آرامش‌بخش و محافظت‌کننده است و نماد اعتماد، وفاداری و محافظت است.

مشهور است که جام مقدس از یک کریستال زمرد بزرگ تراشیده شده است که هنگام پایین آمدن شیطان از بهشت ​​به جهنم، از سرش پایین افتاد! کلدانی‌ها معتقد بودند که زمرد حاوی عنصری الهی است و در فرهنگ‌های اسلامی ‌از این سنگ قیمتی ارزشمند برای حکاکی آیات قرآن استفاده می‌کردند.

در قرن شانزدهم فاتحان اسپانیایی هزاران زمرد را از معادن آمریکای جنوبی غارت کردند. این رویداد، آمریکای جنوبی را روی نقشه سنگ‌های قیمتی قرار داد. از این زمان به بعد، خاندان سلطنتی و اشراف در بسیاری از کشورهای مختلف به دنبال تهیه سنگ‌های زمرد سبز زیبا برای تزئین انگشترها، گردنبندها، دستبندها و تاج‌های خود در آمریکای جنوبی می‌گشتند.

در طول تاریخ و بررسی تاریخچه زمرد، زمرد محبوب خانواده‌های سلطنتی بوده است. کلئوپاترا به خاطر عشق به زمرد مشهور بود. همچنین زمرد بخشی از جواهرات تاج در هند، ایران و روسیه بود.

هرناندو کورتس در سفر خود به مکزیک زمرد یافت و تلاش کرد آنها را با خود به اروپا ببرد، اما به دلیل غرق شدن کشتی موفق نشد. بسیاری از شخصیت‌های مشهور معاصر با اشتیاق و ذوق زیاد زمرد را پوشیده‌اند. الیزابت تیلور مجموعه‌ای افسانه‌ای از جواهرات زمرد شامل سنجاق و گردنبند داشت.

زمرد سنگ تولد ماه مه میلادی و ماه اردیبهشت شمسی است و یکی از سنگ‌های قیمتی برای سرطان، خانه خرچنگ است. همچنین هدیه مخصوص بیستمین و سی و پنجمین سالگرد ازدواج است.

تاریخچه زمرد و معرفی معادن زمرد در جهان

کلمبیا بزرگ‌ترین تولیدکننده زمرد در جهان است که بسته به سال، منبع و درجه 50-95٪ از تولید جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. تولید زمرد در کلمبیا از سال 2000 تا 2010 به میزان 78٪ افزایش یافته است. سه منطقه اصلی استخراج زمرد در کلمبیا عبارتند از: موزو، کوسکوئز و چیور. زمردهای کمیاب تراپیچ (trapiche) در کلمبیا یافت می‌شوند که با پره‌های اشعه مانند متمایز می‌گردند.

زامبیا دومین تولیدکننده بزرگ زمرد در جهان است. ذخایر رودخانه کافوبو (معادن کاگم) در حدود 45 کیلومتری جنوب غربی Kitwe بیست درصد از سنگ‌های با کیفیت زمرد در سال 2004 را تولید کرده است. در نیمه اول سال 2011، معادن کاگم 3.74 تن زمرد تولید کردند.

زمرد در سراسر جهان در کشورهایی مانند افغانستان، استرالیا، اتریش، برزیل، بلغارستان، کامبوج، کانادا، چین، مصر، اتیوپی، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، قزاقستان، ماداگاسکار، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، نروژ، پاکستان، روسیه، سومالی، آفریقای جنوبی، اسپانیا، سوئیس، تانزانیا، ایالات متحده، زامبیا و زیمبابوه استخراج می‌شوند. در ایالات متحده آمریکا، زمرد در کنتیکت، مونتانا، نوادا، کارولینای شمالی و کارولینای جنوبی یافت شده است. در کانادا، در سال 1997 زمرد در یوکان کشف شد.

معرفی بهترین نوع رنگ زمرد در جهان

مطلوب‌ترین رنگ برای انگشتر زمرد سبز مایل به آبی تا سبز خالص، با اشباع واضح و لجنی است که خیلی تیره نباشد. زمردهای گرانقیمت بسیار شفاف هستند. رنگ آنها به طور مساوی توزیع می‌شود و هیچ منطقه‌بندی رنگی در چشم دیده نمی‌شود. اگر رنگ آن بیش از حد مایل به زرد یا مایل به آبی باشد، آن سنگ زمرد نیست، بلکه انواع دیگری از بریل است و ارزش آن هم طبق رنگی که دارد، کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: انواع زمرد

شدت سبز در بهترین زمردها ممکن است با هیچ چیز دیگری در طبیعت برابر نباشد. کروم، وانادیوم و آهن عناصر کمیابی هستند که باعث رنگ زمرد می‌شوند. وجود یا عدم وجود هر یک و مقادیر نسبی آنها، رنگ دقیق بلور زمرد را تعیین می‌کند.

ظاهر زمرد گاهی با موقعیت معدن آن در ارتباط است. زمردهای کلمبیا دارای رنگ سبز خالص گرم‌تر و شدیدتری هستند، در حالی که زمردهای زامبیا رنگ سبز سردتر و مایل به آبی‌تر دارند. علی‌رغم این نظریه‌ها، حقیقت این است که ظاهر زمرد بین منابع مختلف همپوشانی دارد.

