سرویس

تاریخچه سرویس

علاقه انسان به زینت شخصی به وسیله فلزات مختلف، تاریخ غنی و عمیقی دارد که همه فرهنگ‌های کره زمین را دربرمی‌گیرد. امروزه زیورآلات و جواهرات به صورت انبوه تولید می‌شوند و به طور روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما هزاران سال پیش استفاده از زیورآلات و جواهرات شخصی معنای دیگری داشت.

تاریخچه پوشیدن سرویس در جهان

زیورآلات و جواهرات در گذشته عمدتاً از استخوان، دندان، صدف و اشیائی شبیه این‌ها  ساخته می‌شد. اولین نوع زیورآلات فلزی به ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد که شامل قطعاتی از جواهرات مسی است. می‌توان گفت از آن زمان بود که ساخت جواهرات با سنگ و فلز به یکی از بزرگ‌ترین صنایع گسترش یافت و اکنون یکی از قدیمی‌ترین کسب و کارهای روی زمین محسوب می‌شود.

بیشتر فرهنگ‌ها از زیورآلات و جواهرات به عنوان بخشی از رسوم یا مناسبت‌های خاص خود استفاده می‌کردند و ثروتمندان برای نشان دادن جایگاه خود آن‌ها را می‌پوشیدند. تصور می‌شود که سرویس طلا حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در مصر باستان ساخته شده و از شیشه‌های رنگی برای درخشش قطعات طلای بکار رفته در آن استفاده می‌شده است. علاوه بر این، جواهرات همراه با مردگان برای محافظت و استفاده در زندگی پس از مرگ دفن می‌شدند.

در فرهنگ باستانی چین و هند، آثاری از جواهرات پیدا شده که قدمت آن‌ها تقریباً به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. همچنین در حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد، یونانیان شروع به استفاده از سنگ‌های قیمتی در زیورآلات طلای خود کردند و تکنیک‌های ریخته‌گری و چکش‌کاری را به کمال رساندند. امپراتوری روم روش‌ها و سبک‌های خود را از فرهنگ‌های دیگر مانند یونانیان وام گرفت و در ساخت زیورآلات زینتی از آن‌ها استفاده کرد.

در حدود قرن هفدهم در دوره رنسانس، اکتشافات گسترده و دستاوردهای هنری چشمگیر، باعث پیشرفت تکنیک‌های ساخت زیورآلات و جواهرات گردید و روند ساخت آن‌ها را آسان‌تر و در دسترس‌تر از گذشته نمود. در این قرن، الماس جزو سنگ‌های قیمتی محبوب قرار گرفت و با انقلاب صنعتی قرن نوزدهم، جواهرات در کنار سنگ‌های قیمتی مصنوعی به تولید انبوه رسیدند و به راحتی در دسترس همگان قرار گرفتند.

تاریخچه پوشیدن سرویس در ایران

ساکنان فلات ایران از ۳۰۰۰ تا ۱۳۰۰ سال پیش از میلاد، زیورآلات مسی و گردنبندها و دستبندهایی از مهره‌های رنگارنگ می‌ساختند. آن‌ها نقره‌سازی را در ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح شروع کردند. در نیمه اول هزاره دوم پیش از میلاد، جواهرات و زیورآلات در شوش به صورت سرویس دستبند و گردنبند با مهره‌ها و جداکننده‌های طلای توخالی ساخته می‌شدند که زنان و مردان آن‌ها را می‌پوشیدند. در همان دوره، در شمال و شمال غرب ایران، هنرمندان از همان تکنیک‌ها و طرح‌ها در ساخت جواهرات استفاده می‌کردند. به طور همزمان در شهر سوخته نیز زیورآلات و جواهراتی توسط صنعتگران محلی ساخته می‌شدند.

در دو قرن اول دوره پس از اسلام، طرح و نقش زیورآلات و جواهرات در سبک‌های کلاسیک، بیزانس و ساسانی محدود می‌شد. اما بین قرن‌های ۹ تا ۱۲، سبک‌های اسلامی به طرز چشمگیری توسعه یافتند که انتزاعی از اشکال طبیعی و هندسی بودند.

