تشخیص در اصل: روش‌های تشخیص در اصل از نمونه‌های تقلبی و مصنوعی

دُر یک سنگ قیمتی زیبا و شفاف مانند شیشه است که در شهر نجف عراق و قبرستان وادی السلام به وفور یافت می‌شود. همین امر باعث شده است که جایگاه ویژه‌ای نزد ایرانیان مسلمان که شیعه و پیرو حضرت علی (علیه‌السلام) می‌باشند، داشته باشد. اگرچه دُر در زمره سنگ‌های گرانقیمت محسوب نشده و نسبتاً ارزان است، اما به دلیل محبوبیت بسیار زیادی که دارد، اغلب مورد تقلب قرار می‌گیرد. شباهت این سنگ قیمتی به شیشه باعث شده است که برخی سودجویان بتوانند به راحتی شیشه را به جای دُر بفروشند. بنابراین اگر قصد خرید یک سنگ دُر اصل را دارید، باید بتوانید آن را از شیشه تشخیص دهید. در این مقاله به بررسی روش‌های تشخیص در اصل می‌پردازیم، اما قبل از آن باید بدانید که دُر چگونه سنگی است و چه تفاوتی با شیشه دارد.

تشخیص در اصل

برای تشخیص این موضوع در ابتدا باید بدانیم در چیست؟ دُر، نوع شفاف سنگ قیمتی کوارتز است که به آن دُر کوهی یا سنگ کریستال گفته می‌شود. کوارتز بعد از فلدستاپ متداول‌ترین ماده معدنی موجود در سطح زمین بوده و از دی اکسید سیلیکون تشکیل شده است. این ماده به عنوان اجزای موجود در انواع مختلف سنگ‌ها یافت می‌شود.

ده‌ها نوع مختلف کوارتز وجود دارد. اگرچه کوارتز عمدتاً از دی اکسید سیلیکون تشکیل شده است، اما ردپای عناصر دیگر هم در آن وجود دارد. انواع مختلف عناصر موجود در کوارتز، مشخصات و طبقه‌بندی آن را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، اگر یک نمونه کوارتز حاوی مقادیر زیادی dumortierite، نوعی ماده معدنی باشد، رنگ قرمز و صورتی به خود می‌گیرد و به عنوان کوارتز رز طبقه‌بندی می‌شود.

سنگ کریستال یک نوع کوارتز شفاف و بی‌رنگ است. دلیل بی‌رنگ بودن آن این است که به اندازه کافی مواد معدنی کمیاب برای تأثیر بر رنگ آن ندارد، بنابراین شفاف به نظر می‌رسد.

هنگامی‌ که سنگ مذاب یا ماگما شروع به سرد شدن در زیر سطح زمین می‌کند، مواد معدنی مختلف موجود در ماگما شروع به تبلور می‌کنند. اگر دی اکسید سیلیکون تا دمای زیر 573 درجه سانتی‌گراد خنک شود، به صورت کوارتز یا سنگ کریستال شروع به تبلور می‌کند. بسته به غلظت سایر مواد معدنی درون دی اکسید سیلیکون، انواع مختلف کوارتز تشکیل می‌شود.

از کوارتز و سنگ کریستال یا دُر در کاربردهای مختلف صنعتی استفاده می‌شود. در ساخت سازه‌های نوری و شیشه کاربرد دارند. همچنین سیلیکای موجود در این کریستال‌ها در تنظیم بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که کوارتز دارای ویژگی‌های الکتریکی و مقاومت در برابر گرما است، اغلب از آن در محصولات الکتریکی مانند تلفن‌های همراه و دستگاه‌های ناوبری استفاده می‌شود.

کوارتز در طول تاریخ باستان در هنر و مجسمه‌سازی استفاده می‌شده است. برخی از این قطعات امروز هم خرید و فروش می‌شوند. انجمن باستان‌شناسی و مردم شناسی آمریکا اخیراً یک گوشواره کوارتز 5000 ساله از سامریای باستان را به فروش رسانده است. 1500 سال قبل از میلاد، مصری‌ها از بلورهای شن کوارتز برای تولید شیشه استفاده می‌کردند. از آنجا که ساخت شیشه نادر و دشوار بود، هنرمندان باستان آن را ماده‌ای نیمه قیمتی می‌دانستند.