معرفی تاریخچه زمرد و معروف‌ترین زمرد‌های کشف شده در جهان

برخی از معروف‌ترین زمردهای کشف شده در جهان عبارتند از:

الف) Chalk

شفافیت و رنگ عالی زمرد Chalk، آن را در زمره بهترین زمردهای کلمبیایی جهان قرار داده است. این زمرد 37.8 قیراطی یک رنگ سبز عمیق مخملی را به نمایش می‌گذارد که بسیار ارزشمند است. بر اساس افسانه‌ها، زمرد Chalk زمانی گوهر اصلی یک گردنبند زمرد و الماس متعلق به یک مهاراجه‌ی هندی بود.

این زمرد در یک حلقه پلاتین و طلا که توسط هری وینستون طراحی شده بود، قرار گرفت و در آنجا با 60 الماس گلابی شکل جمعاً 15 قیراطی احاطه شده است. این انگشتر زمرد در سال 1972 توسط آقا و خانم O. Roy Chalk به اسمیتسونین اهدا شد و در گالری گوهر موزه ملی تاریخ طبیعی واشنگتن دی سی به نمایش گذاشته شده است.

ب) نیم تاج دوشس آنگولیم ماری ترزه فرانسوی

تاریخچه این نیم تاج نفیس تقریباً به اندازه مالک معروف آن، دوشس آنگولی پیچیده است. ارزش این نیم تاج بسیار زیاد است و ارزش آن، نه تنها به دلیل سنگ‌های استثنائی که برای ایجاد آن استفاده شده می‌باشد، بلکه به دلیل این واقعیت که یکی از معدود جواهرات آن دوره است در حالت اصلی خود باقی مانده است.

این نیم تاج در سال 1819 توسط لوئیس آنتوان، دوك آنگولم برای همسرش ماری ترز، دوشس آنگولمه سفارش داده شد. کار نهایی روی نیم تاج در اواخر سال 1819 یا اوایل سال 1820 به پایان رسید. این نیم تاج اکنون در مالکیت موزه لوور درآمده و در آنجا به نمایش گذاشته شده است.

ج) زمرد مغول

فرهنگ هندی در استفاده از سنگ‌های قیمتی و جواهرات رسم دیرینه دارد و زمرد هم از این قاعده مستثنی نیست. حاکمان هند علاقه زیادی به نگین سبز داشتند و عقیده داشتند برای آنها خوش شانسی می‌آورد. یکی از منحصر به فردترین مصنوعات هند زمرد مغول است.

زمرد مغول با قدمتی که از سال 1695 شروع شده است، یک گوهر مربع 217.80 قیراطی است که از دو طرف تراشیده شده است. در قسمت جلویی یک خط عربی زیبا مزین به نام حضرت فاطمه و علی(ع) و امامان معصوم وجود دارد. در سمت عقب، یک طرح کنده کاری ناتورالیستی از گل رز است که با گل‌های خشخاش احاطه شده است.

از آنجا که حکام مغول مسلمان سنی بودند، تصور نمی‌شود که طلسم زمرد تراشیده شده مربوط به خود امپراطور باشد، بلکه بیشتر به یکی از افسران وی تعلق داشته است. اعتقاد بر این است که این گوهر در کلمبیا استخراج شده است. زمرد مغول در سال 2001 توسط Christie’s of London در حراجی به قیمت 2.2 میلیون دلار فروخته شد.

د) کریستال زمرد گینس

کریستال زمرد گینس در معادن زمرد کاسکوئز کشف شد. این زمرد یکی از بزرگ‌ترین بلورهای زمرد با کیفیت – 1759 قیراط است – و بزرگ‌ترین کریستال زمرد در مجموعه زمردهای متعلق به Banco Nacionale de la Republica در بوگوتا، کلمبیا است.

اصل نام گینس مشخص نیست، اما کریستال سبز و روشن 1759 قیراطی بدون شک دارای تمام اعتبارهای لازم برای ورود به کتاب رکوردهای جهانی گینس به عنوان بزرگ‌ترین زمرد با کیفیت در جهان حداقل است. رنگ این زمرد، یک رنگ سبز روشن مایل به زرد است که مشخصه زمردهای معادن زمرد کاسکوئز را دارد.

ه) جواهرات سرینگاپاتام (Seringapatam)

یکی از نفس‌گیرترین مجموعه‌های جواهرات زمرد موجود در جهان، جواهرات Seringapatam است که در موزه ویکتوریا و آلبرت انگلیس نگهداری می‌شود. این مجموعه آراسته از گردنبند، سنجاق، دستبند و یک جفت گوشواره قطره‌ای از زمرد، الماس، طلا و پلاتین تشکیل شده است. زمردها در اصل پاداشی بود که به ژنرال سرلشکر انگلیس جورج هریس پس از پیروزی در نبرد سرینگاپاتام هند در 1799 اعطا شد.

زمردها در خانواده باقی ماندند و سرانجام به یک مجموعه جواهرات دیدنی برای همسر لرد هریس چهارم، لوسی آدا تبدیل شدند. این سنگ‌های قیمتی در طول چند سال از شروع ازدواج آنها در سال 1874 تا سال 1887 تبدیل به این مجموعه شدند.