در طول قرون ۱۲ و ۱۳، دستبندهای ایرانی از طلا، نقره و برنز به صورت ریخته‌گری یا از ورق آن‌ها ساخته می‌شدند. همچنین طرح گوشواره‌های طلای به شکل هلال بود که با روبان یا مهره‌هایی با اشکال گوناگون تزیین می‌شد. گردنبندهای طلا نیز از دانه‌های طلای کروی همراه با سنگ‌های صیقلی و نقوش هندسی زیبا تشکیل می‌شدند. از آن سال‌ها تا کنون هنر ساخت زیورآلات و جواهرات در ایران پیشرفت چشمگیری داشته و ایرانیان آن‌ها را برای جشن‌ها و مناسبت‌ها و همچنین در زندگی روزمره خود می‌پوشند.

انواع سرویس

سرویس را می‌توان با توجه به فاکتورهای مختلف دسته‌بندی کرد. بعضی از آن‌ها ممکن است نگین‌دار باشند و برخی بدون نگین. همچنین بر اساس تعداد تکه، نوع طرح و نوع ساخت نیز متفاوت هستند. در این بخش می‌خواهیم انواع آن‌ها را به طور کامل به شما معرفی کنیم.

بر حسب نگین

سرویس‌ها را می‌شود از نظر نگین‌دار بودن یا نبودن تقسیم‌بندی کرد. برای ساخت نوع نگین‌دار از سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی استفاده می‌شود، در حالی که انواع بدون نگین، تنها از فلز ساخته شده‌اند که قیمت آن‌ها بر اساس نوع فلزی که در ساختشان مورد استفاده قرار می‌گیرد متفاوت است.

• سرویس نگین‌دار

سرویس‌های نگین‌دار مثل انواع سرویس برلیان یا سرویس فیروزه، نوعی از زیورآلات هستند که در ساخت آن‌ها علاوه بر فلز از نگین‌های مختلف نیز استفاده می‌شود. این نگین‌ها می‌توانند شامل سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی باشند. به هر حال وجود نگین در این زیورآلات موجب می‌شود که جلوه و نمایی خاص پیدا کند و جذابیت آن بیشتر شود. البته در محاسبه قیمت، ارزش سنگ‌ها و فلز بکار رفته در آن‌ها به صورت جداگانه محاسبه می‌شود.

• سرویس نگین دار قیمتی

همان طور که می‌دانید سنگ‌هایی مثل: الماس، یاقوت کبود، یاقوت سرخ و زمرد جزو سنگ‌های قیمتی محسوب می‌شوند. این سنگ‌ها اگر به شکل نگین در بیایند و در زیورآلات و جواهرات به کار روند، علاوه بر زیبایی، موجب افزایش قیمت آن‌ها نیز می‌گردند.

همچنین فلز استفاده شده برای سرویس نگین‌دار قیمتی، معمولاً از جنس طلاست که این طلا می‌تواند به رنگ زرد، سفید یا رزگلد باشد. همچنین طلای مورد استفاده برای آن دارای عیار ۱۸ یا ۲۴ است. بنابراین اگر قصد خرید نوع نگین‌دار قیمتی آن را دارید، باید بودجه قابل توجهی را کنار بگذارید.

• سرویس نگین دار نیمه قیمتی

برای ساخت این نوع زیورآلات از سنگ‌هایی مانند: عقیق، فیروزه، توپاز، تورمالین، آمیتیست، گارنت، اوپال و … استفاده می‌شود. چنین سنگ‌هایی علاوه بر این که موجب درخشندگی و شکوه بیشتر می‌شوند، قیمت مناسبی دارند. برای ساخت این نوع سرویس از فلزات دیگری مثل: نقره، برنز، استیل و … نیز استفاده می‌شود که در مقایسه با فلز طلا قیمت پایین‌تری دارند.