کریستال کلمه‌ای است که احتمالاً بارها آن را در کاربردهای مختلف شنیده‌اید. بنابراین ممکن است این واژه شما را سردرگم کند. بسیاری از افراد کریستال را با شیشه مرتبط می‌دانند، اما کریستال می‌تواند سنگ قیمتی هم باشد. سنگ‌های طبیعی دیگر هم اغلب در معنای کریستال به کار برده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: تاریخچه در

لیوان‌های مختلف، کاسه‌ها و همه ظروفی که ما آن‌ها را به نام کریستال می‌شناسیم، در واقع شیشه هستند که اصطلاحاً کریستال نامیده می‌شوند. این اشیاء با شیشه سرب ساخته می‌شوند و هیچ کوارتزی در آن‌ها وجود ندارد. همین امر در مورد تزئینات کریستال و جواهرات از مارک‌های مطرح گرانقیمت هم وجود دارد.

این محصولات با شیشه سرب تولید می‌شوند. برخی از آنها ادعا می‌کنند که مقداری «گرد کوارتز» در خود دارند، اما داشتن این زیورآلات با یک سنگ دُر اصل بخصوص دُر نجف که ارزش بالایی برای مسلمانان و بخصوص شیعیان دارد، کاملاً متفاوت است. بنابراین برای جلوگیری از سوءاستفاده برخی، تشخیص در اصل بسیار ضروری است.

دُر کوهی به دلیل اینکه بی‌رنگ و شفاف است، به راحتی می‌تواند با شیشه جایگزین شود. در نگاه اول، کریستال‌های کوارتز و شیشه ممکن است یکسان به نظر برسند. اگرچه ترکیبات ساختاری داخلی آنها بسیار متفاوت است، اما فردی معمولی که ​​تجهیزات آزمایشگاهی برای تجزیه و تحلیل تفاوت مولکولی بین این دو ماده را ندارد، نمی‌تواند آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد. بنابراین این سؤال پیش می‌آید که چگونه می‌توان تفاوت بین دُر کوهی و شیشه را تشخیص داد؟ خوشبختانه روش‌های ساده‌تر دیگری هم وجود دارد که تعیین می‌کند یک سنگ کریستال،کوارتز یا فقط شیشه است.

برای اینکه تفاوت بین شیشه و سنگ دُر را به راحتی تشخیص دهید، باید تفاوت بین این دو را بدانید. در بخش بعد به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

تفاوت دُر و شیشه

هم شیشه و هم کوارتز کریستال‌هایی هستند که برای اهداف تزئینی و صنعتی استفاده می‌شوند. از شیشه در ساخت منشور، پنجره، لوستر، آویز، گردنبند و انواع جواهرات خانگی استفاده می‌شود. دُر کوهی که یک کوارتز شفاف است، هم کاربردهای صنعتی و هم تزئینی دارد. عبارات «کوارتز مایع» و «کریستال کوارتز» معمولاً در مشخصات فنی طیف گسترده‌ای از گجت‌ها دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع در

کریستال‌های مصنوعی که در آزمایشگاه ساخته می‌شوند، تقریباً دارای خصوصیات شیمیایی و فیزیکی بلورهای طبیعی هستند. بنابراین بسیار شبیه کریستال‌های طبیعی بوده، اما ارزش کم‌تری دارند، زیرا نادر نیستند. بهترین کریستال مصنوعی شناخته شده کریستال سواروسکی (Swarovksi) است.

نام‌هایی که برای شیشه به کار برده می‌شود، شامل کریستال ریز، کریستال سواروسکی، کریستال تراش خورده یا کریستال اتریش است.

در سال 1892، دانیل سواروسکی اتریشی راه‌حل تراش شیشه را به همان روش تراش الماس ارائه داد. برای این منظور، او یک ماشین پرداخت خودکار اختراع کرد که می‌توانست عملیات صیقل را چندین برابر دقیق‌تر از تکنیک‌های دست انجام دهد. این روش بسیار دقیق پرداخت، درخشش زیبایی در شیشه ایجاد می‌کرد. به همین دلیل بلورهای Swarovski برای استفاده در جواهرات بسیار مناسب هستند.

کریستال‌های سواروسکی بهترین بلورهای جهان به حساب می‌آیند. آن‌ها براق بوده، به طرز بسیار زیبایی می‌درخشند و شکل‌های زیبایی دارند. برای تهیه کریستال‌های سواروسکی، شیشه و سرب در ترکیب با مواد معدنی طبیعی مانند کوارتز و شن و ماسه استفاده می‌شود.

کریستال‌های سواروسکی به جای 8 وجه، در 12 یا 14 وجه بریده می‌شوند و همین امر باعث بازتاب و درخشندگی آن‌ها می‌شود. سواروسکی بیش از سایر تولیدکنندگان یعنی 32٪ از سرب استفاده می‌کند. روی کریستال‌های سواروسکی در آخرین مرحله روکشی قرار می‌گیرد که به جواهر سایه و رنگ زیبایی می‌بخشد.

