یکی از زیباترین سنگهای قیمتی موجود در جهان، عقیق شجر است. عقیق دندریتیک (Dendritic) یا عقیق شجر نوعی عقیق شفاف، بیرنگ تا خاکستری مایل به سفید است که با اجزا و اشکال درخت یا سرخس مانند معروف به دندریت که رنگ آنها اغلب قهوهای تا سیاه است، مشخص میشود. این سنگ یکی از نادرترین و گرانترین انواع سنگ عقیق در جهان بوده و اگرچه به دلیل فقدان نوارهای معمولی، عقیق واقعی محسوب نمیشود، اما محبوبیت بسیار بالایی داشته و جواهرات ساخته شده با آن، جزو گرانترین جواهرات عقیق هستند. بنابراین تشخیص شجر اصل اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا شما بابت خرید آن هزینه زیادی متقبل میشوید و اگر یک سنگ اصل خریداری نکنید، پولتان هدر میرود. در این مقاله، خصوصیات عقیق شجر اصل و تقلبی را به صورت جداگانه بیان کرده و در نهایت روشهای تشخیص شجر اصل را بررسی میکنیم. اما برای اینکه این تشخیص را با دقت بالایی انجام دهید، ابتدا لازم است عقیق دندریتیک یا شجر را به صورت کامل بشناسید.
بررسی مشخصات فیزیکی و شیمیایی عقیق شجر برای تشخیص شجر اصل
عقیق اصل نوع شفاف (نیمه مات) از کوارتز ریزکریستالی است. فرمول شیمیایی آن مشابه کوارتز (SiO2) است، اما در حالی که کوارتز مونوکریستال است، عقیق از کریستالهای ریز کوارتز تشکیل شده است. عقیق در رنگهای مختلف، بیشتر در رنگهای سفید، قهوهای شیری، زرد روشن، نارنجی ملایم، از قهوهای روشن تا قهوهای تیره، قهوهای مایل به قرمز دیده میشود.
سنگشناسان عقیق اصل را با نوارهای چند رنگ سنگ توصیف میکنند که میتوانند دایرههای هم مرکز یا لایههای افقی را تشکیل دهند. این نوارها به دلیل تغییرات جزئی در ترکیب شیمیایی داخل مواد معدنی عقیق که در اثر تغییرات در محیط تشکیل مواد معدنی ایجاد میشوند، از نظر رنگ متفاوت هستند. اما عقیق شجر یا دندریتیک اصل هیچ حالت نواری شکلی ندارد و از طریق ترکیب دیاکسیدسیلیسیم و ترکیبات متمایز دندریتیک ساخته میشود.
برای تشخیص شجر اصل باید بدانید که عقیق دندریتیک یا عقیق شجر اصل از نظر فنی یک عقیق نیست، بلکه انواع شفاف کلسدونی است. این سنگهای خاکستری بیرنگ یا مایل به سفید حاوی اجزا کوچک دندریت به شکل شاخ و برگ درخت هستند. دندریتیکها اجزایی هستند كه به دلیل ساختار گیاه مانند، آلی به نظر میرسند، اما در واقع ردپاهای غیرآلی از آهن یا منگنز میباشند.
یونهای آهن و منگنز به صورت محلولهایی که در اثر هوازدگی ایجاد شدهاند، از سنگ همسایه به سنگ تشکیل دهنده دسترسی پیدا میکنند. ناخالصیها از طریق شکستگیهای ریز سطح به داخل عقیق تراوش کرده و در ساختار شاخهای شکل متبلور میشوند. اجزا دندریت که به مناظر طبیعی – مانند: درختان، کوه، رودخانه و… – شباهت دارند، نادر بوده و به شدت مورد توجه جمعکنندگان سنگهای قیمتی قرار میگیرند. از همین رو است که قیمت بالاتری هم دارند.
عقیق شجر اصل دارای سختی 5.5 تا 7 در مقیاس Mohs، وزن مخصوص 2.59 تا 2.67 و ضریب شکست 1.530 تا 1.540 است. عقیق دندریتیک میتواند شباهت زیادی به اوپال خزهای با اجزا دندریتیک داشته باشد، اما کوارتز و اوپال را میتوان از میزان سختیشان به راحتی تشخیص داد.