• سرویس بدون نگین

در ساخت سرویس بدون نگین فقط از فلزات استفاده می‌شود که ممکن است جنس آن از طلا، نقره، برنز، استیل، مس و … باشد. به همین جهت آن‌ها به دو دسته قیمتی و نیمه قیمتی تقسیم‌بندی می‌شوند.

• سرویس قیمتی

سرویس قیمتی بدون نگین معمولاً از جنس طلا ساخته می‌شود. البته رنگ طلا می‌تواند به رنگ سفید، زرد یا رزگلد باشد تا نظرات و سلایق مختلف را تأمین کند. معمولاً رنگ طلا تأثیری در قیمت تمام شده زیورآلات ندارد، اما سرویسی که طلای ۲۴ عیار در ساخت آن به کار رفته باشد، قیمت بالاتری خواهد داشت.

• سرویس نیمه قیمتی

برای ساخت این سرویس از فلزاتی مثل: نقره، برنج، برنز، استیل، مس استفاده می‌شود. این نوع زیورآلات در مدل‌ها و طرح‌های مختلفی ساخته می‌شوند و می‌توان از آن‌ها به صورت روزمره استفاده کرد، زیرا نگرانی خاصی بابت گم شدن یا به سرقت رفتن آن‌ها وجود ندارد.

بر حسب تعداد تکه

سرویس طلا بر حسب تعداد تکه به دو دسته ست و نیم ست تقسیم می‌شود. همان طور که از اسم این دو مشخص است، ست مجموعه کامل‌تری نسبت به نیم ست است. اما مورد استفاده هر کدام متفاوت است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

• ست

ست یا سرویس کامل معمولاً از گردنبند، دستبند و یک جفت گوشواره تشکیل شده که دارای طرح یکسانی هستند. البته در پاره‌ای مواقع، انگشتر نیز به این مجموعه اضافه می‌شود. خانم‌ها اغلب از ست در جشن‌ها و مراسم تشریفاتی و رسمی استفاده می‌کنند و پوشیدن آن به صورت روزمره مرسوم نیست. تازه عروس‌ها و خانم‌های میانسال از طرفداران ست هستند. ست‌ها می‌توانند به صورت نگین‌دار و بدون نگین باشند و هر فرد با توجه به سلیقه و توان مالی خود یکی از آن‌ها را انتخاب می‌کند.

• نیم ست

همانگونه که از نام آن مشخص است، نیم ست در مقایسه با ست، تعداد اجزای کمتری دارد. گردنبند معمولاً پایه ثابت نیم ست است و در کنار آن می‌تواند یکی از اقلام گوشواره، انگشتر یا دستبند باشد. البته گاهی اوقات انگشتر و دستبند هم یک نیم ست را تشکیل می‌دهند که خیلی مرسوم نیست.

طرفداران نیم ست بیشتر دختران جوان و خانم‌هایی هستند که می‌خواهند از زیورآلات و جواهرات خود به صورت روزانه استفاده کنند. نیم ست‌ها در مقایسه با ست، طرح‌های ساده‌تری دارند و اسپرت‌تر هستند. نیم ست نیز مانند ست دارای طرح و رنگ یکسانی است.

بر حسب نوع طرح

• سرویس ایتالیایی

یکی از کشورهایی که در تولید و ساخت زیورآلات طلا در جهان شناخته شده است و حرفی برای گفتن دارد، کشور ایتالیا است. طلا یکی از اصلی‌ترین صنایع دستی این کشور محسوب می‌شود و نقش مهمی در اقتصاد ایتالیا ایفا می‌کند.

ظرافت، زیبایی، استحکام، سبکی و دوام طلای ایتالیایی سبب شده تا طرفداران زیادی در جهان پیدا کند و توجه خریداران زیورآلات و جواهرات را به خود جلب نماید. به همین دلیل اجرت ساخت سرویس ایتالیایی جزء گران‌ترین اجرت ساخت زیورآلات و جواهرات در دنیا به حساب می‌آید. همچنین طلای استفاده شده در آن‌ها مرغوبیت بالایی دارد و از نقره خالص در ترکیب طلا استفاده می‌شود.

