انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل: معادن یاقوت در چه کشورهایی وجود دارد؟

یاقوت سرخ سنگی است که رنگ قرمز آتشین آن هر کسی را مجذوب خود می‌کند. این سنگ قیمتی، در واقع نوعی اکسید آلومینیوم یا کروندوم (Corundom) است که در آن عنصر کروم جایگزین آلومینیوم شده و رنگ قرمز یاقوت سرخ ناشی از همین عنصر است. رنگ‌های دیگر کروندوم را یاقوت کبود یا سفایر (Sapphire) می‌گویند. سنگ قیمتی یاقوت سرخ در رنگ‌های مختلف قرمز وجود دارد که به واسطه وجود عناصر مختلف جلوه می‌کند. اکسید کروم رنگ قرمز را به یاقوت می‌دهد. یاقوت دارای سختی 9 در مقیاس Mohs است و بعد از الماس، سخت‌ترین ماده معدنی روی زمین می‌باشد. یاقوت یک ماده معدنی نادر است و در بعضی نقاط جهان یافت می‌شود. منشأ یاقوت اهمیت زیادی در کیفیت و ارزش آن دارد. در این مقاله از تراث به بررسی انواع یاقوت از نظر منشأ تشکیل می‌پردازیم.

انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل و موقعیت مکانی

برای تعیین ارزش انگشتر یاقوت سرخ، رنگ اهمیت بسیار زیادی دارد. بعضی معادن یاقوت سرخ در جهان با رنگشان شناخته می‌شوند. به این معنی که گوهرشناسان با دیدن رنگ سنگ می‌توانند به احتمال بالا بگویند که منشأ تشکیل آن کجا بوده است.

خرید و مشاوره جواهرآلات

بنابراین مکانی که یاقوت از آن استخراج می‌شود اهمیت زیادی دارد و بر این اساس انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل مورد بررسی قرار می‌گیرد. مهم‌ترین معادن یاقوت سرخ در جهان عبارتند از: یاقوت سرخ برمه، یاقوت سرخ تانزانیا، یاقوت سرخ افغانستان، یاقوت سرخ کنیا و … که در ذیل به صورت جداگانه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

یاقوت سرخ برمه

یاقوت سرخ برمه (میانمار کنونی)، نادرترین و ارزشمندترین انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل و عضو خانواده کروندوم است. رنگ آن از قرمز صورتی تا قرمز خون کبوتری متغیر است که بهترین رنگ برای یاقوت سرخ محسوب می‌شود. رنگ مهم‌ترین عامل در تعیین ارزش یاقوت است. رنگ قرمز خون کبوتری به رنگ چراغ قرمز راهنمایی، یعنی قرمز فلورسنت با شدت بالا شبیه است.

یاقوت برمه اصل رنگ قرمز خون کبوتری دارد که می‌توان آن را بنفش- قرمز یا صورتی- قرمز تیره توصیف کرد. یاقوت‌های برمه‌ با رنگ خون کبوتری از گرانقیمت‌ترین سنگ‌های قیمتی در جهان هستند. این نوع یاقوت‌ها گاهی اوقات دارای ته رنگ آبی تیره هستند که با طلای زرد امکان از بین بردن آنها وجود دارد.

اصطلاح «خون کبوتری» از فولکلور سنتی برمه گرفته شده است. به گفته منابع، این رنگ به دو قطره اول خون کبوتر کشته شده اشاره دارد. رنگ خون حاوی یک رنگ قرمز است که رنگ یاقوتی کامل محسوب می‌شود. از سوی دیگر، برخی ادعا می‌کنند که خون کبوتر به مرکز چشم کبوتر اشاره دارد.

کیفیت دیگری که یاقوت برمه را بهترین می‌سازد، میزان بالای فلورسانس آن‌هاست. این ویژگی به توانایی یاقوت‌ سرخ برمه در تولید نور ماوراء بنفش اشاره دارد و به گوهرشناسان کمک می‌کند تا مشخص کنند که یاقوت از کجا آمده است. اگرچه یاقوت‌های سرخ سایر نقاط جهان هم دارای این ویژگی هستند، اما فقط یاقوت‌های برمه می‌توانند نور فلورسانس را در طول روز نشان دهند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انگشتر یاقوت سرخ

تقاضا برای یاقوت برمه از 500 سال پیش که ذخایر موجود در این کشور کشف شد تا به امروز به قوت خود باقی است. واقعیت جالب این است که یاقوت‌های برمه در واقع جوان‌تر از یاقوت‌هایی هستند که از دیگر نقاط جهان به دست آمده‌اند.