کریستال سواروسکی به خودی خود ارزشمند است و قیمت گرانی دارد. بنابراین آن را به جای دُر به شما نمی‌فروشند. عمده نگرانی که بابت تقلب در فروش دُر وجود دارد، فروختن آن به جای شیشه معمولی است. بنابراین باید تفاوت شیشه و سنگ کوارتز و روش تشخیص در اصل را بدانید.

تفاوت‌های عمده‌ای بین شیشه و کوارتز وجود دارد که عبارتند از:

اولین تفاوت برای تشخیص در اصل، مربوط به محتوای دی اکسید سیلیکون است. بلورهای کوارتز مصنوعی و طبیعی هر دو حاوی حداقل نود و نه درصد دی اکسید سیلیکون هستند، در حالی که کریستال شیشه‌ای تراش خورده فقط از هشتاد درصد دی اکسید سیلیکون تشکیل شده است.

علاوه بر این، محصولات شیشه‌ای معمولاً حاوی سی و دو درصد سرب هستند که برای افزایش کیفیت شیشه استفاده می‌شوند. مخلوط کردن سرب در ساخت مصنوعی کریستال‌های شیشه‌ای تراش خورده، باعث افزایش شکست نور می‌شود و در نتیجه محصولات شیشه‌ای براق‌تر هستند. قیمت شیشه و کوارتز مانند همه کریستال‌های دیگر، به درخشندگی یا به میزان شکست نور بستگی دارد.

دومین تفاوت عمده بین شیشه و کوارتز برای تشخیص در اصل در ساختار شیمیایی آن‌ها است. شیشه، برخلاف کوارتز و سایر بلورهای طبیعی که دارای ساختار متقارن هستند، دارای ساختار مولکولی تصادفی است.

بنابراین با شیشه به دلیل ساختار نامنظم مولکولی، به عنوان یک جامد بی‌شکل رفتار می‌شود. کوارتز خام و به صورت طبیعی تشکیل شده و سایر کریستال‌های نیمه قیمتی مانند یاقوت کبود، یاقوت سرخ، توپاز، الماس و زمرد با ساختاری کاملاً متقارن توسعه می‌یابند، اما در اثر فشار شدید و فرسایش از طریق هوا می‌توانند نامنظم شوند. بیشتر کریستال‌های طبیعی باید از طریق تراش و پرداخت پردازش شوند تا به یک فرم کاملاً متقارن دست یابند.

سومین تفاوت شیشه و کوارتز به تحمل آن‌ها در برابر دما و فشار مربوط می‌شود. کریستال کوارتز در برابر دماهای بالاتر مقاومت‌تر از شیشه است. این ویژگی باعث می‌شود که کوارتز ماده‌ای ارزشمند باشد که به دلیل مقاومت در برابر فشار زیاد می‌تواند به عنوان پوشش محافظ مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می‌تواند در محیط‌های سخت و با درجه حرارت بالا به عنوان جایگزین شیشه استفاده شود.

چهارمین تفاوت شیشه و کریستال کوارتز برای تشخیص در اصل و در صنعت بسیار مهم است. بسیاری از محصولات برای کار بهینه به این نیاز دارند که عایق الکتریسیته باشند یا آن را هدایت کنند. شیشه عایق خوب برق است، در حالی که کوارتز رسانای عالی است. به دلیل این صفات الکتریکی، بلورهای شیشه و کوارتز در بسیاری از محصولات به منظور هدایت یا قطع جریان برق ادغام شده‌اند.

بیشتر بخوانید: گران ترین انگشتر در

بنابراین به طور خلاصه تفاوت‌های شیشه و کوارتز عبارتند از:

• اولین تفاوت در محتوای دی اکسید سیلیکون است. شیشه تقریباً هشتاد درصد از این ماده دارد، در حالی که کوارتز می‌تواند بیش از نود درصد داشته باشد.
• به عنوان یک ماده آمورف، شیشه دارای یک ساختار مولکولی تصادفی است، در حالی که کوارتز دارای یک ساختار مولکولی متقارن است.
• کوارتز در مقایسه با شیشه می‌تواند تحت دما و فشار بیشتری قرار گیرد.
• هر دو کوارتز و شیشه برای اهداف الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شیشه عایق است، در حالی که کوارتز رسانا است.

روش‌های تشخیص در اصل

برای اینکه یک خرید خوب و آگاهانه داشته باشید و به جای یک سنگ در اصل و قیمتی، یک شیشه خریداری نکنید، چند روش وجود دارد:

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر در

دنبال حباب‌های هوا بگردید!