• سرویس عربی

شاید دیده باشید برخی افرادی که برای زیارت به مکه سفر می‌کنند، از آنجا زیورآلات طلا می‌خرند. طلاهای عربی طراحی خاصی دارند و متناسب با سلیقه و فرهنگ مردمان عرب ساخته می‌شوند. همچنین عیار آن‌ها ۲۴ است و خلوص بیشتری در برابر طلای ۱۸ عیار دارد. شهرت سرویس عربی در جهان، به خاطر وزن سنگین، طرح‌های پیچیده و حجیم، استفاده از سنگ‌های بزرگ و گران‌قیمت و رنگ زرد پر رنگ و درخشان آن است که سبب شده مورد پسند بسیاری از افراد قرار بگیرد.

• سرویس دخترانه

سرویس دخترانه به دلیل شرایط گروه سنی که آن را می‌پوشند، دارای طرح‌های فانتزی و جالب است. این طرح‌ها می‌تواند اشکال حیوانات، میوه ها، گل‌ها و طرح‌های دیگر باشند که موردپسند دختر خانم‌های کم و سن سال قرار می‌گیرند. همچنین این نوع زیورآلات ممکن است شامل سنگ‌های نیمه قیمتی رنگی نیز باشد که جذابیت آن‌ها را بالا می‌برد.

• سرویس اسپرت

در طراحی این سرویس از مؤلفه‌های مدرن و جدید استفاده می‌شود و بیشتر مورد پسند خانم‌های جوان قرار می‌گیرد. این زیورآلات معمولاً به صورت نیم ست دیده می‌شوند، برای استفاده روزانه مناسب هستند و جنبه رسمی و تشریفاتی ندارند.

بر حسب نوع ساخت

• دستساز

سرویس دستساز توسط افراد هنرمند و با سابقه ساخته می‌شود. این افراد سال‌های زیادی از عمر خود را به یادگیری و کسب تجربه در این حرفه گذرانده‌اند و اکنون هنر خود را در ساخت این زیورآلات به نمایش می‌گذارند. دستمزد ساخت زیورآلات و جواهرات دستساز در مقایسه با نوع شرکتی آن بیشتر است، زیرا زمان بیشتری برای ساخت آن‌ها مورد نیاز می‌باشد و استادکاران این رشته باید انرژی و دقت زیادی برای آماده سازی‌شان صرف کنند.

• شرکتی

با پیشرفت تکنولوژی دستگاه‌های پیشرفته‌ای برای ساخت زیورآلات فلزی مختلف ساخته شد. به زیورآلاتی که به وسیله این دستگاه‌ها ساخته می‌شوند به اصطلاح شرکتی می‌گویند. مزیت این زیورآلات و جواهرات این است که زمان و هزینه تولید آن‌ها بسیار کمتر از نوع دستساز است و به همین جهت قیمت مناسب‌تری دارند. همچنین این دستگاه‌ها بسیار دقیق هستند و زیورآلات تولید شده توسط آن‌ها از زیبایی و ظرافت کافی برخوردارند.

فاکتورهای ارزش‌گذاری سرویس

برای تعیین قیمت یک سرویس، عوامل مختلفی در نظر گرفته می‌شود. از جنس فلز به کار رفته در آن گرفته تا نوع طرح و نگینی که در آن استفاده شده است، در ارزش گذاری این زیورآلات مؤثر هستند. حتی قدمت نیز در این زمینه تعیین کننده است. در ادامه بیشتر با این فاکتورها آشنا می‌شوید.

بر حسب نوع نگین

اگر سرویس نگین دار باشد، نوع نگین در تعیین قیمت مؤثر است. همان‌طور که می‌دانید، نگین‌ها به دو نوع قیمتی و نیمه قیمتی تقسیم‌بندی می‌شوند. ارزش نگین‌های قیمتی گاهی اوقات از طلای به کار رفته در زیورآلات نیز بالاتر می‌رود و همین مسئله موجب افزایش قیمت چشمگیر آن‌ها می‌شود. از سوی دیگر اگر نگین‌ها از نوع نیمه قیمتی باشند، تأثیر زیادی در بالا رفتن قیمت سرویس ندارند و گاهی اوقات موجب تعدیل قیمت آن نیز می‌شوند. در بخش‌های بعد بیشتر در این باره توضیح می‌دهیم.