تاریخچه زمرد و باور مردم درباره خواص زمرد در جهان

زمرد باارزش‌ترین سنگ قیمتی است و تقاضای آن در حال حاضر بسیار زیاد است. از سنگ زمرد یا پانا برای ساخت جواهرات زیبا استفاده می‌شود، اما این سنگ به دلیل خواص درمانی جذابش هم معروف است. زمرد را سنگ سیاره “عطارد” یا “بود” می‌دانند. بنابراین زمرد به “Bud Ratna” هم معروف است.

همانطور که در طالع‌بینی ودایی وجود دارد، سنگ زمرد یا پانا نشان دهنده سیاره جیوه است و این سیاره بر عقل حاکم می‌شود. با پوشیدن سنگ پانا، فرد می‌تواند قدرت فکری خود را بهبود بخشد و خردمندی کسب کند. سنگ زمرد طبیعی برای بهبود کارآیی دانشمندان، بهترین گزینه است و می‌تواند باعث شود دانشجویان در امتحانات نمره خوبی کسب کنید.

طبق گفته منجمین باستان، سنگ زمرد به خلاقیت و نوآوری بیشتر کمک می‌کند و تصورات خوبی را برای استفاده کننده خود فراهم می‌کند. این سنگ برای یک هنرمند، نویسنده یا نماینده رسانه مفید است.

زمرد نمادی از شکوفایی است. در زمینه تجارت، پانا یا زمرد به عنوان یک سنگ قیمتی ارزشمند در نظر گرفته می‌شود. ستاره‌شناسان این سنگ قیمتی را به افرادی که در مشاغل بانکی، بازاریابی، آژانس مسافرتی، منسوجات و غیره هستند، بسیار توصیه می‌کنند.

اگر کودک شما مشکل تمرکز در مطالعه دارد یا تمام تلاش‌های او در مدرسه ناکام می‌ماند و نتیجه مطلوبی نمی‌گیرد، زمرد می‌تواند سنگ جادویی برای او باشد. این سنگ که در هندی با نام Panna شناخته می‌شود، هوش و قدرت تمرکز دانش آموز را افزایش می‌دهد. این سنگ به طور مستقیم بر قدرت درک دانش آموزان تأثیر می‌گذارد و به آنها کمک می‌کند تا در امتحانات عملکرد خوبی داشته باشند.

زمرد یک سنگ قیمتی عالی برای کسانی است که در زمینه هنر فعالیت می‌کنند. اگر می‌خواهید در موسیقی، طراحی مد، نقاشی و طراحی داخلی و غیره فعالیت کنید، باید از سنگ زمرد استفاده کنید، زیرا سنگ سیاره عطارد است. گفته می‌شود سنگ پانا به فرد کمک می‌کند تا ایده‌های جدیدی به دست آورد. با کمک این سنگ، پوشنده آن می‌تواند رقبای خود را شکست دهد.

زمرد سنگ ارتباطات نامیده می‌شود. این سنگ به پوشنده کمک خواهد کرد تا دیدگاه‌ها و افکار خود را به شکل بهتری بیان کند. رهبران، سخنرانان عمومی، مدیران و رهبران تیم و … می‌توانند برای دستیابی به موفقیت در زندگی از آن استفاده کنند. قدرت و لرزش خوب سنگ باعث تقویت قدرت رهبری و گویندگی می‌شود.

شما می‌توانید دیگران را با کلمات و افکار خود تحت تأثیر قرار دهید. هنگامی که سنگ زمرد به طور منظم پوشیده شود، می‌تواند به فرد کمک کند تا از هر نوع مشکل مربوط به ارتباط رها شود. بنابراین اگر در رابطه با دیگران لکنت یا مشکلات گفتاری دارید، می‌توانید زمرد را برای مهارت‌های ارتباطی بهتر امتحان کنید.

سنگ پانا قدرت بهبودی دارد. اگر فردی از آلرژی، بیماری‌های تنفسی، مشکلات مربوط به پوست و اختلالات عصبی رنج می‌برد، باید از این سنگ قیمتی استفاده کند. برای شخصی که از مشکلات گفتاری رنج می‌برد، زمرد به عنوان یک سنگ شگفت‌آور شناخته می‌شود.

طبق طالع‌بینی ودایی، سنگ زمرد از فرد در برابر دشمنان و افراد منفی محافظت می‌کند. شما می‌توانید آن را به صورت انگشتر و دستبند بپوشید و مطمئن باشید که افراد مخالف نمی‌توانند به شما آسیب برسانند.

زمرد سنگ شگفت‌انگیزی برای تاجران است، چرا که احتمال ضرر در تجارت یا تقلب را کاهش می‌دهد. این سنگ می‌تواند به پوشنده کمک کند تا اگر با شرایط دشوار رو به رو شود، از آن خارج گردد. پانا سنگی است که قدرت شهود قوی می‌دهد و شما را قادر می‌سازد تا تصمیمات درستی بگیرید.

بیشتر بخوانید: خواص زمرد

تاریخچه تراش و صیقل زمرد در جهان

ممکن است اصطلاح تراش زمردی را شنیده باشید. اما چیزی که جالب است اینکه تراش زمرد تنها برای زمرد به کار برده نمی‌شود و سنگ‌های قیمتی دیگر مانند الماس هم تراش زمرد داده می‌شوند. اما داستان پشت این اصطلاح در تاریخچه زمرد چیست؟

زمرد دارای سختی 7.5 تا 8 در مقیاس Mohs است که سختی بالایی محسوب می‌شود و آن را برای ساخت جواهرات مناسب می‌سازد. مطلوب‌ترین زمردها دارای سبز خالص اشباع، با وضوح و برش بالا هستند. اما برخی زمردها دارای ناخالصی‌هایی هستند که باعث می‌شود این سنگ قیمتی در برابر شکستگی حساس باشد.