برای تشخیص در اصل، ظاهر سنگ را نگاه کنید. در شیشه، حباب‌های کاملاً گرد هوا، با یا بدون کمک ذره‌بین 10x یک جواهرساز دیده می‌شود. ذره‌بین 10x شیء را به گونه‌ای درشت‌نمایی می‌کند تا 10 برابر بزرگ‌تر از اندازه واقعی به نظر برسد.

برای استفاده صحیح از ذره‌بین جواهرات، آن را مستقیماً جلوی یک چشم بگیرید. بدون چسبیدن، نمونه را به ذره‌بین نزدیک کنید تا جایی که متمرکز شود. حباب‌های هوا را بررسی کنید. در صورت وجود حباب‌های هوا، نمونه شیشه است نه کوارتز. کوارتز ممکن است دارای نقص باشد، اما این نقص مانند حباب هوا کاملاً گرد نخواهد بود.

سختی سنگ را بررسی کنید!

برای تشخیص در اصل تست سختی Mohs را انجام دهید. بلورهای کوارتز سخت‌تر از شیشه هستند. در سال 1812، زمین‌شناس آلمانی، فردریش موخس مقیاس سختی که برای آزمایش مواد معدنی و سایر مواد استفاده می‌شود را اختراع کرد. شیشه در مقیاس Mohs دارای حدود سختی 5.5 است. بلورهای کوارتز دارای درجه سختی 7 در مقیاس Mohs هستند. بنابراین، یک تکه کریستال کوارتز یک تکه شیشه را خراش می‌دهد.

با خراشیدن یک قطعه شیشه معمولی مانند بطری شیشه‌ای، سنگ ناشناخته را بازرسی کنید. اگر جسم به راحتی شیشه را خراش دهد، نمونه احتمالاً بلور کوارتز است. اگر خراشیدن شیشه تلاش زیادی می‌خواهد، نمونه احتمالاً تکه دیگری از شیشه است.

هنگام انجام آزمایش خراش احتیاط کنید، زیرا نمونه در مراحل کار آسیب می‌بیند. این آسیب به وضوح بر جذابیت و ارزش نمونه تأثیر می‌گذارد. سعی کنید آزمایش را در یک منطقه نامحسوس انجام دهید و تا آنجا که ممکن است یک خراش کوچک ایجاد کنید.

از تست کننده سنگ‌های قیمتی استفاده کنید!

برای تشخیص در اصل، رسانایی حرارتی را اندازه گیری کنید. برای اندازه گیری رسانایی حرارتی سنگ مشکوک از دستگاه گوهر سنج استفاده کنید. پروب تست گوهر را به آرامی، ‌اما محکم روی سنگ فشار دهید.

برخلاف سنگ‌های قیمتی طبیعی، شیشه به عنوان یک عایق عمل کرده و گرما را به خوبی هدایت نمی‌کند. در نتیجه، اگر سوزن نشانگر در کم‌ترین میزان در مقیاس آزمایشگر سنگ متوقف شود، به احتمال زیاد نمونه شیشه است. اگر سنگ مشکوک کوارتز باشد، هدایت گرما وجود دارد و سوزن نشانگر تست‌کننده سنگ را به منطقه با برچسب کوارتز، آمیتیست یا سیترین می‌برد.

به طور کلی اگر شما یک فرد حرفه‌ای و متخصص نباشید و لوازم و ابزارآلات مورد نیاز را در اختیار نداشته باشید، خیلی سخت می‌توانید یک سنگ دُر اصل را از شیشه تشخیص دهید. بنابراین به عنوان بهترین روش تشخیص در اصل، بهتر است از فروشندگان مورد اعتماد و فروشگاه‌های معتبر خرید کنید تا مطمئن شوید یک خرید خوب داشته و مورد کلاهبرداری قرار نگرفته‌اید.

دُر کوهی یک کوارتز بی‌رنگ است که به دلیل عدم وجود ناخالصی کاملاً شفاف به نظر می‌رسد، به طوری که یونانیان باستان گمان می‌کردند یخی است که هیچ وقت آب نمی‌شود. این سنگ قیمتی به دلیل محبوبیت زیادی که بین مسلمانان دارد، بسیار مورد تقلب قرار می‌گیرد. عمده تقلبی که در آن صورت می‌گیرد، فروش شیشه به جای دُر اصل است. در این مقاله روش‌های تشخیص در اصل و تفاوت‌های آن با شیشه را مورد بررسی قرار دادیم.