• خصوصیات فیزیکی نگین

خصوصیات فیزیکی نگین شامل: جنس، میزان خلوص، ساختار و … است. اگر نگینی مثل الماس را در نظر بگیرید، انواع مختلفی از آن وجود دارد که دارای ارزش متفاوتی هستند. همچنین نگین‌های نیمه قیمتی مانند عقیق نیز وضعیتی مشابه الماس دارند. به عنوان مثال عقیق آتشین در مقایسه با سایر عقیق‌ها از قیمت بالاتری برخوردار است و همین مسئله می‌تواند در ارزش‌گذاری سرویس مؤثر باشد.

• اندازه نگین

به طور حتم اندازه نگین نقشی تعیین کننده در ارزش گذاری زیورآلات و جواهرات مختلف دارد. هر چه نگین بزرگ‌تر باشد، قیمت بیشتری خواهد داشت و بنابراین موجب بالا رفتن قیمت سرویس می‌شود. به عنوان نمونه یک الماس یک قیراطی بسته به کیفیت و خلوص آن قیمتی بین ۲۵۰۰ تا ۱۸۰۰۰ دلار دارد، در حالی که قیمت یک الماس دو قیراطی بین ۸۴۰۰ تا ۵۸۰۰۰ دلار است.

• نوع تراش

برخی از سنگ‌های قیمتی مثل الماس، زمرد و یاقوت برای اینکه جلوه زیباتری داشته باشند، باید تراش بخورند و این تراش هر چه ظریف‌تر، دقیق‌تر و منظم‌تر باشد، موجب می‌شود که نگین ارزش بیشتری پیدا کند و در نتیجه موجب افزایش ارزش سرویس می‌شود.

بر حسب جنس

برای ساخت سرویس‌ها از فلزات گوناگونی مثل: طلا، نقره، برنج، برنز، مس، استیل و غیره استفاده می‌کنند. به طور حتم قیمت سرویسی که با فلز طلا ساخته شده باشد در مقابل سرویس نقره در ساخت آن به کار رفته بالاتر می‌باشد. همچنین طلای مورد استفاده در آن‌ها ممکن است از عیار ۱۸ و ۲۴ باشد که باز هم این فاکتور در ارزش گذاری مؤثر است.

بر حسب نوع و طرح ساخت

سرویس‌های شرکتی در مقایسه با نوع دستساز قیمت پایین‌تری دارند، زیرا به وسیله دستگاه‌های اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک ساخته می‌شوند و دست انسان دخالت کمتری در تولید آن‌ها دارد. به همین جهت اجرت ساخت آن‌ها کمتر است. از طرف دیگر طرح این نوع زیورآلات بر ارزش آن‌ها تأثیر می‌گذارد. یعنی سرویس‌هایی که دارای طرح‌های ظریف و پیچیده هستند در مقایسه با آن‌هایی که طرح ساده دارند، قیمت بیشتری خواهند داشت.

بر حسب قدمت سرویس

شاید برای بسیاری از شما پیش آمده باشد که هنگام فروش طلا، آن را به قیمت طلای دست دوم از شما می‌خرند و هزینه ساختی که هنگام خرید پرداخت کرده‌اید را حساب نمی‌کنند. اما این شرایط برای سرویس‌هایی که جزء زیورآلات عتیقه و قدیمی محسوب می‌شوند، کاملاً برعکس است. زیرا گاهی اوقات ارزش این زیورآلات قدیمی چندین برابر قیمت فلز و نگین‌هایی است که در آن‌ها به کار رفته است. ارزش زیورآلات قدیمی باید توسط کارشناسان خبره تعیین شود و هر کسی نمی‌تواند از عهده این کار بربیاید.

منبع ++++++