زمرد شکننده است؛ ماهیت دارای لک آن باعث می‌شود به طور طبیعی مستعد شکستگی باشد. بنابراین، محافظت از این سنگ قیمتی که در جواهرات قرار می‌گیرد، مهم است. زمردها در بلورهای بلند تشکیل می‌شوند که باعث می‌شود برش مستطیل شکل حداکثر سطح مقطع آن را حفظ کند. اگر ضعیف‌ترین نقاط زمرد یعنی گوشه‌ها برداشته شود، قوی‌تر و با دوام‌تر می‌شود. به علاوه، برش زمرد به شکل بلند و ظریف، به نمایش عمق رنگ زیبای آن کمک می‌کند.

با در نظر داشتن همه موارد فوق، برشی خاص -که بعداً به عنوان “برش زمرد” شناخته شد- در حدود سال‌های 1500 توسط لاپیدارها برای سنگ زمرد ایجاد شد تا از خرد شدن یا شکستن تصادفی آن در حین برش جلوگیری شود. با گذشت زمان، تراش‌دهندگان الماس متوجه مزایای برش زمرد برای الماس هم شدند. محبوبیت الماس‌هایی که تراش زمردی داشتند، در دوره Art Deco (حدود 1925-1935) به ویژه به دلیل شکل هندسی چشم‌نواز آن، افزایش یافت.

تاریخچه زمرد و مشاغل صنعت زمرد در جهان

زمرد از دیرباز به دلیل درخشش و خواص منحصر به فردی که داشت، عموماً داد و ستد قرار می‌گرفت و یکی از محبوب‌ترین کالاهای موجود در حوزه داد و ستد و جواهرات بود که در ذیل به تفکیک در باب هر یک توضیحاتی خواهد آمد.

الف) در حوزه داد و ستد

داد و ستد زمرد در جهان یکی از مشاغل پر سود است. بزرگ‌ترین بازار برای فروش سنگ‌های قیمتی خام، بانکوک در تایلند (مرکز تجارت جهانی سنگ‌های رنگی) است. از دیگر بازارها می‌توان به هنگ کنگ و توسان (ایالات متحده) اشاره کرد که به ترتیب بزرگ‌ترین و دومین نمایشگاه بزرگ جهانی سنگ‌های قیمتی را برگزار می‌کنند.

بسیاری از فروشندگان سنگ‌های قیمتی خام آفریقایی به بانکوک می‌آیند تا سنگ‌های خود را به فروشندگان و تراشکاران دیگر که تراش، پرداخت، بهسازی (در صورت نیاز سنگ به بهسازی) و فروش آنها را انجام می‌دهند بفروشند. اگر سنگ‌ها قبلاً به صورت محلی در معدن تراش خورده باشند، باز هم می‌توان آنها را در بانکوک یا هنگ کنگ/توسان فروخت.

ب) در حوزه جواهرات

یکی از کاربردهای سنگ درخشان زمرد در حوزه جواهرات است که در شاخه‌های متنوعی قابل توضیح می‌باشد و ما در این بخش از بلاگ تراث درصدد تبیین و معرفی هر یک از شاخه‌ها برخواهیم آمد.

1) طراحی و تولید جواهرات

طراحی جواهرات می‌تواند یکی از باارزش‌ترین شغل‌های دنیای هنر باشد. تبدیل خلاقیت به یک قطعه هنری پوشیدنی هم هیجان‌انگیز است و هم راضی‌کننده. با فرصت‌های گسترده‌ای که امروزه از طریق بازاریابی اینترنتی فراهم شده است، می‌توانید به این عرصه پا گذاشته و طراحی‌های زیبا ایجاد کنید.

طراحان طلا و جواهر کانسپت یک جواهر جدید را ایجاد کرده و از تکنیک‌های مختلفی برای تولید آن استفاده می‌کنند. آنها ممکن است طرح خود را روی کاغذ بکشند یا برای ایجاد آن از برنامه‌های طراحی کامپیوتری استفاده کنند. طراحان جواهرات برای ایجاد محصول نهایی باید با فلزکاران کار کنند تا سنگ ریخته شود. پس از اتمام مراحل ریخته‌گری، جواهرسازان سنگ را به چند بخش تقسیم می‌کنند تا جواهرات مختلف ایجاد شود.

برش و تنظیم جواهرات دو مهارت مهم برای افرادی است که می‌خواهند طراح جواهرات شوند. برش شامل برداشتن قطعات شکسته یا غیر جذاب از روی جواهر در نمونه خام آن است؛ مانند تراشیدن سنگ. طراحان جواهر پس از برش مواد اولیه، سنگ را به سطح سخت‌تری مالش می‌دهند تا آن را صیقل داده و لبه‌های ناهموار آن را صاف کنند.