عقیق شجر اصل را میتوان همراه با سایر انواع کلسدونی (عقیق) یافت. مهمترین ذخایر آن در برزیل، چین، هند، استرالیا، قزاقستان، ماداگاسکار، مکزیک، مغولستان، نامیبیا، اروگوئه و ایالات متحده آمریکا یافت میشود. عقیق دندریتیک استخراج شده از هند اغلب با نام سنگ موکا نامیده میشود. این نام به دلیل روش حملونقل سابق آن که از طریق بندر موکا در عربستان انجام میشد، گذاشته شده است.
خصوصیات شجر اصل
چند روش مختلف برای تشخیص شجر اصل وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم. در نگاه اول، یک سنگ دندریتیک ممکن است توسط افراد ناآگاه با تکهای پرسلن چینی باستانی اشتباه گرفته شود، حال آنکه الگوهای گیاهی پیچیدهای که عقیق شجر را متمایز می کند، کیفیتی مانند نقاشی با دست و خوشنویسی دارد. در واقع این الگوها، یک پدیده طبیعی است که ناشی از ترکیبات آهن، منگنز یا سایر اکسیدهای فلزی معروف به دندریت است.
عقیق شجر اصل به طور معمول بیرنگ، سفید تا خاکستری مایل به سفید است و اجزای شاخهای درختمانند به رنگ قهوهای تا سیاه دارد که به دلیل تبلور ناخالصیهای منگنز و آهن بر روی سنگ ایجاد شدهاند. آثار یونهای آهن باعث ظاهر شدن اجزای مایل به قرمز تا قهوهای میشود. هر چه اجزای موجود روی عقیق شجری شکل واضحتر و شبیهتری به شاخ و برگ درخت داشته باشد، ارزش بیشتری دارد. اما همانطور که میدانید اجزای بسیار متقارن و شبیه به هم در طبیعت یافت نمیشود و چنین خصوصیتی را نمیتوان از عقیق شجر انتظار داشت.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر شجر
از آنجا که عقیق شجر اصل از کوارتز ریزکریستال تشکیل شده است، سختی عقیق شجر برابر با کوارتز یعنی 7 در مقیاس Mohs است که سختی بالایی محسوب میشود. به این معنی که شجر واقعی را نمیتوان به آسانی خراش داد. حتی یک چاقو هم هیچ خراشی روی عقیق شجر اصل باقی نمیگذارد. تشخیص شجر اصل به دلیل چگالی نسبتاً زیاد آن به راحتی امکان پذیر است.
وقتی انگشتر شجر واقعی در دست شما باشد، وزن قابل توجهی را احساس خواهید کرد. عقیق شجر اصل به طور معمول میتواند کاملاً مات و سفیدرنگ یا شیشهای و شفاف باشد؛ به این معنی که نور از بدن سنگ عبور میکند. ظاهر شیشهای مطلوبترین حالت ممکن و گرانقیمتترین شجر اصل است.
خصوصیات شجر تقلبی
تشخیص شجر اصل با دانستن راههای تشخیص شجر تقلبی راحتتر میشود. در ابتدا باید بدانید که عقیق شجر تقلبی را میتوان با انواع مختلف مواد نشان داد. گاهی عقیق تقلبی به انواع بیکیفیت کلسدونی گفته میشود که ظاهر آن با فرآیند رنگدهی افزایش یافته است. اما این موضوع برای عقیق شجر صدق نمیکند. از نظر بهسازی و درمان، عقیق شجر به هیچ وجه قابل درمان یا بهسازی نیست. دو گروه دیگر شجرهای تقلبی، شیشههای نیمه شفاف رنگی و پلاستیکی هستند.
عقیقهای شجر تقلبی معمولاً نور را منتقل نمیکنند. اگر نوری به داخل نتابد و سنگ مات باشد، نشان دهنده عقیق تقلبی است که احتمالاً از جاسپر یا پلاستیک ساخته شده است. در عقیق تقلبی، خراشهای زیادی روی سطح آن مشاهده میشود. نوع دیگری از عقیق شجر تقلبی دارای حبابهای گاز گرد کوچک در داخل بدنه سنگ است که ویژگی شیشه است.