مهم‌ترین معادن یاقوت سرخ، اطراف موگوک (Mogok) در شمال برمه و مانگ هسو (Mong Hsu) در 250 کیلومتری شرق ماندالای است.

سنگ‌های قیمتی از موزامبیک، تانزانیا، ماداگاسکار، کنیا، سریلانکا و جنوب هند، بر اساس آزمایش‌ها، از 750 تا 450 میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند. از سوی دیگر، گوهرهای شمال هند، افغانستان، پاکستان، نپال و میانمار بر اساس آزمایش‌ها بین 45 تا 5 میلیون سال پیش تشکیل شده‌اند.

یاقوت سرخ، یشم و سایر سنگ‌های قیمتی به طور رسمی، پنجمین صادرات بزرگ برمه (میانمار) محسوب می‌شوند، اما آمارهای دولتی به طرز چشمگیری غیرقابل اعتماد است. سالانه صدها میلیون دلار یاقوت سرخ از مرزهای چین، تایلند و هند عبور کرده و در بازار آزاد به فروش می‌رسد.

مشهورترین مناطق برای یاقوت سرخ برمه در مناطق اطراف موگوک (Mogok) در شمال برمه و در مانگ هسو (Mong Hsu) در 250 کیلومتری شرق ماندالای است. متأسفانه، در حال حاضر معادن برمه تخلیه شده‌اند و گوهرشناسان معتقدند که اکثر ذخایر یاقوت سرخ همگی استخراج شده‌اند.

از دهه 1990، منطقه Mong Hsu در مرکز میانمار، منبع اصلی جدید یاقوت سرخ بوده است. با توجه به اینکه یاقوت‌های Mong Hsu در مقایسه با یاقوت‌های اصلی برمه دارای رنگ قرمز خالص و شدید کمتری هستند، اغلب برای افزایش اشباع تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرند.

یاقوت‌های برمه معمولاً دارای اجزای قابل توجهی هستند. بنابراین نمونه‌های تمیز چشم نادر است. قیمت و ارزش یاقوت سرخ برمه بسته به اندازه و کیفیت سنگ‌های قیمتی می‌تواند بسیار متفاوت بوده و حتی تا چندین میلیون دلار باشد.

بیشتر بخوانید: گران ترین انگشتر یاقوت سرخ

یاقوت سرخ افغانستان

یکی دیگر از انواع یاقوت از نظر منشأ تشکیل، یاقوت سرخ افغانستان است. معادن یاقوت سرخ از قرن اول میلادی در افغانستان استخراج می‌شدند. بیشتر معادن یاقوت یافت شده در افغانستان در مناطق جاغدالک و بدخشان هستند. معدن جاغدالک افغانستان یاقوت‌هایی تولید می‌کند که رنگ آن‌ها کم‌رنگ تا قرمز عمیق است.

در واقع، یاقوت سرخ استخراج شده در جاغدالک دارای ویژگی‌هایی است که در یاقوت سرخ دیگر نقاط جهان یافت نمی‌شود. به‌ طور کلی، یاقوت‌های افغانستان طیف رنگی از قرمز روشن تا قرمز تیره دارند که ظاهری واقعاً منحصر به فرد به آن‌ها می‌بخشد و با شنیدن کلمه یاقوت به طور ناخودآگاه به آن فکر می‌کنید.

بیشتر بخوانید: خواص یاقوت سرخ

یاقوت آفریقایی

یاقوت‌های آفریقایی گوهرهای خورشید هستند و دسته‌ای دیگر از انواع یاقوت از نظر منشأ تشکیل را به وجود می‌آورند. یاقوت سرخ برای اولین بار در شرق آفریقا کشف شد. یاقوت سرخ آفریقا سنگی مقاوم با رنگ قرمز زیبا است.

یاقوت‌های آفریقایی معمولاً به رنگ ارغوانی تا قرمز تیره بوده و در اندازه‌ها و کیفیت‌های مختلف از مات تا شفاف و نیمه شفاف وجود دارند. معمولاً یاقوت‌های آفریقایی اجزای زیادی داشته و به صورت کابوشن تراش داده می‌شوند. یاقوت‌های شفاف معمولاً وجهی تراش و صیقل داده می‌شوند. بهترین رنگ در یاقوت سرخ آفریقایی قرمز تیره است.