وقتی یک سازنده جواهرات یک جواهر را تنظیم می‌کند، آن را درون یک قالب فلزی قرار می‌دهد. در جامعه امروز، طراحان طلا و جواهر که کارهای سفارشی ارائه می‌دهند، محبوبیت بیشتری دارند. مردم حاضرند هزینه‌های بیشتری را برای جواهراتی که مخصوص آنها ساخته شده است، بپردازند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر زمرد

شخصی‌سازی روندی است که در دیگر کالاها هم مشهود است. کسانی که در زمینه طراحی طلا و جواهر موفق هستند، از ذوق و دید هنری خوبی برخوردارند. مهارت، توانایی تجسم محصول تکمیل شده، دستان ثابت و دید واضح از دیگر توانایی‌های یک طراح جواهرات است.

2) گوهرشناس و کارشناس گوهر

یک گوهرشناس که به عنوان جواهرساز یا متخصص جواهرات هم شناخته می‌شود، با سنگ‌های قیمتی و گوهرها کار کرده و آنها را شناسایی می‌کند. وظایف اصلی یک گوهرشناس، مطالعه دقیق برخی از سنگ‌های قیمتی، استفاده از میکروسکوپ و سایر تجهیزات بزرگنمایی و تعیین میزان ساخت، ارزش و اصالت گوهرها است. سنگ‌شناسان اگرچه ممکن است بعضی مواقع به طور مستقل کار کنند، اما معمولاً در یک فروشگاه طلا و جواهر، جایی که گوهر و سنگ شناسایی و معاینه می‌شود، کار می‌کنند.

کارشناس گوهر و متخصصان سنگ‌شناسی باید هماهنگی بسیار خوبی داشته باشند. آنها باید بدانند که چگونه از میکروسکوپ و سایر تجهیزات مورد استفاده برای شناسایی سنگ‌های قیمتی استفاده کنند. یک گوهرشناس باید یک شیمی‌دان تحصیل کرده باشد و از موادی که با آن کار می‌کند، آگاهی داشته باشد. تقریباً تمام گوهرشناسان باید گواهینامه‌ای برای گوهرشناسی به دست آورند. بسیاری از گوهرشناسان تجارت خود را با کار در فروشگاه طلا و جواهر به دست می‌آورند.

وظایف متخصص سنگ شناسی عبارت است از:

• با استفاده از تجهیزات تست سنگ‌های قیمتی، مواد سنگ قیمتی را بررسی و شناسایی کند.
• تهیه مقاله برای نشریات و خبرنامه‌ها.
• در جریان آخرین اطلاعات گوهرشناسی در صنعت باشد.
• نتیجه‌گیری مقدماتی را به گزارشات درجه‌بندی سنگ‌های قیمتی اختصاص دهد یا از گزارش‌های اولیه پشتیبان تهیه کند.
• اطلاعات‌شناسایی سنگ‌های قیمتی را در سیستم اطلاعاتی وارد کند.

3) گوهر تراشی

برش گوهر شامل برش سنگ‌های قیمتی گرانبها برای متناسب کردن آن در قالب‌های خاص و نمایان کردن بهترین رنگ و وضوح است. سنگ‌شناسان وظایف مختلفی را بر عهده دارند.

آنها برای تعیین ترکیب سنگ‌های قیمتی یا سنگ‌هایی که با آنها کار می‌کنند، باید از برخی مواد شیمیایی و مایعات استفاده کنند و باید تعیین کنند که یک گوهر یا سنگ خالص چقدر خوب است و ارزش آن را تخمین بزنند. آنها همچنین باید مشتریان را از کیفیت سنگ‌های قیمتی آگاه کنند و در مورد اینکه به کدام قطعه علاقه‌مند هستند، به آنها مشاوره دهند.

تاریخچه ورود زمرد‌های مصنوعی

با بررسی تاریخچه زمرد به این نتیجه می‌رسیم که تقلید از سنگ‌های قیمتی فقط مربوط به عصر مدرن ما نیست. در واقع قدمت آن حداقل به مصر باز می‌گردد؛ زیرا گورهای آنها نشان می‌دهد که شیشه برای جایگزینی جواهرات استفاده می‌شده است. سنکا (1 م – 65 میلادی) و پلینی بزرگ (23 میلادی – 79 میلادی)، اولین نویسندگانی بودند که در مورد این کار نوشتند.

در حالی که سنکا فقط اشاره می‌کند که “بعضی اوقات سنگ‌ها را می‌جوشانند تا شبیه زمرد شود”، پلینی گزارشی نسبتاً طولانی را در اختیار ما قرار می‌دهد که در آن روش‌های مختلف تقلید از سنگ‌های قیمتی را توضیح می‌دهد. این سنگ‌های تقلیدی ظاهراً چنان قانع‌کننده بودند که تشخیص آن‌ها از سنگ‌های اصلی مشکل بود.

یاقوت سرخ و سفایر مصنوعی، برای اولین بار در سال 1907 با استفاده از روش همجوشی شعله توسط شیمیدان فرانسوی ورنویل ساخته شد و در حجم بالایی تولید گشت، اما با این روش نمی‌توان زمرد مصنوعی تولید کرد. 30 سال دیگر طول کشید تا یک روش تجاری موفق برای ساخت زمرد مصنوعی توسط یک شیمیدان آمریکایی به نام کارول چتام ابداع شد.

بیشتر بخوانید: انواع روش‌های ساخت زمرد مصنوعی

الف) زمردهای تهیه شده با روش فلاکس

چتام شیمیدان درخشانی بود که از سن پایین به سنگ‌های قیمتی مصنوعی علاقه پیدا کرد. او در نوجوانی با حل کردن گرافیت در آهن مذاب سعی کرد در آزمایشگاه خود که گاراژ منزل بود، الماس ایجاد کند. وقتی او سعی داشت با غوطه‌ور کردن این محلول در یک گودال ازت مایع، خنک‌کننده سریع ایجاد کند، انفجاری رخ داد که تمام پنجره‌های خانه‌های اطراف در محله‌ای در سانفرانسیسکو را منفجر کرد.