روشهای تشخیص شجر اصل از تقلبی
عقیق تقلبی ساخته شده با پلاستیک را میتوان به راحتی با مشاهدات نوری و آزمون سختی تشخیص داد. برای تشخیص شجر اصل از تقلبی، اولین قدم مشاهده دقیق است. عقیق شجر ساخته شده از پلاستیک، کسل کننده به نظر میرسد، زیرا پلاستیک یک ماده بسیار نرم است و نمیتواند به خوبی صیقل و پرداخت شود.
مرحله دوم استفاده از چراغ قوه و تماشای نور است. اگر عقیق تقلبی باشد، در بیشتر موارد نمیتواند نور را عبور دهد. برای انجام این آزمایش، سنگ خود را روی روزنامه یا کتاب بگذارید و سعی کنید هر حرفی را تشخیص دهید. عقیق تقلبی به شما این اجازه را نمیدهد.
عقیق شجر تقلبی بسیار نرم است و اگر سعی کنید با چاقو روی آن خراش ایجاد کنید، آسیب میبیند؛ اما عقیق شجر واقعی هیچ نشانهای از آسیب یا خراش را نشان نمیدهد. بنابراین یک راه تشخیص شجر اصل این است که با ناخن یا چاقو روی سنگ را خراش دهید. اگر سنگ آسیب نبیند، شجر واقعی است. دقت کنید که این کار را در نقطهای از سنگ که دیده نمیشود، انجام دهید.
عقیق تقلبی که با شیشه مصنوعی ساخته شده است میتواند شبیه یک شیشه واقعی باشد. به همین دلیل سعی کنید داخل سنگ را با دقت تماشا کنید یا با استفاده از ذرهبین این کار را انجام دهید. اگر عقیق تقلبی شیشه باشد، میتوانید حبابهایی را در آن تشخیص دهید که در عقیق واقعی رخ نمیدهد. گاهی اوقات حتی میتوانید آنها را با چشم غیر مسلح هم ببینید؛ حتی ممکن است حبابها روی سطح باشند و گودالی توخالی و گرد ایجاد کنند.
عقیق واقعی در فصل زمستان گرم و در تابستان خنک است. دمای عقیق مصنوعی با دمای غالب محیط مطابقت دارد. به این معنی که اگر دمای هوای محیط گرم است، میتوانید احساس کنید که عقیق مصنوعی هم گرم است و وقتی محیط هوای سردی دارد، عقیق مصنوعی هم خنک است. سنگ عقیق شجر اصل، سنگینتر از عقیق مصنوعی است. برای تشخیص شجر اصل از جعلی میتوانید آنها را وزن کنید.
بیشتر بخوانید: تشخیص عقیق اصل
عقیق یکی از سنگهای قیمتی محبوب در سراسر جهان است که استفاده بسیار زیادی در انواع جواهرات دارد. عقیق شجر یکی از پرطرفدارترین و در عین حال گرانترین انواع عقیق است که مشخصه آن رنگ خاکستری مایل به سفید یا بیرنگ است که اجزائی به شکل شاخ و برگ درخت به رنگ قهوهای تا سیاه روی آن قابل مشاهده است.
عقیق شجر ممکن است به صورت تقلبی در بازار یافت شود. به همین دلیل لازم است قادر به تشخیص شجر اصل باشید تا رضایت کامل شما از خرید سنگ و جواهرات شجر فراهم شود. در این مقاله به بررسی مشخصات عقیق شجر پرداخته و خصوصیات عقیق شجر اصل و تقلبی را به صورت جداگانه توصیح دادیم. سپس به بررسی روشهای تشخیص شجر اصل پرداختیم.
منبع +
آخرین محصولات فروشگاه تراث
انگشتر عقیق R1251
انگشتر عقیق فرومد
انگشتر عقیق محتشم
انگشتر زمرد ثریا
دستبند پل هیر
انگشتر عقیق فروغ
تسبیح کشکول ظهیرالدوله
انگشتر توپاز سلطانی