درمان یاقوت آفریقایی بستگی به منشأ آن دارد. یاقوت‌های ماداگاسکار به طور کلی برای افزایش شفافیت و رنگ، تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرند. برخی از یاقوت‌های سرخ تانزانیا و کنیا هم به همین منظور گرم می‌شوند. با این حال، به طور کلی یاقوت آفریقایی تحت درمان قرار نمی‌گیرد، زیرا عملیات حرارتی برای آن‌ها مناسب نیست. تانزانیا و کنیا از مهم‌ترین معادن تولید یاقوت سرخ آفریقایی محسوب شده و دسته مهمی از انواع یاقوت از نظر منشأ تشکیل را به وجود می‌آورند.

یاقوت سرخ تانزانیا نواقص بسیار کمی ‌دارد و بسیار تمیز و چشم‌نواز است.

یاقوت تانزانیا

قدیمی‌ترین ذخایر یاقوت سرخ در آفریقا در تانزانیا یافت شده‌اند. چهار منطقه اصلی تولید یاقوت در تانزانیا وجود دارد که عبارتند از:

Longido: یک افسر آلمانی مستقر در مرز کنیا در کوه Longido، اولین کسی بود که یاقوت سرخ را در این منطقه پیدا کرد. یاقوت‌های Longido از نظر ظاهر کاملاً منحصر به فرد بوده و با ماده معدنی zoisite مرتبط هستند.

بیشتر بخوانید: انواع یاقوت سرخ از نظر رنگ

بسیاری از یاقوت‌های موجود در این منطقه دارای اجزای بسیاری زیادی هستند، به طوری که برای تراش و صیقل به صورت وجهی مناسب نمی‌باشند. با این حال، به دلیل رنگ فوق‌العاده خوب، اکثر آن‌ها تراش داده شده و در حکاکی و مجسمه‌سازی به کار برده می‌شوند.

Umba: یاقوت سرخ در دره Umba در شمال شرقی تانزانیا یافت می‌شود و از جمله سنگ‌های قیمتی مشهور در جهان است. یاقوت سرخ امبا در رنگ‌ها و سایه‌های مختلف از جمله قرمز، نارنجی و مخلوطی از این رنگ‌ها وجود دارد که همه توصیفات مرسوم از یاقوت سرخ را نادیده می‌گیرد.

Lossongoi: برخی از زیباترین یاقوت‌های سرخ در دامنه‌های جنوبی کوه‌های Lossongoi، در نزدیکی روستای Lossongoi Springs (در جنوب آروشا) یافت می‌شوند. این یاقوت‌های سرخ هم معمولاً با برش‌های وجهی یا کابوشن تراش می‌خورند.

Morogoro: ذخایر یاقوت سرخ در دهه 1970 در کوه‌های غربی اولوگورو در نزدیکی موروگورو کشف شد. از این معادن، یاقوت از گرید کابوشن و یاقوت ستاره‌ای تولید می‌کنند.

یاقوت سرخ تانزانیا نواقص بسیار کمی ‌دارد و بسیار تمیز و چشم‌نواز است. در مقایسه با انواع دیگر یاقوت سرخ، یاقوت تانزانیا کمی‌تیره‌تر است. با این حال، هر چه اندازه یاقوت هنگام تراش کاهش داده شود، رنگ آن روشن‌تر می‌شود. علاوه بر این، یاقوت تانزانیا در مقایسه با انواع دیگر یاقوت سرخ بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

یاقوت سرخ کنیا

یکی دیگر از انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل، یاقوت سرخ کنیا است که یک یاقوت آفریقایی محسوب می‌شود. در سال 1973، زمین شناسان آمریکایی، تیم میلر و جان ساول، یاقوت سرخ را در پارک ملی تساوو غربی کنیا، در منطقه مانگاری کشف کردند. اگرچه یاقوت‌هایی با کیفیت عالی بسیار کمیاب بودند، اما رنگ مواد عالی بود. امروزه معدن جان ساول به تولید مواد مرغوب کابوشن، همراه با برخی سنگ‌های جنبی دیگر ادامه می‌دهد. اما متاسفانه هم در کنیا و هم در تانزانیا، اکثر معادن خالی شده‌اند.

یاقوت موزامبیک

ظرف چند سال اخیر، موزامبیک به یکی از کشورهای پیشرو در تولید یاقوت سرخ تبدیل شده است که بسیاری از یاقوت‌های سرخ مورد استفاده در جواهرات را تولید کرده و یکی دیگر از انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل را به وجود آورده است.

موزامبیک کشور مهم تولید کننده یاقوت از نوع یاقوت‌های ستاره‌ای است که در مونتپوئز در قسمت شمالی کشور یافت شده است. اگرچه کیفیت یاقوت‌های موزامبیک خوب است، اما به اندازه یاقوت‌های برمه نیست.