پس از اینکه پدرش و پلیس سانفرانسیسکو به او اصرار کردند که روی چیز دیگری تمرکز کند، چتام توجه خود را به رشد بلورهای زمرد معطوف کرد. در سال 1930، او موفق به ساخت بلورهای بریل بی‌رنگ شد و در سال 1935، اولین زمرد واقعی خود را تولید کرد؛ یک بلور یک عیار که اکنون در موسسه اسمیتسونیان در معرض نمایش قرار داده شده است.

دلیل اینکه روش ورنویل برای زمرد جواب نمی‌دهد این است که زمرد سیلیکات آلومینیوم بریلیوم است که توسط کروم رنگ شده و ذوب شدن تمام عناصر تشکیل‌دهنده با هم بسیار دشوار است. برخی عناصر قبل از ذوب شدن سایر مواد تبخیر می‌شوند. کلید فرآیند چتام یک حلال ویژه به نام فلاکس بود؛ ترکیبی از مواد شیمیایی مانند اکسید لیتیوم، اکسید مولیبدینوم و اکسید وانادیوم است که در دمای بالا مایع می‌مانند.

 

دستورالعمل فلاکس چتام، مشکل چگونگی ذوب همه اجزا با هم را حل کرد. وی کریستال‌های ریز دانه را در فلاکس داغ به عنوان پایه‌ای برای رشد بلورهای جدید به حالت معلق درآورد. پرورش سنگ‌های قابل فروش در این محیط ممکن است یک سال طول بکشد.

زمردهای ایجاد شده چتام از برخی جنبه‌ها از محصول طبیعی برتر هستند. زمرد طبیعی، با وجود سختی بسیار خوب (8 در مقیاس Mohs)، تمایل زیادی به شکستگی دارد و دوام بالایی ندارد. زمردهای چتام هیچ یک از نقایص زمرد طبیعی را ندارند.

چتام نه تنها دانشمندی درخشان بلکه تاجری زیرک بود. وی شرکتی برای فروش زمردهای خود ساخت و فناوری ایجاد یاقوت، الکساندریت و یاقوت کبود آبی و نارنجی را توسعه داد. چتام در سال 1983 درگذشت و پسرش تجارتش را ادامه داد. فقط چند سال پس از مرگ چتام، سرانجام این شرکت به آرزوی بلند مدت او مبنی بر ایجاد الماس در آزمایشگاه دست یافت.

دیگر تولیدکننده بزرگ زمردهای فلاکس، پیر گیلسون پدر بود که محصولات وی از سال 1964 به بازار عرضه شده است. زمردهای گیلسون معمولاً روی دانه‌های بریل بی‌رنگ طبیعی رشد می‌کنند که از دو طرف پوشانده شده‌اند. رشد با سرعت 1 میلی‌متر در ماه اتفاق می‌افتد؛ کریستال‌های زمرد در یک روند معمولی هفت ماهه به ضخامت 7 میلی‌متر می‌رسند.

بیشتر بخوانید: تشخیص زمرد اصل

ب) زمردهای تهیه شده با روش هیدروترمال

زمردهای مصنوعی هیدروترمال به IG Farben ،Nacken ،Tairus و دیگران نسبت داده شده‌اند، اما اولین محصول تجاری رضایت‌بخش، محصول Johann Lechleitner از اینسبروک اتریش بود که در دهه 1960 در بازار عرضه شد. این سنگ‌ها در ابتدا با نام‌های “Emerita” و “Symeralds” فروخته می‌شدند و به صورت یک لایه نازک زمرد در بالای سنگ‌های بریل بی‌رنگ طبیعی رشد می‌کردند. بعداً از سال 1965 تا 1970، بخش Linde Division of Union Carbide زمردهای کاملاً مصنوعی را با سنتز هیدروترمال تولید کرد.

با توجه به حق ثبت اختراع آنها (قابل انتساب به E.M. Flanigen)، شرایط اسیدی برای جلوگیری از رسوب کروم (که به عنوان رنگ‌دهنده استفاده می‌شود) ضروری است. همچنین مهم است که ماده مغذی حاوی سیلیکون برای جلوگیری از هسته‌گیری و محدود کردن رشد به بلورهای دانه، از سایر مواد دور نگه داشته شود. رشد با یک فرآیند با روش انتشار، واکنش و همرفت اتفاق می‌افتد.

در حال حاضر، بزرگ‌ترین تولیدکننده زمردهای هیدروترمال Tairus در کلمبیا می‌باشد که موفق به سنتز زمردهایی با ترکیب شیمیایی مشابه زمرد در رسوبات قلیایی شده است و محصولاتش به نام “زمردهای ساخت کلمبیا” یا “زمردهای ساخت Tairus” شناخته می‌شوند.

هنگام تشخیص زمرد طبیعی از مصنوعی، درخشش در نور ماورابنفش یک آزمایش تکمیلی در نظر گرفته می‌شود، زیرا بسیاری از زمردهای طبیعی (نه همه آنها) نسبت به نور ماورابنفش بی‌اثر هستند.

