انگشتر در آقا بزرگ

نگین مدور و دامله انگشتر در آقا بزرگ، تصویری دیدنی از گنبدخانه مسجدی قجری در کاشان است که عملیات ساخت آن در روزگار پادشاهی محمدشاه قاجار آغاز گردید.

نگین بی‌رنگ این اثر که با نقش متبرک «ولایة علی بن ابی طالب …» نقش خورده است، گوهره‌ای پاک و طبیعی از مأمنگاه مسلمانان جهان (نجف اشرف) است که در میان شبکه‌های اره‌کاری شده بر رکاب فیلی خوش می‌درخشد. این اثر که ماحصل هنر دستان هنرمندان مجموعه تراث است، چون گنجینه‌ای فاخر در انگشتان آقایان جلوه‌گر است و گوشه کوچکی از هنر ایرانی را نمایان می‌سازد. در ادامه با ما همراه باشید تا کامل‌تر به بررسی زوایای مختلف این اثر ارزشمند بپردازیم.

بررسی نگین انگشتر در آقا بزرگ

دُر نجف با نام علمی دُر کوهی از خانواده کوارتز شفاف و بی‌رنگ است که بعد از فلدسپات، فراوان‌ترین عنصر طبیعی جهان به شمار می‌رود. اما اصطلاح دُر نجف به کوارتزهای بی‌رنگی گفته می‌شود که از شهر نجف استخراج شده باشند.

نگین در 3 گرمی این انگشتر که با نام مبارک «ولایة علی بن ابی طالب …» و امضاء حرا زینت شده است، از گنجینه‌های معنوی فروشگاه تراث است که نشانی بر ولایت مولا علی (علیه‌السلام) است، چنان که منقول است امام علی بن موسی الرضا (علیه‌السلام)، از پدرانش (علیهم‌السلام)، از رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)، او از جبرئیل (علیه‌السلام)، از میکائیل (علیه‌السلام)، از اسرافیل (علیه‌السلام)، از لوح، از قلم، هر یک به ترتیب از دیگری نقل کرده‌اند که خداوند تبارک و تعالی فرموده است:

«ولایة علی بن ابی طالب حصنی، فمن دخل حصنی أمن من ناری (عذابی): ولایت علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) حصار و قلعه محکم من است و هر کس که در آن داخل شود، از عذاب من ایمن خواهد بود.»

نگین این انگشتر که محل استخراج آن، شهر نجف اشرف است، گوهره‌‌ای پاک و بی‌رنگ است که تراش مدور و دامله‌اش تصویری هنری از گنبدخانه بنایی در دل کاشان را نمایان می‌سازد. گنبدخانه مسجد آقا بزرگ کاشان که مجاور بقعه خواجه تاج‌الدین و در محله‌ای به همین نام بنا شده است.

این مسجد که طی سال‌های ١٢٥٠ تا ١٢٦٠ ق با سرمايه حاج محمدتقی خانبان، جهت برگزاری نماز جماعت و مجالس درس و بحث دامادش ملا مهدی نراقی دوم ملقب به «اقا بزرگ» بناشده است، مجموعه نفیسی از عناصر معماری و تزییناتی و ترکیبی از این حجم‌ها و اندام‌های متناسب است.

احداث ساختمان بنای این مسجد در روزگار پادشاهی محمدشاه قاجار آغاز شد و در سال‌های نخستین سلطنت ناصرالدین‌شاه به پایان رسید. از جمله ویژگی‌های این مسجد، گذشته از سادگی بنا و عدم زیاده‌روی در تزیینات آن، گنبدخانه این مسجد است که روی ۸ پایه بزرگ بر پا شده و نتیجه عملی اجرای این طرح، جریان پیدا کردن هوای خنک در فضای گنبدخانه در فصول گرم و تابستان‌های داغ است.

بررسی رکاب انگشتر در آقا بزرگ

هنرمندان مجموعه تراث در ساخت رکاب انگشتر در آقا بزرگ، با دقت و نظم شبکه‌هایی را روی بدنه رکاب فیلی اره‌کاری کرده اند و جلوه‌ای ساخته پرداخته شده از نقره‌ی 95 درصد را نمایان ساخته اند.

فواید علمی و روایی نگین انگشتر در آقا بزرگ

این انگشتر که نگین در بی رنگ آن از مأمنگاه مسلمین جهان استخراج شده است، گنجینه‌ای متبرک و نفیس است که در درمان بسیاری از آلام و دردهای جسمی و روحی مؤثر است؛ چنان که در کتاب Healing Crystalz اثر Michael Gienger در باب فواید آن آمده است:.

• تقویت‌کننده حافظه
• تسکین‌دهنده و التیام بخش درد و تورم بدن

در آداب اسلام نیز همراه داشتن این انگشتر بسیار توصیه شده است؛ چنان که از امام صادق (علیه‌السلام) در این باب نقل شده است:

«هر کس آن را در دست کند (منظور دُر نجف)، به هر نظر کردنی به آن، خداوند عالمیان زیارتی یا حجی یا عمره‌ای در نامه‌ی عمل او بنویسد که ثوابش، ثواب پیغمبران و صالحان باشد.»
[حلیة‌المتقین، باب دوم، فصل 6]

این انگشتر مناسب چه افرادی است؟

شبکه‌های اره‌کاری شده بر بدنه فیلی این اثر، آن را مختص انگشتان درشت آقایان کرده است. از سویی نگین شفاف و شیشه‌ای آن که با نقش متبرک ولایة علی ابن ابیطالب جلوه یافته، علاقه‌مندان به آثار مذهبی را شیفته خود ساخته است.