سنگ‌های قیمتی یاقوت سرخ آفریقایی معمولاً به رنگ ارغوانی تا قرمز تیره هستند. این یاقوت‌ها در انواع اندازه‌ها و کیفیت‌های گوناگون ارائه می‌شوند. بهترین رنگ یاقوت آفریقایی، قرمز تیره است، اما رایج‌ترین رنگ در یاقوت سرخ آفریقایی، بنفش یا قرمز ارغوانی است. یاقوت سرخ عمیق در تانزانیا یافت می‌شود.

یاقوت آفریقایی در ایجاد تمرکز و جلوه‌ی بهتر به شما کمک می‌کند.

معادن کنیا یاقوت سرخ صورتی تیره تا قرمز مایل به صورتی تیره را تولید می‌کنند. یاقوت سرخ از Mbinga در تانزانیا معمولاً رنگی مایل به قهوه‌ای دارد، در حالی که رنگ یاقوت معادن Longido قرمز خونی تا قرمز تیره است. یاقوت موزامبیک دارای رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای است. برخی از یاقوت‌های بسیار متبلور قرمز تیره و کمی‌ نارنجی موازمبیک، دست کمی‌ از یاقوت برمه ندارند.

گفته شده است یاقوت آفریقایی در تمرکز بهتر و حتی جلوه بهتر پوست به شما کمک می‌کند. همچنین این باور وجود دارد که اگر به دنبال موفقیت همه جانبه یا حتی بهبود مهارت‌های رهبری هستید، می‌توانید با پوشیدن جواهراتی با یاقوت آفریقایی، این تأثیر را به دست آورید.

بیشتر بخوانید: انواع یاقوت

یاقوت نیجریه

یاقوت سرخ نیجریه دارای رنگ بنفش بسیار تیره است؛ به قدری تیره که تقریباً در نور روز سیاه به نظر می‌رسد. عملیات حرارتی روی یاقوت سرخ نیجریه برای کاهش رنگ انجام شده، اما موفقیت چندانی حاصل نشده است. معادن یاقوت نیجریه در منطقه کادونا واقع شده‌اند.

یاقوت سرخ ماداگاسکار در دو منطقه اصلی Vatomandry و Andilamena یافت می‌شود.

یاقوت ماداگاسکار از مهم‌ترین انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل

ماداگاسکار یکی از منابع مهم یاقوت است که به تازگی به جمع منابع قدیمی ‌پیوسته است. یاقوت ماداگاسکار دارای رنگ‌هایی است که شامل نارنجی-قرمز و حتی صورتی می‌شود و برای اینکه به رنگ خاصی درآید، نیازی به حرارت ندارد. یاقوت ماداگاسکار مانند یاقوت‌‌های سرخ دیگر، بسیار با ارزش است و در اندازه‌ها، تراش‌ها و اشکال مختلف وجود دارد. یاقوت سرخ در دو منطقه اصلی کشور یعنی Vatomandry و Andilamena یافت می‌شود، گرچه در یاقوت‌های سرخ یافت شده در این مناطق تفاوت‌هایی به چشم می‌خورد.

یاقوت‌های منطقه Andilamena هنگامی‌که تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرند، بهتر عمل می‌کنند، اما در مورد یاقوت سرخ منطقه Vatomandry این‌طور نیست. علاوه بر این، یاقوت سرخ یافت شده در واتومندری دارای رنگ‌های برجسته صورتی، نارنجی و قرمز است که آن‌ها را منحصر به فرد می‌کند. امروزه یاقوت سرخ در آسیا، اروپا و خاورمیانه یافت می‌شود و در رنگ‌های مختلف قرمز، از بسیار روشن تا بسیار تیره وجود دارد.

یاقوت هندی

هندیان از دیرباز یاقوت سرخ را دوست داشته و ارزش زیادی برای آن قائل بودند. در حقیقت، قبل از قرن بیستم میلادی، یاقوت در هند نسبت به الماس ارزشمندتر بوده است. یاقوت سرخ هندی عمدتاً در مناطقی مانند میسور و اوریسا یافت می‌شود و دارای تراش‌ها و رنگ‌هایی است که آن‌ها را بسیار جذاب و با ارزش می‌کند.