تاریخچه زمرد در بهسازی زمردها

زمرد به طور معمول حاوی اجزایی است که برای چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. به همین دلیل، تجار و برخی از مصرف‌کنندگان وجود ناخالصی در زمرد را درک کرده و می‌پذیرند. به ویژه زمردهای تمیز بسیار نادر هستند. اجزا زمرد اغلب به صورت خزه یا باغ توصیف می‌شوند. گاهی اوقات آنها را “ژاردین” می‌نامند که به معنای باغ فرانسوی است.

به طور کلی رگه‌های قابل مشاهده در زمردهای با کیفیت بالاتر پذیرفته می‌شوند، اما هنگامی که اجزا تأثیر منفی بر شفافیت و وضوح داشته باشند، به طور چشمگیری ارزش زمرد را کاهش می‌دهند.

در اوایل سال 2000، آزمایشگاه GIA ارائه خدمات طبقه‌بندی برای درمان شفافیت زمرد را آغاز کرد. آزمایشگاه سنگ ضعیف را بررسی کرده و یک گزارش ارائه می‌دهد که شامل یک تصویر رنگی دیجیتالی است که از سنگ در زمان بررسی گرفته شده است.

این گزارش سطح افزایش وضوح را به صورت جزئی، متوسط ​​یا قابل توجه توصیف می‌کند. آزمایشگاه GIA تأکید می‌کند که از سیستم طبقه‌بندی فقط برای ارزیابی سطح درمان و نه ارائه درجه وضوح کلی سنگ استفاده می‌کند.

بررسی روایات درباره سنگ زمرد

به طور کلی و با نگاه به تاریخچه زمرد، خواص زمرد در روایات اسلامی به صورت زیر ذکر شده است:

• فردی که انگشتر زمرد در دست می‌کند، سحر و جادو در او اثر نمی‌گذارد.
• بی‌نیاز است و هرگز فقیر نمی‌شود.
• انگشتر زمرد باطل‌کننده چشم زخم و سحر و جادو است و موجب شادی و نشاط انسان می‌شود.
• فقر را به ثروت و توانگری تبدیل می‌کند.
• باعث آسانی امور می‌شود.

امام علی(علیه‌السلام) درباره انگشتر زمرد فرموده‌اند:

«انگشتر زمرد باعث آسان شدن کارها و گره‌گشایی در امور می‌شود».

احمد بن محمد بن نصر كه برخى از كارهاى حضرت موسى بن جعفر (عليه‌السلام) را انجام مى‌‏داد، نقل كرده است كه روزى حضرت در حالى كه از كتابى مى‏‌خواند، به من‏ فرمود:

«دست کردن انگشتر زمرد، مايه گشايش است و هيچ سختى و دشوارى را به دنبال ندارد.»

پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود:

«دست کردن انگشتر زمرد باعث برطرف شدن فقر می‌شود.»

در حدیث دیگری از امام رضا (علیه‌السلام) روایت شده است که:

«دست داشتن انگشتر زمرد، فقر را به ثروتمندی تبدیل می‌کند.»

تاریخچه زمرد در موزه جواهرات ملی ایران

ایرانیان از دیرباز به سنگ زمرد علاقه زیادی داشته‌اند و به دلیل جایگاه ویژه‌ای که این سنگ در دنیای اسلام دارد، این علاقه بیشتر هم شده است.

همان‌طور که گفته شد، زمرد سنگ پادشاهان و اشراف است. بخشی از جواهرات ملی ایران که به این سنگ زیبا و باارزش مزین هستند، به شرح زیر است:

الف) تاج هفت زمرد فرح دیبا

این تاج زمردی منحصر به فرد توسط هری وینستون در سال 1958 و پیش از ازدواج شاه ایران و فرح دیبا ساخته شده است. دقیقاً مانند تاج نورالعین که در همان بازه زمانی به همین منظور ساخته شده بود، ترکیبی از رنگ‌های زرد، صورتی و سفید الماس و سنگ‌های قدیمی از مجموعه تاج ایرانی را در خود جای داده است. پایه نوک تیز به شکل قلب از یک ردیف الماس سفید باگت با پلاتین ساخته شده است که در زیر دو ردیف الماس صورتی و زرد قرار دارد.

تصور می‌شود که این الماس‌ها از قرن نوزدهم هستند و منشأ هندی دارند. بزرگ‌ترین دو قطعه الماس موجود در این تاج عیار 15 دارند. قسمت فوقانی تاج با هفت زمرد بزرگ بیضی شکل و گرد کابوشن تنظیم شده است که احتمالاً از آمریکای جنوبی هستند و قبل از سال 1738 (هنگام حمله نادرشاه به هند) به دست آورده شده‌اند.

اندازه زمردها بین 10 قیراط تا 65 قیراط (برای سنگ بزرگ مرکزی) است و در الماس‌هایی قرار دارند که به احتمال زیاد از آفریقای جنوبی استخراج شده‌اند. یکی از غیرمعمول‌ترین ویژگی‌های این تاج پایه آن است که به صورت خمیده و تقریباً شبیه بال‌های یک پرنده است. فرح اغلب این قطعه را با گردنبند، دستبند و انگشتری که با زمردهای تاج ست بودند، می‌پوشید.

ب) تاج کیانی

تاج کیانی، تاج تاجگذاری سنتی زمان سلطنت قاجار (1925 تا 1796) بود. این تاج از مخمل قرمز ساخته شده است و هزاران سنگ قیمتی بر روی آن قرار گرفته است. تاج کیانی بسیار تزیین شده و دارای 1800 مروارید کوچک است که قطر آنها فقط 7 میلی‌متر است و روی آن دوخته شده‌اند. تقریباً 300 زمرد و 1800 یاقوت دارد. تاج کیانی 32 سانتی‌متر (12.5 اینچ) ارتفاع و 19.5 سانتی‌متر (7.5 اینچ) عرض دارد و هم اکنون در خزانه‌داری ملی ایران در تهران نگهداری می‌شود.

ج) تاج پهلوی

تاج پهلوی، تاج تاجگذاری زمان سلطنت پهلوی (1925–1979) بود. با تأسیس سلسله پهلوی در سال 1925، رضاشاه به گروهی از جواهرفروشان ایرانی، تحت نظارت حاج سراج الدین جواهری، دستور داد تاج جدیدی بسازند تا جایگزین تاج کیانی -که توسط خاندان قاجار استفاده می‌شد- کند.

برای طراحی این تاج از نقاشی‌ها و ارجاعات تاریخی به تاج‌های استفاده شده در دوران امپراتوری ساسانی که از 224 تا 651 پس از میلاد بر ایران حکومت می‌کرد، الهام گرفته شد.

تاج پهلوی برای اولین بار در مراسم تاجگذاری رضاشاه در 25 آوریل 1926 و برای آخرین بار در زمان تاجگذاری فرزند و جانشین وی محمدرضا شاه پهلوی در 26 اکتبر 1967 مورد استفاده قرار گرفت. این تاج در حال حاضر با بقیه جواهرات ایران در موزه جواهرات ایران در تهران به معرض نمایش گذاشته شده است.

قاب تاج پهلوی از مخمل طلایی، نقره‌ای و قرمز ساخته شده است. حداکثر ارتفاع آن 29.8 سانتی‌متر، عرض 19.8 سانتی‌متر و وزن آن نزدیک به 2080 گرم است. 3380 الماس، جمعاً 1،144 قیراط (228.8 گرم)، درون این تاج قرار گرفته‌اند. بزرگترین آنها یک الماس درخشان زرد 60 عیار (12 گرم) است که به طور مرکزی در یک آفتاب از الماس سفید قرار می‌گیرد.

تاج پهلوی شامل پنج زمرد قابل اندازه‌گیری است (جمعاً 200 قیراط (40 گرم)) که بزرگ‌ترین آنها تقریباً 100 قیراط (20 گرم) است و در رأس تاج قرار دارد. 369 مروارید طبیعی تقریباً یکسان در سه ردیف این تاج قرار گرفته‌اند.

د) سپر نادرشاه

سپر نادرشاه همان است که نادر شاه در جنگ‌های خود از آن استفاده می‌کرد و بعداً در زمان فتحعلی شاه به احترام دستاوردهای نادر شاه، با سنگ‌های قیمتی پوشانده شد. خود سپر احتمالاً از پوست کرگدن ساخته شده است.

سنگ‌های قیمتی که سپر را تزیین کرده‌اند شامل: زمرد، الماس، اسپینل قرمز و یاقوت است. لبه خارجی سپر با یک نوار جامد زمرد مربع پوشیده شده است. اسپینل بزرگ قرمز در مرکز از بزرگ‌ترین سنگ‌های شناخته شده در جهان است و چهار زمرد (حدود 45-55 سی تی) اسپینل را احاطه کرده‌‌اند.

تاریخچه زمرد و صنعت زمرد در ایران

فرآوری سنگ‌های قیمتی فرصت ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری، بخصوص در کشوری با منابع غنی مانند ایران است. با این حال، اگر ایران بخواهد از این فرصت استفاده نشده اما سودآور استفاده کند، راهی طولانی در پیش دارد.

بسیاری از کشورها، حتی آنهایی که از منابع معدنی قابل توجهی برخوردار نیستند، با وارد کردن سنگ‌های قیمتی و صادرات آنها پس از پردازش، درآمد زیادی کسب می‌کنند.

گردش مالی جهانی این صنعت در حدود 1000 میلیارد دلار است. اما ایران با وجود برخورداری از منابع زیاد، هیچ سرمایه‌گذاری قابل توجهی در پردازش سنگ‌های قیمتی انجام نداده است. با راه‌اندازی واحدهای تولید و فرآوری، ایران می‌تواند درآمد صادراتی زیادی نیز در این زمینه خاص داشته باشد.

زمرد یک سنگ قیمتی باارزش است که طرفداران بسیار زیادی بین اقشار مختلف مردم از پادشاهان و اشراف گرفته تا روحانیون و افراد مذهبی دارد. گرچه زمرد در بسیاری از مناطق وجود دارد اما برخی از منابع برای این سنگ‌های قیمتی با کیفیت بیشتر از دیگران شناخته شده‌‌اند.

در تاریخچه انگشتر زمرد درباره منابع زمرد معروف، از دوران باستان تا به امروز و چگونگی شناسایی خاستگاه زمرد و بسیاری اطلاعات دیگر که به تاریخچه زمرد مربوط است، پرداخته‌ شد و امید است مورد توجه شما مخاطبان گرانقدر مجموعه تراث قرار گرفته باشد.

منابع +++++++