چاناپاتنا به خاطر یاقوت‌های ستاره‌ای مشهور است. در همه این مکان‌ها، استخراج با استفاده از روش‌های اولیه انجام می‌شود. این باور وجود دارد که یاقوت سرخ هندی ذهن را پاک کرده و همچنین توانایی‌های رهبری، توانایی صحبت کردن، نوشتن و توانایی‌های فکری شما را بهبود می‌بخشد. یاقوت سرخ هندی گرچه به اندازه انواع دیگر یاقوت روشن نیست، اما دارای رنگ قرمز عمیق است که بسیاری از مردم آن را بر سایر رنگ‌های قرمز ترجیح می‌دهند.

یاقوت سریلانکا

یکی دیگر از انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل، یاقوت سریلانکا است. راتناپورا (شهر گوهرها) یکی از مشهورترین مناطق تولید جواهر در سریلانکا است که مخصوصاً به تولید یاقوت کبود و یاقوت سرخ معروف است.

یاقوت‌های سریلانکا اغلب دارای رنگ صورتی و بنفش هستند که رنگ قرمز یاقوتی آن‌ها را تغییر می‌دهد؛ همچنین بدان معنی است که آنها در زیر نور ماوراء بنفش و به میزان کمی در نور روز فلورسنس می‌کنند. بسیاری از یاقوت‌های سرخ سریلانکا با استانداردهای آمریکایی یاقوت کبود صورتی محسوب می‌شوند.

اگرچه تولید سالانه یاقوت سرخ در سریلانکا زیاد نیست، اما آن‌هایی که در معادن این کشور پیدا می‌شوند بسیار خیره کننده هستند. در حقیقت، اگر نمی‌توانید یک یاقوت سرخ برمه تهیه کنید، یاقوت‌های سریلانکا هم به همان زیبایی به نظر می‌رسند. اکثر یاقوت‌های سریلانکا دارای رنگ صورتی هستند، بنابراین بسیار منحصر به فرد بوده و در هر نوع جواهری بسیار زیبا به نظر می‌رسند.

یاقوت تایلند

یاقوت‌های تایلندی از نظر کیفیت بسیار بالا هستند و رنگ بسیار تیره‌ای دارند، زیرا آهن و کروم زیادی در سنگ وجود دارد. در واقع برخی از یاقوت‌های تایلندی اثری از رنگ قهوه‌ای در خود دارند، بنابراین اگر با یاقوتی با رنگ تیره و قهوه‌ای برخورد کردید، به احتمال زیاد منشأ آن از تایلند است، در حالی که یاقوت‌های برمه با ارزش‌ترین هستند، یاقوت‌های تایلندی دومین جایگاه را اشغال کرده‎‌اند.

بیشتر این یاقوت‌ها از ناحیه‌ای در جنوب بانکوک می‌آیند. به یاقوت‌هایی که رنگ قهوه‌ای یا بورگوندی در آن‌ها وجود دارد، یاقوت سیام هم گفته می‌شود. این یاقوت‌ها بیشتر از استان‌های ترات و چندابوری آمده‌اند و تقریباً همیشه تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرند.

یاقوت ویتنامی

یاقوت سرخ در ویتنام دارای کیفیتی شبیه به یاقوت برمه‌ای دارد. دو منطقه اصلی که یاقوت در آن‌ها یافت می‌شود، شامل Nghe و Yan Bai است. اگرچه یاقوت‌های استخراج شده در ویتنام دارای کیفیت بالا و بسیار زیبا هستند، اما این کشور به میزانا قابل توجهی یاقوت سرخ تولید نمی‌کند؛ به این معنی که شما همیشه نمی‌توانید روی حضور آن‌ها در زمان دلخواه حساب کنید.

یاقوت سرخ یک سنگ قیمتی زیبا و باارزش است که همراه با الماس، یاقوت کبود و زمرد، چهار سنگ قیمتی اصلی و گرانبها را تشکیل می‌دهد. یاقوت سرخ دارای سختی بالا (9 در مقیاس Mohs) بوده و بسیار نادر است. یک یاقوت سرخ با کیفیت بالا که نیازی به بهسازی نداشته باشد و رنگ قرمز عمیق خون کبوتری داشته باشد، می‌تواند میلیون‌ها دلار قیمت را از آن خود کند.

رنگ در یاقوت سرخ عامل بسیار مهمی در تعیین ارزش آن است. بسیاری از منابع یاقوت در جهان، رنگ‌های خاصی را تولید می‌کنند که به گوهرشناسان کمک می‌کند با دیدن سنگ فوراً به منشأ آن پی ببرند. از این رو معدنی که یاقوت از آن استخراج می‌شود هم اهمیت زیادی دارد. در این مقاله از تراث بلاگ به بررسی انواع یاقوت سرخ از نظر منشأ تشکیل پرداختیم.